Amerikan Federal Soruşturma Bürosu (FBI), kendilerine bildirilen online dolandırıcıklarda, Amerikalıların 2021’deki 6,9 milyar dolardan hızlı bir artışla 2022 yılında 10,3 milyar dolar kaybettiğini açıkladı. Dolandırılanlar arasında 590 da Türk var.
Aşağıdaki tabloda dolandırıcılık cinsleri var.
Daha az sayıda şikayet olmasına rağmen (800.944), miktar artmış durumda. En büyük dolandırıcılıkların, yatırım dolandırıcılıkları olduğu kaydediliyor. Bu tür dolandırıcılık kayıpları 2021’de yaklaşık 1,5 milyar dolardan, % 127 artışla 3,3 milyar dolara sıçradı ve bunun çoğu kripto para birimi dolandırıcılığından geldi – kayıplar 2022’de 907 milyon dolardan, % 183 artışla yaklaşık 2,6 milyar dolara yükseldi.
Bu tür dolandırıcılıklar giderek daha sofistike hale geldi ve giderek daha fazla kurbanı paralarından ayrılmaya ikna etmek için psikolojik manipülasyon kullanıyor. Kolluk kuvvetleri şöyle tanımlıyor;
“Suçlular, kurbanlara yatırım sürecinde rehberlik ediyor, onlara sahte karlar gösteriyor ve kurbanları daha fazla yatırım yapmaya teşvik ediyor. Kurbanlar paralarını çekmeye çalıştıklarında kendilerine bir ücret veya vergi ödemeleri gerektiği söyleniyor. Mağdurlar, uygulanan harçları veya vergileri ödeseler bile paralarını geri alamıyorlar.”
FBI kripto para birimi yatırım dolandırıcılığına karşı nasıl korunulacağına dair şu ipuçlarını verdi:
- Bilinmeyen bir kişi sizinle iletişime geçerse, herhangi bir finansal veya kişisel tanımlayıcı bilgi (PII) vermeyin ve para göndermeyin.
- Yalnızca çevrimiçi tanıştığınız birinin tavsiyesine göre yatırım yapmayın.
- Herhangi bir yatırım fırsatının veya kripto para birimi yatırım web sitesinin veya uygulamasının geçerliliğini onaylayın.
- Halihazırda para yatırdıysanız ve bir planın kurbanı olduğunuza inanıyorsanız, paranızı çekmek için herhangi bir ek ücret veya vergi ödemeyin.
- Kaybedilen parayı geri alabileceğini iddia eden hizmetler için ödeme yapmayın.
Diğer yandan, yatırım dolandırıcılığı artarken, fidye yazılımı şikayetleri keskin bir şekilde düştü. Bu dijital şantaj girişimleri hakkında bir önceki yıl 3.729’a karşı sadece 2.385 şikayet vardı ve bunlar nispeten mütevazı bir 34.3 milyon dolarlık kayba yol açtı. Kimlik avı, 300.000’den fazla şikayetle en yaygın dolandırıcılık türü olsa da, zararlar 52,1 milyon dolarla sınırlıydı.
Karşılaştırmalar
FBI raporuna göre, 2018’den bu yana geçen 5 yılda, şikayet sayısı 2,3 kat ve dolandırılan meblağ tutarı 3,8 kat artmış durumda.
ABD’de de Türkiye’de olduğu gibi, yasal olmayan çağrı merkezleri üzerinden telefon dolandırıcılıkları yapılıyor. Bunların daha çok yaşlı insanları hedeflediği, % 46’nın 60 yaş üstü olduğu ve toplamda 724 milyon $ kaybettikleri raporlanmış. Ama çağrı merkezleri haricinde de 60+ çok fazla hedeflenmiş (tüm dolandırıcılıklar kişilerle ilgili olmadığı için toplam rakamlar farklı).
Kurbanların ülkelerine göre de bir analiz yapılmış. FBI’a yapılan şikayetler içinde 590 da Türkiye’den şikayet olduğu görülüyor.
FBI, rakamlarının ABD’deki çevrimiçi dolandırıcılıkların tamamını temsil etmediği konusunda uyarıyor. Yönetici Yardımcısı Timothy Langan, bir fidye yazılımı saldırısının kurbanı olan herkesin bunu büroya bildirmediğini söylüyor. Ancak, raporların kolluk kuvvetlerinin eğilimleri tespit etmesine ve başka türlü tehditlerle başa çıkmasına yardımcı olduğunu söylüyor.