Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) tarafından İstanbul Kalkınma Ajansı’nın (İSTKA) 2018 yılı “Yenilikçi ve Yaratıcı Mali Destek Programı” kapsamında kurulan Dijital Dönüşüm Merkezi (DDM), İstanbul Valiliği, TÜGİM, Boğaziçi Üniversitesi ve Endeavor Türkiye ortaklığı Türkiye İş Bankası’nın sponsorluğuyla KOBİ’lerin dijitalleşme yolculuğuna rehberlik etti.
KOBİ’lerin dijitalleşme karneleriyle dönüşümleri için gereken kaynakları ve eksiklikleri belirleyip, dijitalleşme yol haritaları hazırlayarak kapasitelerini artırmayı hedefleyen İstanbul özelindeki “KOBİ’ler Gelecekle Buluşuyor: Dijital Dönüşüm Merkezi Projesi”, Türkiye genelinde de büyük ilgi gördü. İstanbul’un yenilikçi ekosistemine katkı yapmayı amaçlayan DDM’ye Türkiye genelinde 26 ilden 509 KOBİ başvurdu.
120 KOBİ’nin dahil edilmesi planlanan programın kapasitesi, gelen yüksek talep doğrultusunda artırıldı ve gerekli şartları sağlayan 149 işletme sürece dahil edildi. 18 aylık programa katılan KOBİ’lerin ilerleme süreçleri ve beklentilerine yönelik DDM 2019 dönemi faaliyetleri sonuç raporu da yayımlandı.
Dönüşüme en yatkın sektör bilişim teknolojileri
DDM’nin programına katılan şirketlerin faaliyet gösterdiği alanlara bakıldığında, dijital dönüşüme en çok ilgi gösteren sektörlerin bilişim teknolojileri, elektrik ve elektronik, ticaret (satış ve pazarlama) ve metal sanayi olduğu görüldü. Kültür, sanat ve tasarım, toplumsal ve kişisel hizmetler, çevre, spor ve rekreasyon, medya, iletişim ve yayıncılık, adalet ve güvenlik, tarım, avcılık ve balıkçılık, cam, çimento ve toprak sektörü başvuruları, diğer faaliyet alanlarına göre düşük seviyede kaldı.
KOBİ’lerin dijitalleşme yetkinliği %21 arttı
DDM programına katılan KOBİ’lerin eğitim, mentorluk ve teknolojik destekler ile %21’lik bir dijitalleşme yetkinliği geliştirdiği tespit edildi. Bu dönüşümün kaynaklarına bakıldığında en fazla etkinin %33 iyileşme oranı ile bilgisayar teknolojileri, %30 ile insan kaynakları süreci ve %29 ile satış pazarlama süreçlerinde gerçekleştiği görüldü. Bunları sırasıyla lojistik-depolama, üretim ve son olarak genel iş süreçleri takip etti.
KOBİ’lerin yarıya yakını dijital satış kanallarını kullanmıyor
Programda, dijitalleşme yetkinliklerindeki artışa ve günümüzde e-ticaret hacmi büyümesine rağmen, KOBİ’lerin cirolarının önemli bir kısmını geleneksel yollarla kazanmaya devam ettikleri belirlendi. Programa katılan KOBİ’lerin %45’i dijital satış kanallarını kullanmadığını ve bu nedenle bu kanallardan ciro elde edemediğini söyledi.
Dijital satış kanallarını kullanan KOBİ’lerin %39’u cirolarının %25’ini veya daha azını bu kanallardan sağlarken %9’u cirolarının %25 ila 50’sini, %2’si 51 ila 75’ini, %5’i ise %75 ve fazlasını dijital satış kanallarından elde etiğini ifade etti.
Bunun yanında, e-ticaretin sık gerçekleştiği platformlar ve pazar yerlerinin varlığına rağmen şu an e-ticaret yapabilen KOBİ’lerin yalnızca %42’si sosyal medya üzerinden müşterilerine ulaşabildiğini belirtti.
