Serbest Telekom İşletmecilerinin derneği olan Telkoder yöneticileri ile hep internet ve telekomünikasyon sektörünün rekabet ve altyapı konularını konuştuk. Bu sefer farklı bir şey konuşalım istedik ve Telkoder Başkanı Halil Teberci ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) son 5 yıllık “İş Planları” üzerinden sektörün durumunu ve BTK’nın neler yaptığını konuştuk.
BTK, sektörün hep konuştuğumuz rekabet ve altyapı konularını düzenleyen, hakemlik yapan ve bir anlamda kumanda eden bir kurum. Bu kurum her yıl bir iş planı yayınlıyor. Halil Teberci ile 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 İş Planlarında neler yer aldığını, nelerin gerçekleştiğini ve iş planında yer almasına rağmen henüz gerçekleşmemiş olanları konuştuk. Videoda yer alan konuları ve Halil Teberci’nin cevaplarını şöyle özetleyelim;
turk-internet.com : Halil Bey, BTK nedir, ne için kurulmuştur, kaç elemanı var, bütçesini nereden alır ve bunun ne kadarını harcar?
Halil Bey, BTK nedir, ne için kurulmuştur, kaç elemanı var, bütçesini nereden alır ve bunun ne kadarını harcar?
turk-internet.com : Veri Merkezi İşletmeciliği konusunda uzun zamandır bazı uyarılarınız olduğunu biliyoruz. Peki BTK bu sektörün desteklenmesi ve siber güvenliğinin artırılmasına ilişkin olarak iş planına bugüne kadar neler koydu , ne kadarını yaptı, siz bu iş planı dışında neler olması gerektiğini söylüyorsunuz, bunlar konusunda nasıl gelişmeler var?
Halil Teberci : BTK’nın 2016 yılı İş planında yer alan ancak 2017, 2018, 2019 ve 2020 iş planında yer verilmeyen, veri merkezlerinin desteklenmesi ve siber güvenliğinin sağlanmasına ilişkin tedbirleri içeren yol haritasının Aralık 2016 tarihinde tamamlanmasının planlandığı görülmektedir. Söz konusu yol haritasına ilişkin yürütülmekte olan çalışmalar kamuoyu ile henüz paylaşılmamıştır.
Bununla birlikte Veri Merkezi İşletmeciliğine ilişkin bilgilere BTK Pazar Verileri Çeyrek raporlarında yer alması talebimizin de dikkate alınması gerektiği kanaatindeyiz (Bkz : VERİ MERKEZİ İŞLETMECİLİĞİ – ÖNEMİ ANLAŞILABİLDİ Mİ? Telkoder Raporu – 2017).
turk-internet.com : Sektör nerdeyse 30 yıldır trafik değişim noktası dediğimiz ve internet trafiğini rahatlatacak bir yapı üzerinde tartışıyor. Peki BTK İnternet Değişim Noktalarının (İDN) kurulumu konusunda neler yapıyor ya da yapmıyor, BTK IDN kurulumunun desteklenmesi ve siber güvenliğinin artırılmasına ilişkin olarak iş planına bugüne kadar neler koydu, ne kadarını yaptı, 11.Kalkınma Planı ve Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi de bu konuyla ilgileniyor. orada ne var, siz bu iş planı dışında neler olması gerektiğini söylüyorsunuz, bunlar konusunda nasıl gelişmeler var?
Halil Teberci : 2016 yılı İş planında yer alan ancak 2017, 2018 ve 2019 iş planında yer verilmeyen, Ülkemizde İDN’lerin desteklenmesine yönelik senaryoları içeren raporun Eylül 2016 tarihinde yayınlanması planlanmıştır.
2020 iş planında “Türkiye İnternet Değişim Altyapısı Kurulmasına İlişkin Çalışmalar” başlığı ile tekrar yer verilen bu konu ile ilgili çalışmaların Aralık 2020 tarihinde tamamlanması planlanmaktadır.
Ancak konuya ilişkin bir çalışma henüz paylaşılmamıştır.
Ayrıca 2018 yılında, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) tarafından bu konu hakkında birçok toplantı ve çeşitli görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bakanlık konuyla ilgili danışmanlık raporu istemiş ve sektörden bir takım bilgiler toplamıştır. Fakat bu sürecin sonucu hakkında hiçbir bilgi sektör ile paylaşılmamıştır.
Bu konu, bütün sektördeki faaliyet gösteren şirketleri ilgilendirmekte ve ülkemizin geleceği açısından büyük önem arz etmektedir (Bkz : VERİ MERKEZİ İŞLETMECİLİĞİ – ÖNEMİ ANLAŞILABİLDİ Mİ? Telkoder Raporu – 2017).
turk-internet.com : Temel telekomünikasyon hizmetleri büyüklüklerine ilişkin tahminler raporu hazırlanmasına ilişkin olarak BTK iş planına bugüne kadar neler koydu ? Ne kadarını yaptı? Bu raporun önemi nedir? Siz bu iş planı dışında neler olması gerektiğini söylüyorsunuz? (mesela Tübisad’ın 2012’de yayınladığı ve BTK’nın çok kızdığı ETKi ANALİZİ raporu olmalı mı? Bunlar konusunda nasıl gelişmeler var?
