Kamuoyunda daha çok kayıtsız GSM Telefon Cihazlarının kayıt altına alınmasıyla ilgili olarak anılan “Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazlara Dair Yönetmelik 18 Ekim 2005 tarihli ve 25970 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
5392 sayılı yasa ile değişiklik yapılan 2813 sayılı Telsiz Kanunu’na dayanılarak çıkarılan Yönetmelik, elektronik kimlik bilgisini haiz cihazların kullanımı ve işletmecilerin sorumluluklarına dair usul ve esasları düzenliyor.
Son yıllarda GSM Telefon Cihazları ile ilgili olarak artan cinayet, gasp, çalınma gibi sosyal boyutlu ve kaçakçılık gibi ekonomik boyutlu sorunların, varolan düzenlemelerle istenilen ölçüde önlenememesi nedeniyle, 2813 sayılı Telsiz Kanununda değişiklik yapan 5392 sayılı kanunla bu sorunların önlenmesine ilişkin yeni bir düzenleme yapıldı.
“Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazlara Dair Yönetmelik” bu yasanın uygulanmasına yönelik olarak çıkarıldı. Bir yandan Kurum tarafından yetkilendirilerek faaliyet gösteren işletmeciler ile elektronik kimlik bilgisini haiz cihaz kullanıcılarının sorumluluklarını, diğer yandan geçici maddeleriyle 13 Aralık 2005 tarihine kadar kayıtsız cihazların kayıt altına alınmasına ilişkin düzenlemeleri kapsıyor.
İşletmeciler, abone kayıt işlemleri sırasında 22/12/2004 tarihli ve 25678 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Telekomünikasyon Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliğine uygun şekilde düzenlenmiş abonelik sözleşmesinin eksiksiz tanzim edilmesi ile yükümlü. Sözleşmenin yanında ; Bireysel aboneliklerde nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, basın kartı, avukatlık kimlik belgesi, askeri kimlik belgesi veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar için işyeri kimlik belgesi, Evlilik Cüzdanı veya pasaportun; Kurumsal aboneliklerde yetkili kişinin nüfus cüzdanı veya sürücü belgesi ile imza sirküsünün; Yabancı uyrukluların aboneliklerinde geçerlilik tarihi uygun pasaport, gemi adamı belgesi veya Nato kimlik belgesinin, birer suretinin abone sözleşmesi ile birlikte muhafaza edilmesiyle yükümlüdür.
Kurumun oluşturmakta olduğu ve 13 Aralık 2005 tarihi itibarıyla çalışmaya başlayacak olan Merkezi mobil cihaz kimlik tanımı veri tabanı (MCKS -CEIR), tüm elektronik kimlik bilgisi (UMCK-IMEI) taşıyan cihazların, elektronik kimlik bilgilerinin işlendiği ve hareketlerinin izlendiği bir liste olarak düzenlenecek. Elektronik Kimlik Bilgisi değiştirilmiş, Kurum tarafından onaylanmamış ya da kullanıcısının isteği dışında elinden çıkan cihazların elektronik haberleşme şebekelerinden hizmet almaya çalışması durumunda, (MCKS -CEIR) kullanılmak suretiyle işletmeciler tarafından bu cihazlar hizmet dışı bırakılarak, bu cihazları kullanmaya teşebbüs edenler hakkında Kurum tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına esas olmak üzere bu abonelerin isim, ünvan ve açık adresleri, abone kimlik ve iletişim bilgileri ile cihazın kullanıldığı tarih ve yer bilgilerini eşleşmesinin yapılmasını müteakip MCKS bildirilecek.
Yönetmelik ayrıca Telekomünikasyon Kurumunda kurulacak olan Bilgi ve İhbar Merkezinin ne şekilde çalışacağını da kapsıyor
Aboneler; çalınma, yağmalanma, kaybolma veya her ne suretle olursa olsun rızası dışında elinden çıkması ihtimaline karşı cihazlarının haberleşme şebekesinden hizmet almasının engellenmesi için, öncelikle Kurum bilgi ve ihbar merkezine bu cihazdan kısa mesaj göndererek kayıt yaptıracaklar. Rızası dışında elinden çıkan cihazlarını haberleşmeye kapattırmak isteyen aboneler; Kurumun bilgi ve ihbar merkezine önceden kayıt yaptırmışlarsa doğrudan ihbar merkezini aramak suretiyle, Kurumun bilgi ve ihbar merkezine önceden kayıt yaptırmamışlarsa, Cumhuriyet Savcılıkları kanalıyla, başvuruda bulunacaklar.
Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazlara Dair Yönetmelik, Yönetmeliğe dayanak teşkil eden Yasanın yayınlandığı 13 Temmuz 2005 tarihinden önce ve sonraki yurda kaçak giren, izinsiz ve benzeri kanuni olmayan şekilde ithal edilen ve bu sebeple Kurum kayıtlarında yer almadığı veya elektronik kimlik bilgisinin değiştirildiği tespit edilen veya Kurum tarafından onaylanmamış marka ve modeldeki cihazlara uygulanacak işlem ve yaptırımları da içeriyor.
13 Temmuz 2005 tarihinden önce Kurum kayıtlarında bulunan kayıtsız ve kimlik bilgisi değiştirilmiş cihazlar 13 Aralık 2005 tarihine kadar kayıt altına alınacak. 13 Temmuz 2005 tarihinden itibaren yurda kaçak giren, izinsiz ve benzeri kanuni olmayan şekilde ithal edilen ve bu sebeple Kurum kayıtlarında yer almadığı veya elektronik kimlik bilgisinin değiştirildiği tespit edilen veya Kurum tarafından onaylanmamış marka ve modeldeki cihazlar bir daha kullanıma sokulmamak üzere 13 Aralık 2005 itibarıyla elektronik haberleşme şebekesi bağlantıları kesilerek, devre dışı bırakılacak ve ilgililer hakkında Kurum tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacaktır.
İşletmeciler, Kurulmakta olan teknik altyapı çalışmaları tamamlandıktan sonra, Kurum tarafından elektronik kimlik bilgisi değiştirilmiş ya da kayıt dışı cihaz kullandığı belirlenen abonelere 13 Aralık 2005 tarihine kadar en az iki defa kısa mesaj göndererek nerelere ve hangi belgelerle kayıt yaptırabileceklerine ilişkin olarak abonelerini bilgilendirecekler.