GSM 900 lisanslarının Turkcell ve Telsim firmalarına devrini öngören sözleşme bugün Ankara’da imzalanıyor. Devir bedeli olarak iki firmanın ödeyeceği toplam 1 milyar Dolar (250 trilyon lira), bugün imzaların atılması ile birlikte Hazine’nin kasasına girecek.
GSM hizmetleri 1994 yılında Türk Telekom ile gelir paylaşımı modeli üzerinden hizmete verilmişti. Lisans devriyle birlikte telekom sektöründe ilk özelleştirme adımı gerçekleşecek.
Turkcell uluslararası bir konsorsiyumla geçtiğimiz günlerde 500 milyon dolarlık bir sendikasyon kredisi anlaşması imzalamıştı. Daha önce, 500 milyon dolarlık bedeli çok bularak indirmeye çalışan Telsim’in ise bu parayı bulup bulmadığı bugün belli olacak. Bu özelleştirme oranı bugüne kadar gerçekleşen bütün özelleştirme toplamı kadar olacak ve devlet bu işlemden bir milyar dolar gelir elde edecek.
Necdet Menzir : “İhaleyi İptal Ederim” Dedi
Danıştay, Turkcell ve Telsim’e lisans devrine ilişkin Ulaştırma Bakanlığı ile yapılan sözleşmeyi inceleyip “olur” verdi. Danıştay engelinin aşılması üzerine Ulaştırma Bakanlığı, iki firmaya yazı göndererek, GSM’in işletme hakkının Telekom’dan alınarak Türkcell ve Telsim’e verilmesini sağlayacak anlaşmanın 27 Mart’ta imzalanması için çağrı yaptı. Bakanlık, firmalardan lisans devri karşılığında ödemeyi taahhüt ettikleri 500’er milyon doları da 27 Mart’ta ödemelerini istedi.
Cep telefonu özelleştirmesi Hazine ile Ulaştırma Bakanlığı arasında krize neden olmuştu. Hazine, Turkcell ve Telsim’in bu parayı 15 Mayıs’a kadar ödeyebilmesine olanak tanınmasını istemıştı. Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir ise buna şiddetle karşı çıktı ve firmalar ödemeyi yapmadığı takdirde ihaleyi iptal edeceğini açıklamıştı. Son yılların en önemli özelleştirmesinin tehlikeye girmesi nedeniyle devreye giren Başbakan Mesut Yılmaz Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir’i bugün saat 10.00’da toplantıya çağırmıştı.
Turkcell ve Telsim firmaları bugün Ulaştırma Bakanlığı’nda düzenlenecek törenle yeni döneme imza atacaklar. Şirketler Bakan Necdet Menzir’e sembolik olarak 500’er milyon dolarlık çekleri sunacaklar.
Mart ayınının son günlerinde imzalanması gereken lisans sözleşmeleri Başbakan Mesut Yılmaz’ın talimatı ve Devlet Bakanı Güneş Taner’in bir yazısıyla bugüne ertelenmişti. Geçen bir aylık sürede Ulaştırma Bakanlığı ile firma yetkilileri sözleşmenin detayları üzerinde çalıştılar.
Operatörler Yatırıma Başlayacak
Bakanlık ile firmalar arasında bugün imzalanacak sözleşme ile cep telefonu sektörü yeni bir döneme girecek. Bugüne kadar gelirlerden yüzde 33 oranında pay alan firmaların pay oranları sözleşmenin ardından yüzde 70’e çıkacak. Telefon gelirlerinin yüzde 15’i Hazine’ye, yüzde 10-12 arası ise hat ve santral binaları kirası adı altında Türk Telekom’a ödenecek.
Lisans sonrasında devletin yürüttüğü faturalama, bakım onarım ve fiyat belirleme ve tahsilat gibi işletmecilik hizmetleri de firmalara devredilecek.
Vatandaşlar bundan böyle başta faturalama olmak üzere cep telefonlarıyla ilgili sorunlarında devlet dairelerine değil, firmaların kuracağı bürolara başvuracaklar. Ancak vatandaşlar, haziran ayına kadar kesilecek faturalardaki sorunlarının yine Türk Telekom’a iletecekler. Firmalar, Haziran Mayıs döneminin faturalarını abonelerine ulaştıracaklar.
