Bu yazının önceki bölümlerini Fatih Projesi Sayesinde, Okullarda Elektronik Seçim ve Sayımın da Altyapısı Oluşacak ve Milli Eğitim Bakanı Dinçer, Fatih Tabletlerinde 3G Olmayacağını Söyledi başlıkları altında okuyabilirsiniz.
Fatih Projesi kuşkusuz çok önemli ve salı günü Ankara’da düzenlenen toplantı sırasında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Yıldırım’ın da dediği gibi[1], Türkiye’nin bilgi toplumuna ya da en azından daha farklı bir düzeye dönüşümüne neden olabilecek bir çalışma.
Bu projeler, bundan birkaç yıl önce konuşulan 100 $’lık bilgisayar projelerinin[2] bir uzantısı. MIT profesörlerinden Nicholas Negroponte Birkaç yıl önce sayısal uçurumun giderilmesi açısından maliyetin 100 $’ın altına çekilmesi gerektiğini açıklamış ve başlamış olan inisiyatifin de öncülüğünü yapmıştı. Ancak proje maalesef çok fazla ilerleyemedi.
Çünkü bu projelerin asıl önemli parçası, uygulaması.
Projenin anlatıldığı salı günkü toplantıdan önce ya da sonra pek çok kişiyle projeyi tartıştık. Bunları hem kamuoyunun, hem de projeyi yöneten kişilerin dikkatine sunmak açısından yayınlıyoruz.
Projenin Önemi ve Katkı Vermek İsteyenler
Gerek projenin, gerekse uygulamanın pek çok adımı ve bileşeni var. Böylesine bir projenin de herşey düşünülerek planlanması lazım.
MEB yetkililerinin ve diğer ilgililerin hayli açıklayıcı oldukları salı günkü toplantının amacı; MEB’in Sivil Toplum Örgütleri yöneticilerine, projeyi aktarmak istemesiydi. Bu açıdan faydalı bir toplantı oldu ama projenin kamuoyuna toplu açıklanılmasında hayli geç kalındığı da pek çok kişi tarafından düşünülüyor.
Çünkü proje ile ilgili olarak düşüncelerini aktarmak isteyen ve katkıda bulunmak isteyenler var ya da ülkemizde daha önce 2 noktada benzer çalışmalar var (İstanbul’un Fatih İlçesi ve Kocaeli[3]). Bunlardan birisi (Fatih ilçesinde proje yapan firma) toplantı sırasında kendi deneyimlerini aktarmak istediğini belirtti ama ilgi göremedi. Gerçi MEB yetkilileri sürekli olarak katkı vermek isteyen herkesi beklediklerini ifade ettiler.
Projenin başlangıcında 1,5 milyar TL’lik bir bütçe tahmin edilirken, zamanla 8,5 milyar TL’ye çıkmasının nedeni, baştan bilişimcilerin işin içine katılmamış olması şeklinde yorumlanıyor. Projenin oluşmasında farklı noktalardan görüşler alınması, tecrübelerin dinlenilmesi, sadece aktarım toplantıları değil, belki bir çalıştay düzenlenmesi iyi olabilirdi. Hala da olabilir.
Gerçi bir çok firma, Türkiye’deki bilişim teknolojileri sektörünün yıllık bütçesine eşdeğer büyüklükteki bu projede yer almak istiyor. Bu nedenle projenin oraya buraya çekildiğini ya da çekilmek istendiğini görüyoruz ama bir açıdan projede sanki bazı kararlar “projenin iyiliği” dışındaki nedenlerle verilmiş gibi de gözüküyor.
Bunu neden söylüyoruz? Örneğin Tablet gibi mobil bir cihaz verilmesi söz konusu ama Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer bu cihazların 3G ve 4G olmayacağını belirtiyor. Nedeni sorulduğunda ise bu konuda anlayabileceğimiz bir neden verilmiyor. Umarız ilerideki günlerde bu konuda akla yakın (makul) bir açıklama öğrenebiliriz..
Tabletlerin Yerli Üretim Olması
Gerçi tabletlerin yerli üretilmesi konusunda da eleştiri var ama ben aynı fikirde değilim. Geçmişten beri duyduğum bir iddia, “Türkiye’de o üretilmez, bu üretilmez” fikridir. Ben böyle düşünmüyorum. Fatih projesinde tabletlerin Türkiye’de üretilmesi fikrini destekliyorum. Parçalar yurtdışından bile gelse, montaj bile olsa, en azından yaratacağı istihdam ile ve konuya yaklaşım ile olumlu diye düşünüyorum.