Halil Teberci :2016 yılı İş planında yer alan fakat 2017, 2018, 2019 ve 2020 iş planında yer verilmeyen konuya ilişkin raporun yayınlanma tarihi Temmuz 2016 olmasına karşın henüz yayımlanmamıştır.
turk-internet.com : Pazar analizlerinin yapılması: Pazar Analizi Yönetmeliğin’nin 5’inci maddesinin ikinci fıkrası gereği, pazar analizleri en geç üç (3) yılda bir tekrarlanmakta ve daha önce analiz edilen pazarlardaki rekabet durumu ve işletmecilere getirilen yükümlülükler gözden geçirilmektedir. Pazar analizlerinin önemi nedir? Bunlar için BTK’nın iş planı ne diyor? Ne kadarını yaptı? Kaç çeşit pazar analizi vardır?
Halil Teberci : BTK 2020 İş Planında, “Toptan Sabit Yerel ve Merkezi Erişim Pazarları”, “Sabit Telefon Şebekesine Erişim Pazarı”, “Sabit Şebekede Çağrı Sonlandırma Pazarı”, “Toptan ve Perakende Kiralık Devre Pazarı” “Mobil Çağrı Sonlandırma Pazarı”, “Sabit Şebekede Çağrı Başlatma Pazarı”na ilişkin pazar analizlerinin 2020 yılı Aralık ayına kadar tamamlanacağı belirtilmektedir.
Ekim 2020 itibariyle bahsi geçen bu pazar analizlerinden, Mobil Çağrı Sonlandırma Pazarı ve Toptan Sabit Yerel ve Merkezi Erişim Pazarlarına ilişkin nihai doküman yayımlanmış ve Sabit Şebekede Çağrı Sonlandırma Pazarına yönelik kamuoyu görüşü alınmıştır.
EPG olan işletmecilere yükümlülüklerin getirilmesi için gerekli olan Pazar analizlerinin zamanında yapılması çok önemlidir. Bu analizler işletmecilerin iş yükleri de dikkate alınarak ve yıl içine yayılarak yapılması daha sağlıklı olacaktır.
turk-internet.com : IPv4 adresleri tükenmek üzere. Diğer taraftan internete bağlanan cihaz sayısı ve modeli de hızla artmakta. Bu durum IPv6 geçişini kaçınılmaz kılıyor. Adeta IPv6 ile hizmet verebilmek bir zorunluluk haline gelmiştir. BTK IPv6 konusunda ne Yapıyor?
Halil Teberci : 2020 iş planında “IPv6’ya İlişkin Çalışmalar Yapılması” yer almasına rağmen henüz bir yol haritası ortaya çıkmamıştır. Ipv6 konusunda daha kararlı olunmasını ve BTK’nın yol haritasını ve işletmecilerce uyulması gereken teknik hususları bir an evvel belirlemesi gerekmektedir. Rapor şunu söylüyor ama hala bu konuda çalışma yok.
“İnternetin istikrarlı ve sürekli gelişimi için elzem olan, yeni nesil internet protokolü olarak da adlandırılan IP sürüm 6 (IPv6)’nın ülkemizde yaygın bir biçimde kullanılabilmesi için ilgili internet paydaşlarının gerekli hazırlıkları belirli bir geçiş planı dâhilîde gerçekleştirmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, ülkemizin IP ihtiyacını büyük ölçüde arttıracak olan 5. Nesil Mobil Haberleşme (5G) teknolojilerinin kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte IPv4 yerine IPv6’nın kullanılması ve tüm paydaşların zamanlı bir biçimde gerekli hazırlıkları tamamlamasına yönelik çalışmalar yapılması planlanmaktadır.
Somut Çıktısı IPv6’ya geçişte internet paydaşların üzerine düşen rol ve sorumlulukların belirlenebilmesine yönelik bir çalışma grubu oluşturulması ve tavsiye raporu hazırlanması. (Tamamlama Tarihi Aralık 2020 İlişkili Olduğu Stratejik Plan Hedefi Ülkemizdeki IPv6 kullanımının yaygınlaştırılmasının desteklenmesi (4.3.1).”
turk-internet.com : BTK’nın iş planlarında yer almayan bunların dışında neler var?
Halil Teberci BTK’nın iş planlarında yer almayan ancak sektörümüz açısından gerçekleştirilmesi çok büyük önem arz eden düzenleme ve konular aşağıda yer almaktadır;
- Tesis Paylaşımı-Ücretlerin makul seviyelere çekilmesini, belediyeler elinde bulunan altyapıların paylaşıma açılmasını hedefleyen bir çalışma yürütülmeli ve yaşanan aksaklıkların önüne geçilmelidir.
- TTNET’in EPG ilan edilmesi- ISS lisanslarının verildiği 2002 yılından bu yana geçen 18 yıllık süre sonunda TTNET’in Pazar payı halen %65’lerseviyesindedir. Bu nedenle, BTK tarafından ivedilikle perakende genişbant hizmeti alanında piyasa tanımının yapılması ve TTNet’in EPG ilan edilmesi gerekmektedir.
- Pazar Verileri Çeyrek Raporları-Sabit genişbant pazarında abone kayıp oranları, sabit ses pazarında kurumsal/bireysel ayrımı, kart satış sayıları ve Pazar payları, TTnet Pazar verileri, veri merkezi işletmeciliği verilerinin raporlara eklenmesi gerekmektedir.
- Tüketici Hakları Mevzuatının yeniden gözden geçirilmesi- elektronik haberleşme sektöründe tüketici haklarına yönelik düzenlemelerin Ticaret Bakanlığı düzenlemelerinden muaf tutulması sağlanmalıdır
- Uydu Haberleşme Hizmetlerinin Yaygınlaştırılması
- SMŞH (MVNO) nin hayata geçirilmesi önündeki engellerin kaldırılması