Yol-Bina-Metro gibi projeleri tamamlamakla övünen AKP hükümetinin başaramadığı projelerin başında “Fatih” yani “Eğitimde Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi” geliyor. 2010 yılında başlatılan proje, 2015 yılı sonuna kadar tamamlanma hedefini ancak % 10 “dağıtım” şeklinde gerçekleştirebildi.
İşte şimdi bu proje için 2 aralıkta TBMM’de kabul edilen 6764 sayılı kanuna 2 madde eklendi [1]. Bu maddelerin nasıl yürütüleceği ancak yönetmeliği yayınlandıktan sonra belli olacak. Ama şimdiden gözüken bir şey devletin önümüzdeki dönemde strateji değiştirmeye hazırlandığı şeklinde.
Buna göre, devlet bu sefer projeyi “hizmet alma” şeklinde dönüştürüyor. Duyumlarımız, projenin operatörler üzerinden ve “abonelik” paketleri ile gerçekleştirilmeye çalışılacağına işaret ediyor.
Bunun iyi yönü, bu sefer senkronizasyon olabileceği şeklinde yorumlanıyor. Yani projenin geçmiş 5 yıllık başarısız dönemine bir göz atarsak, o okulda internet erişim networkleri kuruldu ama bağlantı sağlanamadı, bu okulda tahtalar kuruldu, öbür okulda tabletler dağıtıldı. İçerikler hiçbir yerde tamamlanamadı. Tamamlanan da, offline mecralardan farksız bir içerik oldu şeklinde. Ama şimdi operatör bütün bu komponentleri tamamlayacak deniliyor.
Kötü yönü ise, bu büyüklükte bir projenin yönetilmesi için MEB’de gerekli yapılanmanın mevcut olmaması. Yeğitek altında bir yapı var ama geçtiğimiz dönemde de yaşadığımız zorluklar, bu sefer daha geniş bir şekle bürünecek. Projeyle ilgili olarak 10 kadar bakanlık ve onların altındaki 20 kadar kuruluşun onay vermesi gerekiyor. Bunlardan bazıları Milli Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı, Maliye, Aile ve Sosyal Politikalar, Kalkınma Bakanlığı. Altlarındaki kuruluşlarla birlikte 30 kadar kurum söz konusu.
Üstelik sorun burada bitmiyor. Ayrıca hizmeti ihale ile kazanacak olan operatörün ne kadar yerine getirdiği ya da getiremediğinin takibi ve denetlenmesi söz konusu. Üstelik bunun ülke çapında bir süreç olacağı düşünülürse, zorluğu daha iyi anlaşılır. Dediğimiz gibi, MEB’de bu kadar büyük bir projeyi koordine edebilecek bir yapılanma olmadığı düşünülüyor.
Kanunun ilgili maddeleri aşağıda yer alıyor.
MADDE 52- 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“FATİH Projesi kapsamında mal ve hizmet alımları ile yapım işleri
EK MADDE 10- Yurt içi üretimin ve katma değerin artırılması, teknoloji kazanımının sağlanması, daha önce yurt içinde üretimi bulunmayan ürünlerin üretilebilmesi, yeni teknoloji ve ürünlere yönelik araştırma-geliştirme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bilgi toplumuna geçiş hedefleriyle, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kademelerindeki okulların dersliklerine bilişim teknolojisi donanımı, yazılımı, ağ altyapısı ve internet erişim imkânının sağlanması, dersler için çevrim içi ve çevrim dışı ortamlarda e-içerik temin edilmesi ve e-içerik altyapısının oluşturulması, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan öğretmenlere ve örgün eğitim gören öğrencilere e-kitap, tablet bilgisayar ve benzeri ihtiyaçların sağlanması amaçlarıyla Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç, bu Kanun hükümlerine tabi değildir. Bu madde uyarınca yapılacak alımlara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve Kamu İhale Kurumunun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelikle rekabete açık olacak şekilde düzenlenir.”
MADDE 53- 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“FATİH Projesi kapsamında mal ve hizmet alımları ile yapım işleriEK MADDE 3- Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacak yazılım, donanım, dijital içerik alımı, internet erişim hizmetleri sağlanması, ağ altyapısı, AR-GE merkezi, veri merkezi kurulumu ve bunlara ilişkin her türlü bakım, onarım ve işletme işlerinde üst yöneticinin onayıyla 15 yıla kadar gelecek yıllara yaygın yüklenmelere girişilebilir.”
Bu kanunun yönetmeliğinin kısa bir süre içinde çıkacağı düşünülüyor. Daha önceki yönetmelikten hareket eden bir yönetmelik olması bekleniyor [2]. Biz de inşallah bu sefer başarırlar diyoruz.