İngiltere’de Teknoloji Yatırımı Yapmanın İncelikleri

Günümüzde iş dünyasının üzerinde en çok konuştuğu konuların “Endüstri 4.0” ve “Dijital Dönüşüm” olduğu düşünülürse yatırım yaparken de ilk akla gelenin teknoloji olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. İçinde yaşadığımız bu dijital dünyada teknoloji yatırımları esasen endirekt olarak herhangi bir sektörde de uygulama alanı bulabiliyor.  Sadece ülkemizde değil dünyanın her yerinde teknolojiye verilen önem arttıkça bu alandaki yatırımlar da hızla artıyor. 2018 yılı Beauhurst raporuna göre dünyada teknoloji alanında yapılan yatırımlarda liderliği 58 milyar dolar ile Amerika, ikinciliği 28 milyar dolar ile Çin ve üçüncülüğü ise 5,7 milyar dolar ile İngiltere alıyorlar.

Amerika teknoloji alanındaki yatırımları Amazon, Apple, Microsoft, Google, Intel, IBM, Facebook, Oracle gibi dünyanın en büyük teknoloji şirketlerini ile liderliğini sürdürüyor

Çin teknoloji alanındaki yatırımlarını China Mobile, Tencent, Alibaba, Baidu gibi dev şirketlerle sürdürürken 2030 yılında yapay zekâ konusunda dünya lideri olmayı stratejik planlarında paylaşıyor. Hedefleri ilk aşamada 2020 yılında Amerika’yı yakalamak ve 2030’a gelindiğinde bu alanda 150 milyar dolar yatırımla öne geçmek.(1)

İngiltere teknoloji alanındaki yatırımlarıyla dünyada 3.’lüğü sürdürürken ekonomik olarak da dünyada 5. sırada yer alıyor. Ulaşım anlamında da hem Türkiye hem de dünyada en kolay erişilebilen destinasyonlardan biri. Birçok teknik uzmana sahip olması, Avrupa’nın iş merkezi olması, vergi avantajları, kolaylaştırılmış ve sadeleştirilmiş mevzuatı ile de bir cazibe noktası olarak öne çıkıyor.

14 Ocakta İstanbul’da İngiltere’den gelen teknoloji, vergi, ticaret ve regülasyon alanındaki uzmanlar, İngiliz devlet görevlileri, İngiltere’de iş kurmayı veya mevcut işini büyütmeyi düşünen Türk şirket sahipleri ve yöneticileri, basın mensupları ve diğer ilgililerden oluşan 300’ü aşkın kişinin katıldığı “Invest In Great Britain and Northern Ireland” adlı bir etkinlik düzenlendi. İngiliz Konsolosluğu, Uluslararası Ticaret Departmanı liderliğinde düzenlenen bu etkinlikte İngiltere’de teknoloji sektörünü nasıl yatırım yapılabileceği, kurumsal yükümlülükler ve vergi yapısı, yatırımcılar için vize imkânları, İngiltere pazarına girmek için ipuçları, İngiltere’de finansmana ve hibelere erişim gibi konular tartışıldı.

Konferansı düzenleyen İngiliz Konsolosluğu Uluslararası Ticaret bölümü direktörü Zeynep Öztekbaş ile konferans içeriği ve İngiltere’de teknoloji yatırımları üzerinde konuştuk.

Melike Beykoz: İngiltere’de teknoloji yatırımı yapmanın avantajları nelerdir, kimler bu avantajdan nasıl faydalanabilirler?

Zeynep Öztekbaş: İngiltere dijital teknoloji sektörü 184 milyar poundluk bir büyüklükte ve ülkenin genel büyüme oranından 2.6 kat daha hızlı büyüyor. Bugün aklınıza gelebilecek tüm büyük uluslararası şirketlerin global ya da Avrupa yönetim merkezleri İngiltere’de. Onun dışında irili ufaklı pek çok teknoloji ve inovasyon yapan firma İngiltere’yi tercih ediyor. Bunun pek çok sebebi var. Öncelikle çok güçlü bir ekosistem mevcut. Sadece Londra’da değil İngiltere’nin birçok şehrinde hem genel hem de belirli alt sektörlerde uzmanlaşmış teknoloji kümeleri var ve bunlar devletin desteğiyle de planlanan oluşumlar. Ayrıca İngiltere’nin bu alandaki en büyük avantajlarından birisi iyi yetişmiş iş gücü. Dünyanın en iyi on üniversitesi içinde dört tanesi İngiltere’den ve teknoloji alanında öne çıkmış pek çok başka üniversite de var. Yatırımcılar için en cazip olan şeylerden birisi de tabi ki işin fonlama tarafı. Londra, bugün Silikon Vadisinden sonra teknoloji yatırımlarını en fazla finanse eden yer. Londra Borsası dışında çok gelişmiş bir girişim/risk sermayesi ve melek yatırımcı ağı mevcut. 2018’de sadece Londra şehri, Almanya, Fransa ve İsviçre’nin ülke olarak tamamından fazlası kadar fonlama yaratabilmiş durumda.

Melike Beykoz: 14 Ocak’ta yapılan konferansa Türkiye’den ve yurtdışından kimler katıldılar, katılımcılar hedeflenen sonuçlara ulaşabildiler mi?

