Mustafa Ergen ismini ne kadar biliyorsunuz bilmem ama ülkemizdeki 5G alanında sadece konuşmayan ama bir şeyler de üretebilen 3-4 kişiden birisi. Son olarak İTÜ yapay zeka direktörü olarak da atandı.
Ancak Ergen kendisi de bir girişimci. Ambeent isimli startup firması Avrupa Birliği’nin inovasyon programına kabul aldı ve 1 milyon euro fon aldı. Ergen ile bu Ambeent konusunda konuştuk.
turk-internet.com: Mustafa Bey, merhaba. Sizinle daha önce turk-internet.com için birkaç kere daha röportaj yapmıştık. Bugün siz aynı zamanda ULAK’ın geliştiricilerinden birisiniz; onu da hatırlatalım.
Teşekkürler!
turk-internet.com: Bugün sizin yeni startup’ınız ile ilgili konuşmak istiyoruz. Bu kablosuz, wireless dediğimiz hizmet ile ilgili bir şey. Nedir, bir kısaca anlatır mısınız?
Şöyle söyleyebiliriz: WiFi teknolojisi, 1999 yılında hayatımıza girdi. Dizüstü bilgisayarların artması, cep telefonlarının artmasıyla, şu anda verilerin yüzde 80’i WiFi üzerinden ilerliyor ve her sene 4 milyar WiFi cihazı pazara giriyor. Şu anda toplam 12 milyar cihaz var ve evlerimize kurduğumuz WiFi’ların sayısı 1 milyar’ı geçmiş durumda. WiFi teknolojisi kolay çalışması için lisanssız frekansta çalışan bir teknoloji ama bunun getirdiği handikaplar var. Ne kadar fibere yatırım yapsak, son model modeme para versek de enterferanstan dolayı performansta sorunlar yaşıyoruz. Biz bu sorunu çözmek üzere teknolojimizi geliştiriyoruz.
turk-internet.com: Peki bu wireless dediğiniz zaman biliyorsunuz bizim Türkiye’de fiber konusunda bir sorunumuz var. Ona bir çözüm olabilir bir şey midir bu?
Aslında bu fiberin kalitesini tamamen arttırıcı bir yöntem çünkü fiber size güzel bir hız getiriyor, daha sonra en son noktada WiFi o hızı enterferanstan kaynaklı olarak düşürüyor. Yani siz 100 megabit internet aldım diyorsunuz ama 5 megabit, 10 megabit görüyorsunuz. Bunu sebebi, aslında komşularınızın sizin internetinizle enterferans (girişim) yapması…
turk-internet.com: Peki sizin sistem nasıl çözüyor?
Biz komşuların kanallarını öğreniyoruz, mobil uygulamamızda ve bunu bulutumuzdaki bir optimizasyon algoritmalarıyla çözüyoruz ve hangi komşunun hangi kanalda olması gerektiğini söyleyen bir algoritmamız var. Bu zamana kadar WiFi dağıtık olarak başladı, kendi kararlarını veren bir mekanizma olarak başladı, biz bunu merkezileştirmek istiyoruz. Bütün dünyada da WiFi ekosistemine söylemimiz artık merkezi mobil haberleşme gibi tek elden yönetilen bazı fonksiyonlar olması gerektiği. Frekansın da bu fonksiyonların başı olması gerektiğini söylüyoruz.
turk-internet.com: Peki, bu ISP’lerde kurulması gereken bir sistem midir? Ya da kullanıcılar mı, komşular mı alacak ve frekans durumu nedir?
Şu anda taşıyıcı olarak 2.4 GHz var, 5 GHz var ve 6 GHz’in gelmesi gündemde. Her ne kadar frekans artsa da, kullanıcıların frekans ihtiyacı da artıyor. Uygulama eskiden 20 MHz bant genişliği kullanırken şu anda 80 MHz kullanmak istiyor, 160 MHz kullanmak istiyor. Yani kanal sayısı her zaman kısıtlı. Bizim teknolojimizi operatörler kullanabilir, bunu direkt kullanıcılar da kullanabilir. Biz mobil uygulama bazlıyız. Her bir mobil uygulamaya da girebildiğimiz bir kütüphane ile bunu gerçekleştirebiliyoruz.
turk-internet.com: Şirketler?
