13-14 Haziran 2014 tarihlerinde Gazi, Hacettepe ve Bilkent Üniversitelerinin Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümleri ile birlikte Milli Kütüphane Toplantı Salonu ve Sergi Alanı’nda Bitirme Projeleri Sergisi dördüncü kez gerçekleştirilecek. Sergi bu yıl 27 üniversiteden 68 farklı projeyle toplam 143 son sınıf öğrencisine ev sahipliği yapacak. Sergi kapsamında üç ayrı konu başlığında meslek hayatına ışık tutması planlanan oturumlar da bulunuyor.
Başkent Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü öğrencisi Elif Gürel “Engelliler İçin Biyokumanda Kontrolü Tasarımı”
Günümüzde omurilik yaralanmalı hastaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Hastalarının engelline göre tekerlekli sandalye tasarımı gerçekleşmektedir. Omurilik yaralanmalı parapleji hastaları tek başlarına tekerlekli sandalyelerini kullanabilmektedir. Çünkü parapleji hastaları ellerini kullanabilir. Ancak aynı durum quadripleji hastaları için geçerli değildir. Çünkü quadripleji hastaları alt ekstremitelerinin yanı sıra, üst ekstremitelerini de kullanamazlar. Bu da hastaların yatağa mahkûm olmalarını ve tek başlarına bir yerden diğer yere gitmelerini engellemektedir. Bitirme projesi kapsamında ve TÜBİTAK desteği ile gerçekleştirilen çalışmanın amacı; quadripleji hastalarının da gidecekleri yere kendi imkânlarıyla gidebilmelerini sağlayabilmek ve başkasına olan bağımlılık durumunu en aza indirmek sosyal ve psikolojik açıdan kendilerini daha rahat hissedebilmelerini sağlayabilmektir. Tasarım hastaya birçok kolaylık sağlayacaktır. Hasta bağımsız olarak kendi gitmek istediği yere gidecek, sürekli birisine bağımlı olmak zorunda kalmayacaktır. Bu çalışma sayesinde boyun ve altını kullanamayan hastalar geliştirilecek biyokumanda kontrollü tekerlekli sandalye sayesinde hayat standartları yükselecek ve birisine bağımlı hareket etme zorunlulukları kalkacaktır.
Dünyada quadripleji hastaları için üretilmiş özel akülü araçlar oldukça sınırlıdır. Türkiye’de ise bunu üreten bir firma neredeyse yoktur. Mevcut araçlar genelde dil kontrollüdür. Dil kontrollü cihazlar,hastanın uzun vadede ağız içi enfeksiyonlarına sebebiyet vermektedir.
Projede kafa kontrolü ile çalışan akülü bir prototip araç tasarlanmıştır. Hastanın kafa hareketleriyle akülü aracı kontrol etmesi hedeflenmiştir. Tasarlanan prorotip araç hastanın belli kafa hareketlerine göre ileri, geri sağa ya da sola gidebilmektedir. Hastanın kafasına yerleştirilecek bir kask içerisinde hastanın kafa hareketlerini algılayacak bir sensör yerleştirilmiştir. Bu sensör ile araç RF ile uzaktan haberleşmektedir. Böylece hasta gereksiz kablolardan rahatsız olmayacak ve kısıtlanmamış olacaktır. Hasta yine belli komutlarla sitemi aktif ya da deaktif edebilme imkânına sahiptir. Bu da hastaya büyük ölçüde özgürlük sağlamaktadır. Hasta sistemi deaktif ederek istediği şekilde kafasını hareket ettirme özgürlüğüne sahiptir. Aynı zamanda boyun kireçlenmesi ya da kamburluğu olan hastalar için ölçümleme butonu tasarlanmıştır. Dolayısıyla quadripleji hastalarının da hayata daha sıkı bir şekilde bağlanmaları sağlanacak ve başkalarının yardımına bir nebze de olsa az ihtiyaç duyacaklardır.
Günümüz sağlık sektörü tıbbi teknoloji sayesinde gün geçtikçe gelişmektedir. Uygulayacağımız bu proje de sektörün gelişmesine yardımcı olacaktır. Sürekli gelişmekte olan tıbbı teknoloji karşısında yeni projeler geliştirmek ve bu projeleri hayata geçirmek gelecek kuşaklara umut olacaktır. Gelişen bu teknoloji çağının içerisinde bizim de adımızın yer alması pek çok kişiye cesaret verecek ve bu alandaki pek çok çalışmaya ışık tutacaktır.
