İran’da yetkililer 2 aydan bu yana ülke geneline yayılan protestolar nedeniyle internet üzerindeki kısıtlamaları artırırken, özgürlük isteyen İranlılar dünyayla bağlantıda kalmak için adeta bir mücadele içinde. İran polisinin müdahaleleri ülke geneline yayılan ve rejim karşıtı gösterilere dönüşen protestolara engel olamıyor.
Yetkililer, isyan dalgasını kontrol altına almak ve uluslararası kamuoyunun İran’da olup bitenlerden haberdar olmasını engellemek amacıyla İnternet erişimine yönelik kısıtlamaları sıkılaştırdı. WhatApp ve Instagram gibi uygulamalar yasaklandı. İran’ın, VPN trafiğini, şifrelerini çözemese bile tanımlabileyen ve engelleyebilen pahalı ve güçlü filtreleme teknolojilerine yatırım yaptığını ve aynı zamanda VPN sağlayıcıları tarafından işletilen IP adresleri ve alanları bloke ettikleri kaydediliyor.
İran’daki İnternet’in merkezi yapısı engellemeleri mümkün kılıyor. Hem internetin, hem de VPN trafiğinin engellemesi çok kolay. Bu Türkiye’de atıl bırakılan, gelişmesi engellenen fiber altyapı ve sadece Türk Telekom’a izin verilen tek şebeke nedeniyle aynı durumda.
İranlılar ise İnternet’e erişim sağlayabilmek ve dünyanın geri kalanıyla bağlantı kurabilmek için VPN (sanal özel ağ) kullanımını artırdı. Top10VPN web sitesinden araştırmacılar, İran’daki protestoların ilk haftasında VPN talebinin % 3.000 arttığını saptadı. Üstelik İran’da bu protestolar öncesinde bile VPN kullanımı yüksekti.
Google, üçüncü tarafların kesintiye ve sansür çabalarına dirençli güvenli VPN’ler kurmasına olanak tanıyan Jigsaw yan kuruluşunun açık kaynaklı Outline aracının kullanımında büyük artış olduğunu raporladı. Böyle bir üçüncü taraf olan Nthlink, VPN’inin kullanımda günde 40.000 kullanıcıdan zirvede yaklaşık bir milyona büyük bir artış gördüğünü ve tipik bir seviyenin on katı kullanım görmeye devam ettiğini bildirdi.
Özgürlükçü İranlılar ise sürekli yeni VPN uygulamasını kullanıyor durumdalar. Çünkü kullanımı tespit edilen VPN’ler sürekli engelleniyor, yenisine geçmek zorunda kalıyorlar. Ancak İran uluslararası bankacılık sisteminde yer almadığı için VPN ödemesi yapmakta da zorlanıyorlar.
Ancak yine de, İnternet’in merkezi olmayan doğası nedeniyle İran interneti tam engelleyemiyor. Telegram’a bakarsanız, haberler akıp gidiyor. Çünkü VPN hizmeti uygulamalarının kimlik doğrulaması için kullandığı alanları sürekli olarak değiştiriyorlar ve sürekli olarak yeni sunucular çalıştırıyorlar dolayısıyla VPN engelleme tamamen mümkün olamıyor.