Şirketler de kullanabilir…
turk-internet.com: Ne tür şirketler?
Alışveriş merkezleri kullanabilir, okullar kullanabilir, kendi WiFi kalitesinin ne durumda olduğunu, müdahale edip etmemesi gerekip gerekmediğini ve akabinde de otomasyon yaparak müşteri memnuniyetini arttırabilir.
turk-internet.com: Peki, bunun maliyeti nedir? Yani büyük maliyetleri var mıdır? Bir device mi, cihaz mı alınması gerekiyor?
Bu bir mobil uygulama. Ya Androidinize, telefonunuza indireceğiniz veya iOS telefonunuza indireceğiniz Macbock’unuza, PC’nize, dizüstü bilgisayarınıza indireceğiniz bir uygulama. Bu uygulama etraftaki verileri topluyor, sinyal verileri topluyor, bir merkezi bulut yapısında işliyoruz, yapay zekâ ile akılı bir şekilde optimizasyon yapıyoruz, karşılığında da diyoruz ki, WiFi parametrelerin bu olacak veya işte otomasyon için verileri ‘set’ ediyoruz.
turk-internet.com: Peki, şu anda bu pazarda satılıyor mu veya biz aplication store’lardan indirebiliyor muyuz?
Şu anda evet, uygulama pazarından indirebilirsiniz, Türkiye’deki bir çok operatöre entegre edildi; şu anda çıkmak üzere.
turk-internet.com: Ne kadar sonra?
Bu aylarda.
turk-internet.com: Peki, sizin şirketiniz başka neler yapıyor?
Bizim şirketimizin iki tane bir birini besleyen gücü var. Birisi, kablosuz haberleşme konusunda, diğeri de yapay zekâ konusunda. Yapay zekâ konusunda farklı bir uygulamamız da var mesela müşteri memnuniyetini arttıran. Bu da Renault ile yaptığımız bir uygulama. Renault o konuda bir iki ödül de aldı. O da teknik servis, kazazede ve Renault’luyu bir araya getiren mobil bazlı yapay zekâ kümeli bir optimizasyon algoritması. Tamamen yolda kalanın müşteri memnuniyetini arttırmak ve çağrı merkezinin iş yükünü daha optimize etmek üzerine uyguladığımız bir uygulama. Yapay zekâ prosedürlerimiz var ama ağırlık olarak biz kablosuz haberleşmede ve WiFi alanında son bir senede dünya ekosisteminde ortaya çıktık. Mobile World Congress, iki defa bizi ilk 5 startup’a listeledi. Telekom Council Silikon Vadisi’nde ilk 5 startup’a listeledi. En son WiFiNOW diye bir konferans ilk 3 startup diye listeledi ve geçen ayda da Avrupa Birliği’nden 1 milyon Euro fon aldık.
turk-internet.com: Çok güzel! Tebrik ederiz!
Bu ilk fon oldu ve WiFi alanında kablosuz haberleşme alanında bu dönem Avrupa Birliği’nde verilen tek şirketiz. Bu bizim Avrupa’da daha yaygın bir şekilde ilerlememizi sağlayacak. Avrupa da WiFi konusunda devlet destekleri çok yüksek olan bir yapılanmaya gidiyor. Her okula WiFi, her yere WiFi şeklinde inisiyatifleri var Avrupa Komisyonu’nun. Bir taraftan da böyle bir startup’u desteklemeleri bizim için önemli oldu.
turk-internet.com: Mustafa Bey, siz 5G konusunda da ülkemizin önde gelen uzmanlarından birisiniz.
Teşekkürler!
turk-internet.com: Bize birazcık 5G’de neler oluyor,fikir verir misiniz okuyucularımıza?
