İsteyen Uydudan Kendi Yayınını Yapabilecek

Eutelsat’ın kaç uydusu var

Korur : Eutelsat’in 18 adet kendi uydusu ve 3 adet yerel operatör uydusu (İtalya, Rusya, Fransa) bulunuyor. Buna son olarak hisse satın alınan Hispasat’a ait 3 uydu da katılıyor. (Latin Ülkelerine yönelik).

Yeni 7 uydu yatırımı var. Bunların hepsi en geç 2003 yılının ilk çeyreği içinde fırlatılmış olacak. Uyduların ömrü 10-15 yıl arasındadır. Teknoloji çok hızlı. 6 ayda değişiyor. Artık yeni nesilden bahsetmiyoruz. Sürekli yenilik ve modifikasyon yapılıyor.

13 derece’de 1992’den bu yana atılmış 5 uydu var. Bunlar 2007-2008’e kadar orada kalacaklar. Ama daha onların ömrü bitmeden, Hotbird 6-7-8 atılacak. Eskiler devreden alınacak.

Başka yenilikler var mı ?

Korur : Artık KU bantları yerine KA bantları geliyor. Bu bantlarla daha küçük antenlerle uplink yapma olanağı var. Yani kişisel uplink imkanı olabilecek. Herkes yayın yapabiliyor olacak. Ama tabi ki buna ait hukuki uygulamaların, regülasyonların tamamlanması gerekli. Lisanslandırma, toplu lisanslar söz konusu olacak. Avrupa Topluluğu bu konu ile uğraşıyor.

2002’de Hotbird 5 yerine atılacak olan Hotbird 6 KA bantlı olacak. Bunu daha çok kurumlara satıyor olacağız. Hotbird 7, 3 ve 4’ün yerine atılacak daha büyük kapasiteli bir uydu.

Kişisel kullanımlar, için fiyatlandırma önemli. 45 Mbit uplink olanağı olacak. Kurumsal kullanımda cihaz fiyatları 1500-3000 $’lar arası. Kişisel kullanımlarda bunların 500 $’ın altına düşmesini istiyor ve bekliyoruz. Cihaz olarak DVB-RCS (Digital Video Broadcast-Return Channell by satellite) kullanılıyor. Bu cihazları Eutelsat teknolojisi ile Nera firması üretiyor.

Eutelsat’ta yapılan tüm planlar içinde Türkiye var. Avrupa Ülkeleri ile Türkiye arasındaki haberleşmeyi sağlamak ve geliştirmek için uğraşılıyor.

Bu arada Türkiye’nin uydu kullanımını geliştirmesi lazım. Savunma ya da araştırma amaçlı uydular üretilebilir ama ticari amaçlı uydularda teknolojiyi yakalamak ve rekabet etmek kolay değil. Bunun yerine, pazarlamayı geliştirmek lazım.

Eutelsat Türkiye’deki İnternet Servis Sağlayıcılara da 800 MB’lık bir backbone sağlıyor (Ttnet, Ixir vs). Kriz öncesi çok çok büyük projeler vardı ama askıya alındılar. Bunlar dijital bazlı ve son kullanıcıya erişecek hizmetlerdi.

W3’ün atıldığı 7 derece, Türkiye’ye özgü bür uydu. Buradaki kapasiteyi arttıran bir uydu fırlatılıyor. 2003’ün ilk çeyreğinde W3A yedeklemeye yönelik olarak devreye alınacak.

Türkiye’nün kapasitesi 50 transponder’lık. 23’ü Multimedia için çalışıyor.

Bunlar güzel de Türkiye’de sürmekte olan bir kriz var. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?

Korur : Krize rağmen Türkiye’ye olumsuz bakmıyoruz. Türkiye’nin dinamik bir yapısı var. Kriz içinde dinamikler biraz yavaşladı ama potansiyel ortada.

Problem $’daki belirsizlik. Dolayısıyla yatırımcı yapılan yatırımın geriye dönüşünü hesaplayamıyor. Bu nedenle de tüketiciye ulaşacak fiyat bulunamıyor. Multimedya projeleri 300-500 M $’lık projeler. Geri dönüşleri 4-5 yıl alıyor. Yani fiyatlandırma önemli.

Yeni teknolojilerde, lisans ve regülasyon konuları çok uzun zaman alıyor. Bu da büyük bir sorun. Yatırımcı bu yatırımı yapayım ama hangi kanun, regülasyon ile bunu garantiye alırım diye bakıyor.

Son zamanlarda sorunlar azaldı gibi. Telekom Kurumu verimli çalışıyor. En son adımlar çok olumlu. Olayları anlamlandırabilecek kişiler var. Aldıkları kararlar bunu gösteriyor. 2002 başlarında ekonomik sorunların aşılacağına inanıyoruz.

Ali Bey biraz da kendinizden bahseder misiniz? Eutelsat’ta çalışan bir Türk olarak neler yaptınız ?

Korur : Ben liseyi Maçka Teknik Okulundan Elektronik mezunu olarak bitirdim. Ortaokuldan itibaren Elektronik okumaya hevesli idim. Bu okulda çok iyi bir eğitim aldık. 17 kişi idik. Öğretmen sayısı 18 idi. Daha sonra Hacettepe Üniversitesine kabul edildim.