Başkent Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü öğrencisi Tuğçe Erden “Konuşma Engelliler İçin Klavye Tasarımı”:
Konuşma engelli kişiler çevreleri ile dudak okuyarak, işaret diliyle ya da söylemek istediklerini yazıp gösteren ve seslendiren bilgisayar tabanlı sistemlerle iletişim kurarlar. Bilgisayarlı sistemlere yazı aktarmada kullanılan klavyelerin en hızlısı dahi normal bir insanın konuşma hızına ulaşılmasına olanak vermemektedir. Ayrıca bu klavyelerin kullanımı iki elin kullanımını gerektirmekte, günlük faaliyetleri yürütürken bir taraftanda yazı yazmaya olanak vermemektedir. İşaret dilini algılanıp yazıya çevrilmesini sağlayan bilgisayar, cep telefonu, tablet uygulamaları ise mutlaka kameranın karşısında olmayı gerektirmekte ve buda kullanım zorluğu ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca her dilin işaret dilinin farklı olması bu sistemlerin her ülkede kullanımına imkan vermemektedir. Konuşma engeli kişiler için geliştirilmiş eldiven tasarımları da bulunmaktadır. Kişilerin hareket kabiliyetini engelleyecek şekilde her iki eli kullanma ve sabit bir yerde bulunma zorunluluğu ayrıca birçoğunun hata oranlarının yüksek olması bu sistemlerin dezavantajlarıdır.
Bu problemleri gidermek için bu projede; konuşma hızına yakın hızda yazı yazmayı sağlayacak, tek elle kullanılabilecek, kullanılan elin başka faaliyetleri yapmasına engel olmayacak şekilde bilgisayarlı sistemlere veri aktarılmasını sağlayacak bir sistem önerilmektedir.
Bu sistemde karakterleri kodlamak için 5 parmağın kullanılması önerilmektedir. Parmakların tuşlama yapar gibi kasılması elin üst kısmında parmağı hareket ettiren kaslardaki gerilmelerinin algılanması tespit edilebilmektedir. Bilgisayara aktarılan parmak gerilmelerine ait sinyaller bir pattern tanıma algoritması ile tanınarak yazıya çevrilmektedir. Geliştirilen sistemle yapılan ilk denemelerde “anne” kelimesinin yazılmasının 1sn sürdüğü, bununda 5 harf 1 kelime kabul edildiğinde 48 kelime/dakikalık bir yazma hızına tekabül ettiği hesaplanmıştır. Sistem optimize edildiğinde 80-100 kelime/dakikalık insan konuşma hızına yazın bir hızla yazı yazılmasına imkan vereceği öngörülmektedir.
Başkent Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü öğrencisi Erdem İnanç Budak “İşitme Engellilerin Deri Yolu İle İletişimine Termal Yoldan Çözüm Getiren Sistem”:
İşitme engelliler, ülkemizde ve dünyada sayıları azımsanmayacak kadar fazla ve hayatımızın içindedirler. İşitme engellilerin en büyük sorunu olan iletişimini kolaylaştırmaya yarayacak bir sistem geliştirmenin olanaklarını araştırmak için başlanılan projede; öncelikle bu sorunun sebebi araştırılıp, çözümü için literatürde mevcut olan yöntemler tarandı. Mevcut yapılmış sistemler deri yolu ile dokunma ve titreşim üzerine yoğunlaştıkları için projemiz kapsamında bu probleme daha inovatif bir açıdan yaklaşıldı. Mevcut sistemlerin düşük algılama hızı, taşınamazlık, kullanım zorluğu ve hayatı kısıtlama gibi çeşitli problemleri vardır. Ayrıca insanların dokunmayı algılamadaki en büyük açıkları sahip oldukları sinir liflerinin hızlı adaptasyona uğramasıdır. Bu yüzden belirli bir süreden sonra algılamada kayıplar meydana gelmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda insanın soğuk uyartımları algılayan, batıcı ağrı ve soğuk reseptörlerini oluşturan sinir liflerinin neredeyse hiç adapte olmaması, mevcut sistemlerin sahip oldukları problemler ve termal uyartım üzerine yapılan fizibilite çalışmaları sonucunda, termal yolla iletişimin umut vaat edici olması motivasyonumuzu oluşturmuştur. Bu doğrultuda projenin amacı; işitme engellilerin deri yolu ile iletişimine termal yolla çözüm getiren bir sistem geliştirilmesi olarak belirlenmiştir.
