Dijital çağın yeni bir kilometre taşı diyebilir miyiz (ya da tersine basılı yayıncılığın son kilometre taşlarından birisi olabilir mi?) bilmiyoruz ama 244 yıldır basılan Brittanica Ansiklopedisi artık basılmayacak.
Ansiklopedinin son baskısı 32 cilt olarak 2010 yılında yapılmış ve “küresel ısınma” ile “Genome Projesi” son yeni maddeler olarak eklenmişti. 1395 $’lık fiyatı ile bu baskının sadece 8000 adet satıldığı, geriye kalan 4.000 tanenin ise raflarda kaldığı belirtiliyor. Son dönemde ansiklopedinin sadece eğitim kurumları, kütüphaneler ve araştırma kurumları tarafından satın alındığı belirtiliyor.
Brittanica yayıncısı bundan sonra online ansiklopedisine ve okullar için basılan eğitim kitaplarına odaklanacak. Başkan Jorge Cauz, bazı insanların üzüldüğünü ama kendileri için daha iyi olanaklar bulunduğu, sürekli güncellenen ve de multimedya olanaklarına sahip olan web sitesine sahip oldukları şeklinde bir açıklama yaptı.
New York Times’ta yayınlanan habere göre, 1950’lerde Brittanica ansiklopedi takımına sahip olmak, orta seviye Amerika’lılar için bir zenginlik göstergesiydi. Kapıdan kapıya dolaşan satıcıların pazarladığı ansiklopedi, bir steyşın vagon araba sahibi olmakla eş değerdi.
Ama dönem değişti. Şimdi Wikipedia var. Üstelik ücretsiz. Üstelik binlerce kişinin işbirliği ile üretiliyor. Wikipedia 11 yıl önce yayına başladığında ansiklopedi sektörüne yeni bir nefes getirdi. Uzmanlar yerine kalabalıkların nefesine yönlendi. Siteyi 10.000lerce kişi biraraya getiriyor ve büyük oranda doğru kabul ediliyor. Toplam madde sayısı 4 milyon olarak raporlanıyor. Bunların bir kısmı da Brittanica’da yer almayan kültürel özellikler.
Başkan Cauz bu durumu kabul ediyor. Brittanica’nın, Wikipedia kadar büyük olmayacağını belirtiyor. Buna karşılık öne sürdüğü kavram ise “özenle hazırlanmak” ve “güvenilirlik”.
Ama bu da tam doğru olmayabilir. 2005 yılında Nature tarafından yapılan bir araştırmada, 42 madde karşılaştırıldığında, Wikipedia’nın her maddede 4 hata yaptığı, buna karşılık Brittanica’nın her maddede yaptığı hata sayısının 3 olduğu görülmüş. Bu araştırmayı Brittanica hatalı ve tamamen yanlış olarak değerlendirmişti.
Bir zamanlar 120.000 satıyordu
90’lı yollarda günlük gazeteleri saran promosyon çılgınlığı zamanında ülkemizde de satılan Brittanica’nın en yüksek satış rakamı 1990 yılında 120.000 olarak veriliyor. Ama gelirler ansiklopedi satışından ziyade, diğer yayınlardan geliyor. Matematik, Bilim ya da ingilizce yayınlardan % 85 gelir elde edildiği, sitenin abonelerinden de % 15 geldiği belirtiliyor.
Tüm makalelere, orjinal dökümanlara ve mobil uygulamaya erişimi mümkün kılan abonelik bedeli yıllık 70 $.
