Bahçeşehir Üniversitesi ve 2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul Ajansı işbirliğiyle, İstanbul’un kozmopolitik yanının farklı disiplinlerden gelen uluslararası konuşmacılar tarafından değerlendirildiği “Küreselleşen Dünyada İstanbul” sempozyumu 10 Aralık ve 21 Aralık tarihinde gerçekleşti.
Sempozyumun 21 Aralık tarihindeki açılışını yapan Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yılmaz Esmer, Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’na teşekkürlerini iletirken önemli konuşmacıların bulunduğu bu konferansın Bahçeşehir Üniversitesi’nde yapılmasından duyduğu mutluluğu dile getirdi.
Galatasaray Üniversitesi’nden Mehmet Karlı’nın başkanlığını yaptığı ilk oturumda, Türkiye-ABD uzmanı Ömer Taşpınar (Brookings Institute) ve Dimitar Bechev (European Council on Foreign Relations) bölgesel ve tarihi perspektiften ve çokkültürlülük teorik tartışmaları çerçevesinden, İstanbul’u değerlendirdiler.
Nora Fisher Onar’ın (Bahçeşehir Üniversitesi) oturum başkanlığı yaptığı II. oturumda hava şartları nedeniyle Sami Zubaida’nın (Birbeck, Londra Üniversitesi) video konferans ile katılımı sağlandı. Zubaida kozmopolitliğin kısa bir tanımının ardından geç Osmanlı dönemindeki kozmopolit düzeni değerlendirdi. Osmanlı kozmopolit yapısının modernleşme ile nasıl bağlantılı olarak ortaya çıktığı üzerine yorumlarını paylaştı. İkinci konuşmacı olan eleştirmen ve yazar Murat Belge (Bilgi Üniversitesi) ise konuşmasında Osmanlı döneminden günümüze İstanbul’un değişen kozmopolit yapısına değindi. Günümüzde, farklı semtlere baktığımız zaman kozmopolitliğin farklı yüzlerinin ortaya çıktığını söyledi. Örneğin Aksaray gibi semtlerde Doğu Avrupa, Orta Asya ve Afrika’dan gelen göçmenlerin birarada yaşadığı kozmopolit bir yapı varken, Bebek’te de uluslararası sermaye temsilcilerinden oluşan değişik bir kozmopolit yapının olduğunu ifade etti.
Son oturumun başkanlığını Fuat Keyman (Sabancı Üniversitesi) yaptı. Kaptan Corelli’nin Mandolini ve Kanatsız Kuşlar gibi çok satan kitapların yazarı Louis de Bernieres’nin İngiltere’deki ağır hava şartları nedeniyle katılamamasına rağmen, konuşması okundu. İstanbul’un tarihi açıdan kozmopolit olduğu ve günümüzde kozmopolitliğin ancak farklı sosyal gruplar arasında hoşgörü ortamının sağlanması ile gerçekleştirilebileceğini söyledi. De Bernieres’in konuşmasını takiben, siyaset ekonomisi ve İstanbul uzmanı Çağlar Keyder (Boğaziçi Üniversitesi) İstanbul’un Osmanlı dönemindeki kozmopolit yapıdan tek millet kavramına dayanan ulus-devlet düzenine geçişini anlattı. Ancak bu homojenliğin İstanbul’un küresel ekonominin önemli aktörlerinden biri haline gelmeye başlamasıyla yeniden kozmopolit yapısına dönüşmekte olduğunu söyledi. Bu yorum makro perspektiften yapıldı ve karşılaştırmalı olarak dünyanın başka şehirlerinde örneğin, Şangay ve San Paolo’da benzer dönüşümlerin görüldüğüne işaret edildi.
Son konuşmacı olan Nilüfer Göle (Paris Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales – ECHHR) İstanbul’un kozmopolitliğini analitik ve normatif açıdan değerlendirdi. İstanbul’un yaratıcı ve kozmopolit bir kültür üreticisi olabilmesi için gereken şartları ortaya koydu. Göle’ye göre bu şartlar; kültürel kodlar arasında tercümanlık yapabilmek, yenilikler üretebilmek ve bunun küresel alanda yayılımını sağlayabilmek. Bütün konuşmaların ardından dinleyicilerin aktif katılımıyla zengin tartışmalar gerçekleştirildi.
Fuat Keyman ve Nora Fisher Onar’ın kapanış konuşmalarında, sempozyuma bağlı olarak İstanbul’un kosmopolitik yanı hakkında bir kitap oluşturulacağının müjdesi verildi. Önemli konuların farklı alanlardan değerlendirildiği sempozyum kokteyl ile sonlandı.
10 Aralık’ta yapılan sempozyumda ise, Uluslararası İlişkiler ve İhtilaf Yönetimi alanında duayen I.William Zartman (John Hopkins Universitesi, SAIS) en son kitabı Borderlands (Sınırbölgeleri)’e dayanarak İstanbul hakkında düşüncelerini paylaşmıştı. Kendisine, önde gelen araştırmacı gazeteci yazarlardan Ece Temelkuran (HaberTürk), akademisyenler; Leyla Neyzi (Sabancı Üniversitesi), Feyzi Baban (Trent Üniversitesi), Hande Paker (Bahçeşehir Üniversitesi), Magdalena Góra (Jagiellonian Üniversitesi), Odessa adlı kitabın yazarı Charles King (Georgetown Üniversitesi) ve Washington DC’de bulunan Woodraw Wilson Merkezi’nin kıdemli uzmanlarından Nida Gelazis Doğu Avrupa perspektifiyle katılmıştı.