DSL sistemler, bakır kablo üzerinden çalıştıkları için hava sıcaklıkları ve düşük frekanslı radyo yayınlarından etkileniyorlar. Isınmaya veya aşırı soğuğa maruz kalan bakır kablolun direnci değişiyor. Armada Sistem Mühendisi Hüsnü Zobu “direnç değişimine bağlı olarak sistemlerin çalışma mesafeleri ve bant genişlikleri artma veya azalma gösterebiliyor” dedi.
DSL’e alternatif teknolojiler ve maliyetleri nelerdir?
Hüsnü Zobu: DSL (Digital Subscriber Line) bilindiği üzere yeni bir modem teknolojisi olup mevcut bakır teller üzerinden yüksek bant genişliğinde data ve bunun yanısıra ses iletme uygulamalarına imkan vermektedir. DSL sistemlerine alternatif teknolojiler arasında kiralık devreler (leased line), frame relay devreleri, ISDN gibi sistemler bulunmakla birlikte bu sistemler için ödenen servis hizmeti kiralama ücretleri ya çok pahalı veya ilk kuruluş ve işletme maliyetleri oldukça yüksek olmaktadır. Söz konusu hizmet, birçok yerde kapasite doluluğu nedeni ile de alınamamaktadır.
Örneğin, 2 Mbps lik bir kiralik hat için gerekli ekipman maliyetleri
Cisco 1720 Router : 1500 USD
2Mbps Modem : 3000 USD
Cihaz MaliyetiToplam : 4500 USD
2 Mbps devre için şehiriçi Türk Telekom hat kirası aylık (aynı santral içinde) 500.000.000 TL dir. Buna karşın DSL sistemlerin kendinize ait bakır hat üzerinden çalıştırılabilmesi veya aynı santral içindeki Türk Telekom bakır kablo hizmetlerinden faydalanılması durumunda ise aylık 35.000.000 TL hat kirası ödenmektedir. (Hat ücretleri hakkında detaylı bilgi için www.ttnet.net.tr adresinden bilgi alınabilir.)
Ücretsiz telefon görüşmesine olanak sağlıyor mu?
Zobu: ISDN gibi teknolojilerde sistemlerin devrede olduğu zaman boyunca telefon kontur ücretine bağlı olarak geçen zaman kadar ücret ödenmektedir. Maliyetler, elde edilen sistem performası ve süreklilik gibi parametreler baz alındığında çok yükseklerde kalmaktadır. DSL, düşük yatırım ve kiralama maliyetleri yanısıra, data ile birlikte sisteme entegre edilecek SPLITTER (mikrofiltre) cihazları yardımı ile ses (telefon) görüşmelerine de imkan verdiğinden, eğer DSL sistemi lokal bir kampüs içerisinde uygulanıyor ise bu alandaki görüşmeler ücretsiz yapılabilir. Ev kullanıcısına örnek gösterecek olursak, telefon hattı üzerinden ikinci bir hatta gerek duymadan aynı anda hem data hemde ses (telefon) görüşmesine imkan vermektedir.
Bazı durumlarda filtrelemenin sökülmesine neden gerek duyuluyor?
Zobu: DSL sistemleri, Türk Telekom gibi servis sağlayıcılardan kiralanacak SH hatları veya kendi çektiğiniz bir çift bakır kablo üzerinden karşılıklı olarak bağlanarak çalıştırılabilmektedir. Bunun yanısıra sistem yapısı itibarı ile CAP veya DMT gibi modülasyon teknikleri kullanılır. Genel maksat telefon kablo sistemleri üzerinde ses frekasını (20 Hz-20 Khz) geçirmek ve bunların dışındaki frekansları geçirmemek üzere (DSL Çalışma frekansı 20 Hz–1.1 Mhz) filtre sistemleri konulmuş olabilir. Bu durumlarda DSL sistemleri çalışmayabilirler ve çalışabilmeleri için bu filtre sistemlerinin sökülmeleri veya bu yapıya uygun bakır kablo hizmetlerinin alınması gerekebilimektedir.
DSL sistemleri daha çok ADSL (Asimetrik Digital Subscriber Line) ve SDLS (Simetrik Digital Subscriber Line) olarak yaygın kullanılmakta olup ADSL sistemleri back to back tabiri ile çalışamamakta ve bir DSLAM (DSL Access Mux) cihazı ile sonlandırılmaya ihtiyaç duymaktadırlar. Simetrik çalışan DSL cihazları (SDSL) ise karşılıklı (back to back) çalışabilmektedirler. SDSL sistemlerde voice taşımak mümkün olmamaktadır.
