Instagram algoritmalarının nasıl çalıştığını araştıran bir grup araştırmacı olan AlgorithmWatch, Facebook’un kendilerine karşı yasal işlem başlatmayı planladığı endişeleri nedeniyle kısa süre önce çalışmalarını durdurmak zorunda kaldıklarını söylüyor. Facebook’un araştırmacıları Instagram’ın hizmet şartlarını ihlal etmekle suçladığı belirtiliyor[1].
AlgorithmWatch’ın araştırması, 1.500’den fazla kişinin indirdiği bir tarayıcı eklentisi ile yapılıyor. Araç, ekibin, Instagram’ın belirli fotoğraflara ve videolara diğerlerine göre nasıl öncelik verdiği hakkında bazı çıkarımlar yapmasına izin verdiğini söylediği bilgileri toplamasına yardımcı oldu.
En önemlisi, ekip platformun insanları cilt göstermeye teşvik ettiğini buldu[2][3]. AlgorithmWatch, bulgularını yayınlamadan önce yorum için Facebook’a ulaştığını, ancak şirketin önce cevap vermezken, mayıs 2020’de Facebook, AlgorithmWatch’in kullandığı metodolojiyle ilgili sorunların bir listesini vererek araştırmacılara çalışmalarının “birkaç yönden kusurlu” olduğunu söyledi.
Facebook, AlgorithmWatch’ı hizmet şartlarını ihlal etmekle suçladığında, şirket kurallarının otomatik veri toplamayı yasaklayan bir bölümüne işaret etti. Ayrıca, sistemin Avrupa Birliği’nin veri gizliliği yasası olan GDPR’yi ihlal ettiğini söyledi.
AlgorithmWatch ise şunu söyledi :
“Yalnızca Facebook’un eklentiyi yükleyen gönüllülere gösterdiği içerikle ilgili verileri topladık. Başka bir deyişle, eklentinin kullanıcıları yalnızca kendi özet akışlarına erişiyor ve araştırma amacıyla bizimle paylaşıyor.”
Facebook’un GDPR ile ilgili iddialarını ise şöyle cevapladılar :
“Açık kaynaklı yaptığımız kaynak koduna üstünkörü bir bakış , bu tür verilerin sunucumuza gelir gelmez hemen silindiğini gösteriyor”
Yanlış bir şey yapmadıklarına inanmalarına rağmen, araştırmacılar sonunda projeyi durdurmaya karar verdiler :
“Nihayetinde, AlgorithmWatch büyüklüğünde bir kuruluş, değeri bir trilyon dolar olan bir şirkete karşı mahkemeye çıkma riskini alamaz”
Facebook ise şöyle cevaplıyor;
“Platformumuzla ilgili bağımsız araştırmalara inanıyoruz ve AlgorithmWatch dahil olmak üzere birçok grubun bunu yapmasına izin vermek için çok çalıştık – ancak kimsenin mahremiyeti pahasına değil. Uygulamalarıyla ilgili endişelerimiz vardı, bu nedenle, benzer endişeleri belirlediğimizde diğer araştırma gruplarıyla rutin olarak yaptığımız gibi, şartlarımıza uymaları ve araştırmalarına devam edebilmeleri için onlarla birçok kez iletişime geçtik. Onları dava etmekle tehdit etmedik. Bu mektubu imzalayanlar şeffaflığa inanıyor – biz de öyle. Veri kümeleri ve API’lere erişim ve sistemlerimizin nasıl çalıştığını ve platformumuzda gördüğünüzü neden gördüğünüzü açıklayan yakın zamanda yayınlanan bilgiler dahil olmak üzere önemli konuların çalışılmasını sağlamak için yüzlerce araştırma grubuyla işbirliği yapıyoruz. Bağımsız araştırmacılarla çalışmaya devam etmek niyetindeyiz.”
AlgorithmWatch ile ilgili yaklaşım, Facebook’un siyasi reklamverenlerin reklamlarını nasıl hedeflediklerini inceleyen NYU Ad Observatory adlı bir projeye karşı ayın başlarında yaptığı eylemlerle endişe verici paralellikler içeriyor. Facebook, araştırmacılara çalışmalarında yardımcı olacak bazı araçlara sahiptir , ancak çoğunlukla platformları, Cambridge Analytica skandalının ortaya çıkmasından bu yana kapatmış durumda. AlgorithmWatch’ın işaret ettiği gibi bu önemli bir sorun.
“Büyük platformlar, kimlik oluşturmadan oy verme seçeneklerine kadar toplumda çok büyük ve büyük ölçüde bilinmeyen bir rol oynuyor. Yalnızca kamusal alanımızın algoritmik seçimlerinden nasıl etkilendiğini anlarsak, bunların bireylerin özerkliğini, özgürlüğünü ve kolektif iyiliğini baltalamamasını sağlamaya yönelik önlemler alabiliriz.”
[1] Instagram Research Shut Down by Facebook
[2] Undress or fail: Instagram’s algorithm strong-arms users into showing skin