Turkcell Halkla İlişkiler Müdürü Okşan Atilla, verdiği bilgide, yeni abone kayıtlarının bundan böyle Adana, Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul ve İzmir’de bulunan bölge ofisleri tarafından yapılacağını açıkladı. Atilla, bölge müdürlüklerinin bulunmadığı illerde ise Turkcell adına Türk Telekom’un abonelik işlemlerini yürüteceğini söyledi.
Turkcell’in 25 Mayıs’tan itibaren faturalama işlemlerine başlayacağını kaydeden Atilla, faturaları PTT’nin dağıtacağını ve tahsilat işlemlerinin Yapı Kredi ve İş Bankası’nın tüm şubelerinden yapılacağını sözlerine ekledi.
Özelleştirmede tarihi bir adım atmaya hazırlanan Türk Telekom, alacaklarını topyekün sıfırlayarak faturalarda da beyaz bir sayfa açacak. Türk Telekom, Turkcell ve Telsim’e devredeceği faturalama ve tahsilat işlemleri öncesinde, geçen aylardan kalan faturalarını ödemedikleri gerekçesiyle bugün tam 90 bin abonenin telefonunu görüşmeye kapatacak. Toplam bir milyon 700 bin abonesi bulunan ve her ay ortalama 70 bin telefonu görüşmeye kapatan Türk Telekom, bugün rekor sayıda kesme gerçekleştirecek.
Türkiye, özelleştirmede dünya sıralamasına girdi
Türkiye, 3 milyar 135 milyon dolar tutarındaki özelleştirme portföyü ile Orta Asya ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında, en fazla özelleştirme gerçekleştirilen ülkeler sıralamasında üçüncü oldu. Dünya Bankası’nca yayınlanan ‘‘Küresel Kalkınmada Finans’’ isimli raporda, Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesinde 1990-1996 yılları arasında 30 milyar 591 milyon dolar tutarında özelleştirme gerçekleştirildiği belirtilerek, en fazla özelleştirmenin 10 milyar 185 milyon dolar ile Macaristan’da yapıldığı kaydedildi. Macaristan’ı 3 milyar 599 milyon dolar ile Polonya’nın izlediği belirtilen raporda, Türkiye’nin 3 milyar 135 milyon dolarlık özelleştirme portföyü ile üçüncü olduğu ifade edildi.
Lisanslar Nasıl Gecikti
Türkiye’de ilk kez 1993 yılı Temmuz ayında ihalesine çıkılan cep telefonu şebekesi 1994 yılı Ocak ayında hizmete girdi. İki ayrı şirket, Turkcell ve Telsim bu alanda faaliyet göstermeye başladılar. İki şirkete de 500’er milyon dolar karşılığında GSM lisans haklarının devredilmesi öngörülmüştü. Bu paranın da 4 eşit taksit halinde 24 ay içinde ödenmesi kararlaştırılmıştı. Ancak bürokratik engeller nedeniyle lisans devri bir türlü gerçekleştirilemedi. Dönemin Ulaştırma Bakanı Ömer Barutçu,
“Şartlar değişti, devletin zarara uğramasına izin veremem. Para peşin olarak ödenecek”
diye bastırmış ve bu şartını kabul ettirmişti. Daha sonra Danıştay incelemesinden geçen sözleşmenin 27 Mart’ta imzalanacağı duyurulmuştu. Firmalar ile Ulaştırma Bakanlığı ve Türk Telekom uzmanları Danıştay onayından bu yana geceli gündüzlü çalışarak sözleşme maddelerini görüşüyorlar.
Bir milyon 700 bin GSM abone…
Avrupa’nın da en hızlı büyüyen cep telefonu şebekeleri arasına giren Türk GSM sistemi halen yaklaşık 1 milyon 700 bin aboneye hizmet veriyor. Turkcell’in 1 milyon 295 bin olan abone sayısı ile Telsim’in yaklaşık 400 bin abonesi halen cep telefonundan yararlanıyor. Turkcell ve Telsim halen elde edilen gelirin yüzde 32.9’ini alırken, Türk Telekom’a yüzde 67.9 pay alıyor. Lisans devri sonrasında da gelirin yüzde 85’i şirketlerde kalacak, Hazine’ye yüzde 15 pay verilecek. Cep telefonunun yıllık cirosunun 1998 yılında 1 milyar doları bulacağı hesaplanıyor. Son derece karlı olan GSM sektöründe Türkiye’nin 2 bin yılında 5 milyon aboneye hizmet vereceği hesaplanıyor.