Hava değişimleri ve radyo frekansları bakır kabloyu etkiliyor mu?
Zobu: Evet. DSL Sistemler bakır kablo üzerinden çalıştıkları için hava sıcaklıkları ve düşük frekanslı radyo yayınlarından etkilenebilmektedirler. Isınmaya veya aşırı soğuğa maruz kalan bakır kablolun drenci değişmekte ve bu drenç değişimine bağlı olarak sistemlerin çalışma mesafeleri ve bandgenişlikleri artma veya azalma gösterebilmektedir. Çok yakında bulunan yüksek çıkış gücündeki bir radyo vericisi orta dalgada yayın yaptığında DSL çalışma frekansına yakın bir frekansta elegromagnetik enterferansa neden olmakta ve nadir de olsa sistemin çalışmasına etki etmektedir.
Hangi standarda göre çalışıyor?
Zobu: Yurdumuzda birçok servis sağlayıcı, değişik bölgelere koydukları POP noktaları yardımı ile DSL temelli altyapı hizmeti ile internet erişimi, Virtual Private Network (VPN) gibi hizmetler vermektedir. Bu sistemlerde daha çok ANSI standardına uygun cihazlar kullanılmakta ve gerektiğinde Türk Telekom (TTnet) gibi internet ve data erişim şebekelerine de kolayca uyum sağlanabilmektedir.
DSL teknolojisini kimler ne şekilde kullanıyor?
Zobu: DSL kullanıcıları dünyada ve yurdumuzda genelde iki farklı gruba ayrılmaktadır, bunlar ev/küçük ofis kullanıcıları ile kurumsal kullanıcılardır. Ev kullanıcıları genelde sadece internet erişimi ve benzer şekillerde basit katma değer ve ek servis istemeyen, genellikle ucuz cihaz ve servis seçeneğini tercih eden bir profil içermesine karşılık kurumsal müşteriler daha iyi sistem ve badgenişliği, ek güvenlik, VPN, video konferans voice over ip gibi servisler istemekte ve bunlar için birtakım ek maliyetler ödemeyi kabul etmektedirler. Bu da servis sağlayıcılara kendi katma değerlerini daha iyi sunabilme ve daha fazla gelir imkanı vermektedir. Kurumsal müşteriler bu hizmetlerin kurulum ve yönetimini, işlevi sadece sistem yönetimi ve servis geliştirmek olan üçüncü firmalara devrederek bu sistemlerin daha profosyenelce yönetilmesi ve hizmet kalitesinin artırılması yönünde çalışmalar içindedirler.
İşbirliği yaptığınız Cisco Systems, bu konuda nasıl bir hizmet sunuyor?
Zobu: Cisco Systems, ürettiği DSL cihazları ve yönetim yazılımları ile kullanıcılara geniş yelpazede bir ürün çeşitliliği sunmakta. Özellikle ev ve ofis kullanıcılarına yönelik SOHO 7X ve Cisco 8XX serisi ürünler ile birlikte sunduğu grafik arayüzlü kurulum ve otomatik uzaktan konfigürasyon özellikleriyle kurulum ve operasyon giderlerini minimumda tutarak hızlı ve etkin bir hizmet sunmaktadır. Bu sayede kullanıcı hiçbir teknik detay ve bilgiye sahip olmasa bile kendi kendine cihazını kurarak devreye alabilmekte veya cihaz otomatik olarak servis sağlayıcı tarafından uzaktan ayarlanarak devreye alınabilmektedir.
KOBI’lere özel bir çözüm sunuyor mu?
Zobu: KOBI olarak nitelendirebileceğimiz kuruluşlar daha çok Cisco 8XX serisi ve Cisco 1700 –2600 serisi router cihazları ile brlikte DSL modül alarak internet erişimi ve VPN gibi ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar.
DSL’in düşük bant genişliği ile video uygulamalarına olanak sağlaması maliyeti düşürdüğü için uzaktan eğitimde tercih ediliyor mu?
Zobu: Evet… DSL Sistemleri üzerinden multicast video uygulamaları da yapılabilmekte. Bu sayede birçok farklı coğrafi lokasyonda bulunan kullanıcılar birbirleri ile video konferans yapmakta veya uzaktan öğretim programlarına katılarak eğitim toplantı vb. gibi ihtiyaçlarını çok düşük bandgenişlikli DSL sistemleri üzerinden rahatça ve çok ucuza yapabilmektedirler.
