Medya kuruluşları AKP tarafından dizayn edilince, boşta kalan pek çok gazeteci son 2-3 yıldır bir başka yola başvuruyor. Yani “ana akım medya” olarak tanımlanan medya kanallarından izleyicilere ulaşamayanlar, şimdi YouTube ve benzeri platformlarda kendilerine kanallar açıyorlar. Ya da açılmış olan kanallarda bölümler halinde program yapıyorlar.
Haliyle bu programlar da hayli muhalif. Mevcut TV kanallarındaki palavralardan sıkılan insanlar da bu kanallara rağbet ediyorlar. Yani “su yolunu buluyor” desek de, bunların da kontrol altına alınılmaya çalışılacağına dair kuşkular uzun zamandır var.
İnternet üzerinden yayın yapan televizyon kanalları ve medya kuruluşlarına Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) denetimi yolunu açan ve bu yayınlara lisans zorunluluğu getiren yönetmelik, işte tam bu ortamda yürürlüğe girdi. Dolayısıyla tepki ile de karşılandı.
Olayın bir tarafında da “Netflix” gibi eğlence amaçlı, popüler hizmetler var. Bu hizmetin içinde de, RTÜK’ün ya da başka deyişle RTÜK’e şikayet yapan vatandaşların hoşlanmayacağını bildiğimiz türden içerikler bulunuyor.
Metropol Araştırmasına Göre, Vatandaşların % 18’i Denetimi Olumlu Bulurken, % 42’si Denetim İstemiyor
İşte tam bu ortamda, Metropol araştırma şirketi “Türkiye’nin Nabzı ağustos 2019” araştırmasının sonuçlarını akşam saatlerinde açıkladı. Seçmenler arasında yapılan araştırmanın bir bölümü de Netflix ile ilgili. Gerçi popüler olduğu için Netflix ismi ile sorulmuş ama geçen seçimden hatırlayacaksınız, muhalif kanallar çok iş yapmışlardı. Hala da fazlasıyla seyirci çekiyorlar. Bu nedenle cevapları yorumlarken, tüm muhalif kanalları da hesaba katmak lazım.
Metropol’ün araştırmanın bu bölümü ile ilgili olarak attığı tweet şu şekilde
Türkiye’nin Nabzı Ağustos’19: Dijital Yayın Platformları – Netflix ve Netflix’e RTÜK Denetimi pic.twitter.com/qKkdrewN4s
— MetroPOLL Arastirma (@metropoll) September 3, 2019
Şimdi bunlara daha yakından bakalım;
Netflix ve Benzeri Platformların Bilinirliği
Araştırmaya göre, Netflix’i daha çok gençler biliyor. Ortalama tanınırlık oranı % 43,3. Genç seçmenler arasında bu rakam % 66 civarıyken, 55 yaş üstü seçmenlerde % 31.
Araştırmaya katılan seçmenlerin % 48,5’u ise Netflix vb. platformlar hakkında bilgisi olmadığını söyledi. Partilere göre bakıldığında, Netflix’i en çok bilenler Saadet partililer. % 86’sı haberdar. Sonra CHP (% 60); MHP (% 52) ve HDP (%43) geliyor. İyi parti ve AKP benzer oranda. Yani her 2 partinin seçmenlerinin ancak 3’de biri Netflix ve/veya muhalif kanallardan haberdar.
Netflix’e En Çok CHP ve Saadet Partililer Üye
Araştırmaya göre, seçmenlerin % 20’sinin Netflix vb. platformlara aboneliği var.Netflix’i en çok CHP seçmeni kullanırken ikinci sırada Saadet Partisi yer aldı. Netflix’i en az kullanan seçmen kitlesi ise HDP’liler.
% 18 RTÜK Denetimi İsterken, % 42 İstemiyor
Netflix vb. dijital platformlara getirilen RTÜK denetimi konusundaki soruya ise, seçmenlerin % 42’si “hayır” cevabı verirken, % 39’u bu konuda fikri olmadığını söylemiş, % 18’i ise denetimi olumlu bulmuş. İlginçtir, denetimi olumlu bulanların oranı Saadet Partisinde % 81’e ulaşıyor. Denetimi olumsuz bulan 4 parti yani CHP, İyi parti, HDP ve ilginçtir MHP’de oran % 50 civarında. Bunun sadece Netflix ile ilgili olmadığını hatırlayın.
Yaş açısından bakıldığında ise, beklenildiği gibi gençlerin % 55’i denetime olumsuz bakarken, 35 yap üstünde 3 kişiden 1 tanesi olumsuz diyor
RTÜK Denetimi İfade Özgürlüğünü Zedeler Diyenler % 37, Zedelemez Diyenler % 25
“RTÜK’ün uygulayacağı erişim engellemesi sonucunda basın ve ifade özgürlüğünün zedeleneceğine inanıyor musunuz?” sorusu yöneltilen seçmenin yüzde 37’si “Evet” diye cevap verirken, yüzde 25’lik bir oran, ifade özgürlüğünün zedelenmeyeceğini düşündüğünü söyledi.
Partilere göre bakıldığında, AKP ve Saadet Partisi dışındaki tüm partilerde zedeler diyenlerin sayısı daha fazla. Geri kalan partilerin seçmenlerinin neredeyse yarısı denetimin ifade özgürlüğünü zedeleyeceğini düşünüyor.