Son birkaç yıldır internet devlerinin büyümesinden kendi ülkesi ABD dahil herkes rahatsız. Bunların içinde Facebook ayrı bir yere sahip. Oluşturduğu tekel içinde, rakiplerini ya da ileride rakip olacakları erkenden satın alarak, sahip olmak ya da yok etmek konusunda çok başarılı. Bu yolla tekelini daha da büyük hale getiriyor.
Şimdi Pitchbook’ın verilerine bakılırsa[1], son üç yılda en az 21 satın alma yapmış. Firmaların çoğunluğu “oyun” ve “sanal gerçeklik” konusunda olmuş. Yani “metaverse”e gidiş, son 1-2 yıldır hedeflenmiş. Geçenlerde Facebook’un 10 bin yeni çalışanı işe alacağını ve sadece bu yıl 10 milyar dolar kaybetmeyi planladığını hatırlatalım.
Üstelik, satın almaların çoğunun, ABD hükümetinin şirketi rakiplerini satın alarak veya ezerek sosyal ağlarda yasa dışı bir tekel sürdürmekle suçlayarak ilk kez antitröst davası açtığı aralık 2020’den bu yana duyurulmuş. Orijinal dava Facebook’u hem Instagram hem de WhatsApp’tan vazgeçmeye zorlamayı amaçlıyor [2].
Facebook’un satın alma çılgınlığı, aynı zamanda, ABD’deki antitröst düzenleyicilerinin hızlı hareket eden ve öngörülemeyen bir sektörle baş edemediğini ya da yetişemediğini de gösteriyor. Şimdiye kadar hep geçmişteki hataları düzeltmeye çalışıyorlar. Şimdilerde ise büyük platformların şu anda hakim oldukları sektörlerde büyük birleşmeler yapmasını engelleyecek bir yasa teklifi gibi yollar düşünülüyor.
Bir başka durum da, küçük satın almalarla daha fazla ilgilenmek. Eylül ayında FTC, Facebook, Google ve diğer büyük teknoloji şirketleri tarafından son on yılda yasal düzenlemeleri tetikleyecek kadar büyük olmayan 616 işlemin bir analizini yayınladı. Amerikalı düzenleyiciler “Pac-Man Stratejisi” olarak adlandırdıkları ve yüzlerce küçük satın almanın toplu etkisinin tekelci yaklaşıma yola açacağı stratejisi nedeniyle işi sıkı tutuyor ve küçük satın almalarla da yakında ilgileniyorlar[3].