Zeynep Öztekbaş: Bu yıl üçüncüsünü düzenlediğimiz İngiltere’de Teknoloji Yatırımı konferansına İngiltere Dış Ticaret Bakanlığı Yurt Dışı Yatırımlar biriminden teknoloji sektör uzmanları Dr. Chris Moore, Nigel Jones ve Fintech sektörü uzmanı Alex Low katildiler. Sektörün çatı kuruluşu olan TechUK temsilcisi Domynikas Broga bizimle idi. Ayrıca etkinliğimiz kapsamında İngiltere’de ARGE konusu işlendi. İngiltere’ye yatırım yapacak şirketlere, şirket kurulumu, vergi sistemi, vize çeşitleri konularında konunun uzmanı servis sağlayıcı firmalar tarafından sunumlar yapıldı.  Birleşik Krallık Hükümeti’nin Global Girişimcilik Programı tanıtıldı ve ayrıca İngiltere’ye başarılı bir şekilde yatırım yapmış dört Türk firması kendi tecrübelerini paylaştılar. Konferans sonunda katılımcılardan çok faydalı buldukları konusunda pek çok olumlu geri bildirim aldık.

Melike Beykoz: Sizin yöneticiliğini yaptığınız “Yatırımlar bölümü”, İngiltere’de yatırım yapmak isteyen yatırımcılara nasıl destek oluyorlar?

Zeynep Öztekbaş: İngiltere Hükûmeti, İngiltere yatırım ortamını tanıtmak için 51 ülkede, konsolosluklar nezdinde bir ticaret birimi bulunduruyor. Amacımız tamamen ücretsiz ve gizlilik çerçevesinde, İngiltere’ye yatırım yapmak isteyen firmalara ilk adımlarını atarken yardımcı olmaya çalışmak. Bu yardımlar, sektör raporları, lokasyon analizi, şirket kurulumu/istihdam/ vergi/ piyasaya giriş konularında doğru servis sağlayıcılarla tanıştırma, sektör örgütleri ile tanıştırmalar, olası teşvik bilgileri, vize tipleri konusunda bilgilendirme gibi destekler oluyor. Ayrıca düzenlediğimiz ya da sponsor olduğumuz etkinlikler ile firmaların iş geliştirmelerine de katkıda bulunmaya çalışıyoruz, İngiltere’de şirket kurduktan sonra oradan başka ülkelere ihracat yapabilmeleri konusunda da dünya üzerindeki tüm ticari ofislerimizi kullanarak destek olabiliyoruz.

Melike Beykoz: İngiltere’de yatırım yapmak isteyenler için vergi konusunda kolaylıklar sağlanıyor mu? Vergi oranları nelerdir?

Zeynep Öztekbaş: İngiltere hiçbir zaman kendini bir vergi cenneti olarak konumlandırmış bir ülke değil. Asıl amaç sürdürülebilir ve istihdam yaratan yatırımları çekebilmek. Bu sebeple de kurumlar vergisi oranı şu anda G20 ülkeleri arasında en düşük oranla %19 seviyesinde. Bu oran 2020 yılında % 17’ye inecek. Ayrıca ARGE’sini İngiltere’de yapan yatırımcılara ciddi vergi avantajları sunuluyor. ARGE masraflarınızı %230 oranında gider gösterebiliyorsunuz. Eğer bu ARGE sonucu patentinizi de İngiltere’de alırsanız kurumlar vergisi oranınız %10’a düşüyor. Türkiye ve İngiltere arasında çifte vergilendirme anlaşması olduğu için İngiltere’de elde edilen gelir Türkiye’ye aktarıldığında da herhangi bir stopaja tabi değil.

Melike Beykoz: İngiltere’de yatırım yapmak isteyenler için vize konusunda ne gibi kolaylıklar sağlanıyor?

Zeynep Öztekbaş: Çalışma izinleri konusunda değişik vize tipleri mevcut. İngiltere’nin Avrupa Topluluğunun bir parçası olması ile sadece Türkiye’ye yönelik uyguladığı Ankara anlaşması bunlardan biri. Onun dışında “Girişimci Vizesi” ve “Temsilci Vizesi “olarak adlandırdığımız vize tipleri büyük rağbet görüyor. Şirket kurulması için gönderilecek yöneticilere yönelik, ya da Türkiye’deki firmadan transfer edilecek kişilere yönelik ayrı vize tipleri mevcut. Teknoloji sektörü bağlamında ise dikkat çekici vize tipleri de “Özel Yetenek Vizesi” ve bu yıl içinde konulması beklenen “Start-up Vizesi”. Bizler bu vize tipleri hakkında gerekli bilgilendirmeyi yapıyoruz. İlgilenenler, https://www.gov.uk/browse/visas-immigration/work-visas adresinden de kendileri bilgi edinebilirler.

Melike Beykoz: İngiltere’de yatırım yapmak isteyenler ihtiyaç duydukları teknik elemanları bulabiliyorlar mı? Bu konuda siz herhangi bir kolaylık sağlıyor musunuz?

Zeynep Öztekbaş: Daha önce de bahsettiğim gibi global firmaların İngiltere’yi merkez seçme sebeplerinden bir tanesi yetişmiş ve kaliteli iş gücü. Hem çok iyi üniversitelerden çıkmış gençler hem de İngiltere özellikle belli sektörlerde (teknoloji/finans gibi) çekim merkezi olduğu için, geniş bir yetenek havuzu var. Hükûmet, özel sektörde istihdamı kolaylaştırmak için stajyerlik programlarını destekliyor ve özellikle teknoloji sektörüne yönelik değişik tip vize programları koyarak, tüm dünyadan nitelikli elemanları ithal etmeye çalışıyor.

İngiltere Teknoloji yatırımlarını ülkesine çekmek için gerek regülasyonları gerekse fonlamaları ile ortamı cazip hale getirmek için gerekenleri yapıyor gibi görünüyor. Yurt dışında teknoloji yatırımı yapma düşüncesi olan yatırımcıların İngiltere’yi önemli bir alternatif olarak düşünmeleri ve değerlendirmeleri gerekir.

China plans to be a world leader in Artificial Intelligence by 2030