Üniversite sonrası, PTT’den bir burs alıp İngiltere’ye gittim. Birmingham’da 2 sene Laughbourh’da digital transmisyon master’i yaptım. Dönüşte PTT’den iş istedim. Genel Müdürlük o dönem Intelsat’i ve uydu Haberleşme Grubunu kuruyordu. Projeyi bana verdiler. Sıfırdan tüm modifikasyonları yapıp, Gölbaşı Kontrol Merkezini kurdum. PTT imkanları ile koordinasyonu sağladım. Ekip oluşturuldu.

Eutelsat ile birlikte de çalışılıyordu. O zaman ki PTT yönetimi, Server Bilgi Paşa, her türlü yetkiyi verdi. Yardımcıları Osman Gözüm, Emin Başar’lar da çok aktif insanlardı.

1980-81’lerde Türk Haberleşmesinin dijitalizasyonunu başlattık. Avrupa ile aynı tarihlerde yer istasyonunu kurduk. Ancak Ankara’daki, bu sistemin bağlanacağı sistem analog’du. Bunları da dijital planladık. Sonra tüm Türkiye’yi planladık. Sistem tamamen Dijital olarak kuruldu.

1980-85 arası atılım yılları olarak geçti. O yıllarda Fransa ve Almanya analog yatırımlarını tamamladıkları ve amorti etme dönemi daha bitmediği için daha yavaş davrandılar. Mesela Fransa dijital sisteme tam olarak 1990’larda geçti.

O sene tüm Avrupa uydu sistemlerini kuruyordu. 1986’da Avrupa’da ilk defa devreye girecek Eutelsat şebekesinin ihalesi için signatör ülkeler çalışıyordu. Ben de Avrupa’daki muhtelif toplantılara katıldım. Bu sırada çalışmalarımı takdir eden yetkililer, Türkiye’deki çalışmanı bitirince gel dediler. Böylece sistemi ve projeyi tamamladık ve gittik.

1981’lerde yapılan atılımlar Türkiye’yi bugünlere kadar getirdi.

Türkiye’de şimdi ki durumu nasıl görüyorsunuz

Korur : Bir zamanlar telefon sistemlerinde olan olay şimdi TV’larda oluyor. Önce herkes kendi başına anten yaptı. Fizibıl olmayan sistemler oluşturdular. Şimdi dijital sistemlere geçiliyor. Lisanslar daha yeni dağıtılıyor. Bence bu lisansları bırakıp şimdiden dijital lisansları dağıtmaya başlamalılar.

Özelleştirilmekte olan TT içinde Uydu Bölümü kit olarak kalıyor. Türksat’ın Özelleştirilmemesi konusunda ne düşünüyorsunuz ?

Korur : Türsat’in ticari kısmının özelleştirilmesi, rekabet ortamında güçlenmesi ve iddası olduğu Türkiye ve Türki Cumhuriyetleri pazarlarında başarılı olması ve kendi kendini finanse edebilecek güce erişebilmesi yönünden daha iyi olur. Aksi takdirde TT’nin şu andaki durumu gibi gelişen teknolojiye uyacak yatırımları yapmakta ve gerekli çok büyük finansman kaynaklarını bulabilmekte geç kalabilir.

Bugün nasıl Hispasat Ispanyolca konuşan Dünya’ya egemen olup, Latin Amerikan pazarını kontrol edebilecek duruma gelebiliyor ve Global bir uydu işletmecisi olan Eutelsat ile ortak bir işletme içine girebiliyorsa, Türksat’ta aynı görevi Türkçe konuşan Orta Asya Cumhuriyetlerinde üstlenebilir. Ama bunun için Türksat’in, TT gibi özelleşmesinde yarar var.

Türksat, Türki Cumhuriyetleri ve Ortadoğu’daki Uydu pazarını geliştirebilse, ilişkilerini bu yönde kullanabilirse, Uluslarası Global uydu şirketlerinin de daha çok aradığı ve işbirliği yapmayı arzu ettiği bir duruma gelebilir.

Türkiye’nin Türki Cumhuriyetlerini ve Ortadoğu Bölgesini hedefleyen bir “uydu hub” olmak üzere ticari uydu işletmeciliğine çok geç kalmadan başlaması lazım. Uydu var ama bunun ticari şirket mantığı ile marketlerde aktif rol alarak pazarlamak lazım. Kit olarak kalmasi bu hedeflerin gerçeklestirilmesine engel teskil edecektir.

Bu hedef, Türkiye’nin uydularınin ve kendisine ait uydu yörüngelerinin kullanımında kendi öz finansman kaynaklarini tüketmesini azaltacak hatta para kazanacak hale gelmesini saglayacaktir. Halen uydu yerleşmemiş yörüngesel pozisyonlari ve kisa bir süre sonra ömrü tükenecek olan ve yenilenmesi gereken uydu poziyonlari var. Buralara, özellestirme ile gelecek ve stratejik ortagi olabilecek global uydu isletmecilerinin finansman kaynaklarını kullanarak yeni uyduları koyup, bu uyduları hem Türkiye’de ve hemde diğer pazarlarda pazarlamak lazım. Aksi halde, halihazırda atılan ve atılacak olan büyük kapasiteli çok pahalı uydular boş kalacak ve gereksiz yere devletin kaynakları, Türkiye’de ciddi bir iş sahası yaratmadan sadece uydu üretici firmalarının kasalarına aktarılmış olacaktır.