İçerik Önemli
Fatih projesi, iyi bir proje. Düşünün ki, binlerce çocuk, bir sürü kitabı taşımanın ya da fiziksel olarak satın almanın sıkıntısından kurtulacak. Hatta daha geniş bir kitap (içerik) havuzuna da ulaşabilecek.
Ancak, acaba tablet’in avantajları kullanılacak mı? Yani dar çerçeveden mi bakılacak, ya da çocukların konuları daha iyi anlamalarına katkıda bulunacak animasyonlu içerikler yaratılacak mı? “content yoksa şebekeye para yatırmak müsriflik” diyorlar. Bununla da ppt, pdf, word dökümanlarından bahsedilmiyor. İçerik denilen oyunlu moyunlu, öğretime yönelik içerikler.
Bunu şu anda bilemiyoruz. İçerik için çalışıldığı söylendi ama daha fazla detay şu anda yok.
Diğer yandan, ders dışında ulaşılabilecek içerik konusunda sansürcü bir yaklaşım öngörülecek mi? Çocukların ulaşabilecekleri içerikler nasıl şekillenecek konusu da başka bir soru işareti.
Şebeke ve Güvenlik
Tabi olayın önemli diğer bileşeni, “internet erişimi” olacak. Şu andaki bilgiler okullarda ADSL bağlantısı ve tabletlerde Wifi olacağı şeklinde.
Çocukların bir kısmı, bu tabletlerle evlerinden de Wifi bağlanacaklar (zaten bağlanmalılar da, yoksa sınırlı ve anlamsız bir proje olur). Bu durumda güvenlik sorun olacak mı?
Diğer yandan, sansür olmasın demekle birlikte, çocukların kullanımının takibi de önemli. Amerikan başkanları ülkemize geldiklerinde tuvaletlerini bile yanlarında taşıyorlar. Ama bugün Türkiye’in 10 yıl sonraki müstakbel yöneticilerinin hepsinin profili Facebook’da, Twitter’da uzanıp duruyor. Fatih projesi acaba bu konuya nasıl yaklaşacak?
Ayrıca, bu yeni şebeke konusunda “eğitimcinin eğitimi de yok” deniliyor. Okullarda network bilgisi olan var mı? Öğretmenlerin en azından virüsden korunma bilgisine sahip olması gerekli. Bu nasıl olacak?
Bir de, genişbant internet bağlantısı nasıl sağlanacak ve bu bağlantıların hızı ne olacak, soruları da akla gelenlerden.
Elektronik Seçim ve Sayım Altyapısına Dikkat
Son konu da, seçim ve sayım sistemi. Malum seçimler okullarda yapılır. O zaman bu şebekenin sahibi sadece MEB olamaz. Yüksek Seçim Kurulu’nun da işin bir yerlerinde olması mı lazım? Bunu ve başka konular düşünülmüş mü, bilemiyoruz ama çeşitli kişiler bunu soruyor.
Bu soruların en önemli yanı, tabi ki güvenlik.
Sonuç :
Özetlersek; proje konusunda dikkati çeken hususlar şunlar;
- 1.Fatih projesi faydalı bir proje. Ülkeyi dönüştürme potansiyeli var.
2.Eğitimci, öğrenci, halk, sivil toplum örgütü ya da tedarikçi herkesi heyecanlandırıyor.
3.Ama asıl MEB yetkilileri proje konusunda çok heyecanlı
4.MEB proje konusunda daha paylaşımcı ve katılıma açık olmalı
5.İçerik konusu en önemli bileşen
6.Güvenlik konusunda neler yapılıyor?
7.Eğitimci ve öğrencilerin “teknik” eğitimleri nasıl yapılacak?
8.Neden 3G yok?
[1] Binali Yıldırım : Fatih Projesinde, Gelenekseli Muhafaza Ederek, Teknolojiyi Getiriyoruz
[2] 100 $’lık Adam (100 $’lık Bilgisayar)
[3] İbrahim Karaosmanoğlu: Fatih Projesi Tamamlanınca Kocaeli’ndeki Bilgisayar Dağıtımı Duracak