Geliştirilen sistem konuşma sinyalinin ADC ile sayısallaştırıldığı bir ön sistemin olduğu varsayılarak oluşturulmuştur. Proje kapsamında geliştirilen sistemde aktuatör olarak kullanılan peltier modülleri ile deri üzerinden soğuk uyartımları, sağ ön kol, sağ kol, çene, sol kol ve sol ön kol olmak üzere vücudun 5 farklı bölgesinden verilmiştir. 5 tane peltier modülü kullanılmasının sebebi 25 olasılıkla bir alfabe elde edilmesidir. Bu sayede yazı binary (ikilik düzen) bir şekilde deri üzerinden insana aktarılmaktadır. Peltier modülleri soğuk uyartımları verebilmek için çok yüksek akım çekmektedir. Tasarlanan sürücü devre ile güç kaynağından yüksek akımlar çekilerek peltier modülü çalıştırılmıştır. Geliştirilen kontrol devresi sürücü devreyi kontrol ederek peltier modüllerini aktive etmektedir. Matlab ortamında tasarlanan GUI(Graphical User Interface) ile Türk Alfabesinde bulunan tüm harfler hem büyük hem de küçük olarak kolayca algılanmakta ve NI-DAQ(National Instruments Data Acquisition) kartının dijital portları aracılığı ile her harfin tanımlandığı; 1 ve 0’lar gönderilerek sürücü devre kontrol edilmektedir. Gelecekte projeye yapılacak mikroişlemci ve batarya entegrasyonu ile sistem tamamıyla taşınır bir sistem olacaktır.
Hacettepe Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü öğrencisi Eren Dağhan “Kablosuz Enerji Transferi”:
Kablosuz Enerji Transferi bunun için alıcı coilere bağlı olarak led lamba yakılması yada başka bir cihaz çalıştırılması ve aynı düzeneğin konumunu değiştirerek Kablosuz Cep Telefonu sarj etmek.
Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü öğrencisi Abdullah Demir “Keşif Robotu” :
Bitirme projesi için tasarladığım bu robot keşif amaçlıdır. Robot oldukça güçlü motorlara ve iri arazi tekerlerine sahip olup engebeli arazi şartları için tasarlanmıştır. Bu sayede kullanım alanı oldukça geniştir. İnce gövde yapısı vardır, ters veya düz şekilde gidebilir, 2kg kadar faydalı yükü üzerinde taşıyabilir. Ayrıca manevra kabiliyetinin yüksek olması robota büyük bir hareket yeteneği sağlamaktadır. Robot yapısı itibari ile her türlü gelişime açıktır. Üzerine yerleştirilecek kollar sayesinde bomba imha robotu, kameralar ile belgesel çekim aracı, askeri alanda keşif-gözlem aracı, arama-kurtarma amaçlı yardımcı araç, gibi alanlarda rahatlıkla kullanılabilir.
Gövde yapısı ve sahip olduğu diğer özellikler ile engebeli arazide veya dar olan mağara, tünel, gibi yerlerde rahatlıkla kullanılabilir. Robotun içerisine yerleştirilecek kamera sayesinde istenildiği takdirde gerçek zamanlı görüntü aktarımı da yapılabilecektir. Ayrıca robotun temel hareketleri(ileri, geri, sağ, sol) sesli komutlarla da yapılabilmektedir. Robot kontrolü bilgisayar veya kumanda ile yapılabilir. Kullanılacak mikrodenetleyici veya rf modülü isteğe bağlı olarak değiştirilebilir. Şu an üzerinde pic16f877 mikrodenetleyicisi ve 433MHz rf modülü bulunmaktadır. Bilgisayar kontrolü için MATLAB arduino arayüzü kullanılmaktadır. Üzerinde bulunan üç hücreli 2250mAh batarya ile uzun süreli kullanılabilmektedir.