Programa ön başvuru sürecinde, KOBİ’lerin yarısından fazlasının ihtiyaç alanlarının sosyal medya, web/mobil çözümleri, müşteri ilişkileri yönetimi araçları ve bulut teknolojileri olduğunu belirtmesi de bu tabloyu destekledi. KOBİ’lerin dijital dönüşüm sonucu beklentileri ise pazarlama, satış/müşteri yönetimi, yeni pazarlara/kanallara erişim gibi alanlarda yoğunlaştı.
Bilgi eksikliği dijital dönüşümü zorlaştırıyor
Programa katılan KOBİ’ler, dijital dönüşüm süreçleri önündeki en önemli engellerden birinin bilgi eksikliği olduğunu ortaya koydu. İşletmelerin %75’i sektörler arası fayda üzerine bilgi ve girişim eksikliğinin, %73’ü sektörün devamlılığına yönelik güvence eksikliğinin, %67’si ise devletin sektöre uzun süreli bir vizyon ve bakış açısı sunmamasının dijital dönüşüm sürecini engellediğini belirtti.
İnsan kaynakları bordro işlemlerinde, lojistik sipariş takibinde dijitalleşiyor
Program kapsamında, KOBİ’lerin farklı iş süreçlerinde kullandığı dijital ürün ve hizmetler de incelendi. İnsan kaynakları alanında alınan aksiyonlara göre, KOBİ’lerin %62’si bordro işlemlerinde yazılıma geçti, işe alım süreçlerine yönelik özel bir yazılım kullanma oranı ise %3 düzeyinde kaldı. Satış ve pazarlama alanında çalışan KOBİ’lerin aldığı en önemli aksiyon %72 ile ürün kataloğuna erişim olurken chatbot kullanımı %5’in altında seyretti. Lojistik-depolama alanındaki gerçek zamanlı sipariş takibi yapma oranı %52’yi geçerken otonom robot veya ileri seviye robotik sistemlerin kullanımı %1’e erişemedi. Diğer taraftan KOBİ’lerin, saha satış ekiplerini yönetmek için kullandıkları iletişim yöntemlerinde %71 ile telefon ilk sırada yer almaya devam etse de e-posta kullanımının da %63’e ulaşması dikkat çekti.
Dijital dönüşüm çalışanların verimliliğini ve motivasyonunu artırıyor
DDM’nin programı, dijital dönüşümün şirketlerdeki verimliliği artırdığını da ortaya koydu. Programa katılan KOBİ’lerde, farklı sistemlerin entegrasyonlarının sağlanması ile şirket içi süreçlerdeki zorlukların azaldığı ve buna bağlı olarak verimlilik artışı yaşandığı gözlendi. KOBİ’lerin %74’ü dijital dönüşümün şirket çalışanlarının motivasyonunu olumlu etkilediğini söyledi. Katılımcı işletmeler dijitalleşme alanındaki en yüksek etkiyi %33 ile bilgisayar teknolojileri alanında alırken bunu %30 ile insan kaynakları süreci takip etti.
KOBİ’ler dijital lider olmayı hedefliyor
- Dijital Dönüşüm Merkezi’nin KOBİ ve Tekno-KOBİ’lerin katılımıyla yürüttüğü programa 509 işletme başvurdu. Programa kabul edilen 149 KOBİ’nin yanı sıra, program içerisinde yapılan eşleştirme, dijital sohbetler, çevrim içi çalışmalar gibi aktivitelerden 262 farklı KOBİ, toplamda 320 çalışan faydalandı.
- İşletmelerin 417’si 2000 yılı ve sonrasında kuruldu. 327’si 1-20 kişi istihdam ettiğini belirtti.
- Programa başvuran kişilerin %74’ünü erkek, %26’sını kadınlar oluşturdu. Programa katılan 149 işletmenin %62’sinin üst düzey kadın yöneticisi ya da ortağı bulunuyor.
- Katılımcı KOBİ’lerin üçte ikisi ihracat yapıyor.
- Dijital lider olmak isteyen veya ve çalışanlarının dijital bir şirkette çalışmayı önemsediği KOBİ’lerin oranı %93.
- KOBİ’lerin %69’u çalışanlarının dijital stratejileri yerine getirecek yeterli beceri ve tecrübesinin olduğunu düşünüyor.