Şöyle; 5G’de biliyorsunuz 3 tane katman var. Bir tanesi, geniş band kapsamı, bu 2G, 3G, 4G ile beraber ilerleyen, müşterilerin, kullanıcıların isteğiyle ilerleyen bir süreç. Artık kullanıcılar 8K video izlemek isteyecek, AR/VR konusunda deneyim yaşamak isteyecek. Bir de endüstrinin isteği var. Esas 5G’yi isteyen aslında endüstri oldu operatörlerden. Çünkü endüstri kendi iç yapısında mobil haberleşmeyi tesis etmek istiyor. Eskiden operatörler bir endüstriye, bir fabrikaya, bir hastaneye veya büyük bir kampüse yalnız sim kart verebiliyordu ama bunlar şimdi kameralarını bağlamak istiyor, sensörlerini bağlamak istiyor ve bunun getirdiği farklı bir anlayış lazım operatör şebekelerinde. Onun için gecikmesiz ve güvenilir bir katman geldi: Ultra Reliable Low Latency Communication. Bir de milyonlarca sensörün şebekeye bağlanması lâzım. Bir milyon sensor yalnızca Evet/Hayır sinyali vermesi gerekiyor. Her sensörün ayrı bir haberleşme yani ses görüşmesi gibi şebekeye büyük bir güç bindirmemesi için de bir yapılanma gerekiyor. 5G bu üç katman üzerinde ilerliyor. 2013’ten beri Türk Telekom üzerinden 5G’nin kurucu üyesi olduk, 5G PPP üzerinden: şu anda gördüğümüz 5G’nin iki alanı hızla ilerliyor: Birincisi, Fixed Wireles Access dediğimiz, fiberin ulaşmadığı yerlerde son kullanıcıya geniş band hizmetini 5G üzerinden verilmesi. İkincisi, 5G Private dediğimiz, tamamen lisanssız bandda bir kampüs cep şebekesi kurulabilmesi. Kampüs derken hastahane, okul ve fabrikalar gibi…
turk-internet.com: Otel olabilir…
Her yer olabilir. Burada kendi şebekelerini kurabilmeleri ve lisans almadan sim kart verebilecekleri bir alan olarak değerlendiriliyor. Bu Amerika’da CBRS kanalı tahsis edilere başladı. Türkiye’de farklı frekansın etrafında yapılanma olabilir, Avrupa dahil. Bunlar 5G Private olarak görebiliriz. Bunun da ötesinde diğer bahsettiğim üç katman konusunda da şu gelişmeler var: biliyorsunuz şu anda Los Angeles’ta CES var ve her tedarikçi kendi 5G chipset’li ürünlerini ortaya çıkartmış durumda. Biz şebeke katmanının da 5G’ye doğru ilerlemesini yakın zamanda bekliyoruz. Zaten 2018 yılında hedefti tüm Avrupa şehirlerine 5G’nin gelmesi. Gecikmesiz ve güvenilir internet konusunda operatörler artık farklı şirketler ile bir araya gelmesi gerekiyor. Yani bir uzaktan ameliyat mı yapacak, uzaktan teşhis mi yapacak, bir sağlık kuruluşu ile bir operatörün bir araya gelmesi gerekiyor ve ona özgü bir katmanı, buna dilim deniliyor 5G’de, sağlaması gerekiyor ki, uzaktan ameliyatı gerçekleştirebilsin ya da uzaktan bir iş makinesini mi birileri ilerletecek, ona özgü bir katman operatörlerden istenir hale getirilmesi gerekiyor. Yani o katmanda birçok yumurta tavuk ilişkisi var yani iş planlarını gelmesi ile beraber operatörler de kendi iç yapısını değiştirerek, bu 5G’nin getirdiği yazılım tabanlı şebekeyi müşterilerine sunar hale gelecekler. Genel olarak, 5G yıllarındayız diyebiliriz. Yavaş yavaş da bunların müşteri ile kavuşmasını bekliyoruz.
turk-internet.com: Peki, benim suallerim bu kadar. Sizin eklemek istediğiniz bir şey var mıdır?
Teşekkür ederim! Çok sağ olun!