Myanmar’daki darbe pek çoğumuzu ilgilendirmiyor sanıyor olsak da öyle değil. Bugünün yüksek teknolojili cihazların üretiminde kullanılan nadir toprak minerallerinin bir kısmı Mynmar’da çıkarılıyor. Asya gazeteleri, Çinli şirketlerin darbeden bu yana maden sevkiyatlarındaki gecikmelerden şikayet etmeye başladığını raporluyor ve küresel bir sıkıntıdan bahsediliyor.
Nadir toprak metalleri, diğer teknoloji ürünlerinin yanı sıra havacılıkta, gelişmiş askeri teçhizatta, cep telefonlarında ve elektrikli araçlarda kullanılıyor. Daha da önemlisi, savaş jetleri ve misil sistemleri için gerekli olan nadir elementlerin de çoğu Çin’in kontrolünde. Özellikle neodimiyum ve praseodimiyum madenlerinden bahsediliyor. Myanmar, ekstraksiyon ve işleme için Çin’e ihraç edilen ve daha sonra yerel üretimde kullanılan veya küresel pazarlara gönderilen nadir toprak cevherlerinin önemli bir tedarikçisi durumunda.
Çin küresel olarak nadir metaller piyasasını ele geçirmiş durumda. Halihazırda nadir madenlerin ve kritik elementlerin büyük bir kısmında küresel pazarı kontrol ediyor. Bu elektrikli araç bataryalarını üreten ülkeler için bir rekabet önleyici durumdur. Bu tür firmaların fabrikalarını Çin’de açmaları adeta mecburiyettir.
Darbe Yapan Generaller Çin’e Muhalif
Myanmar’ın nadir toprak arzındaki sıkıntı, General Min Aung Hlaing tarafından 1 Şubatta gerçekleştirilen askeri darbenin ve ardından gelen ulusal kaosun bir sonucu durumunda. Bu aynı zamanda Myanmar’ın ekonomisini ve işlerini de bozmuş durumda.
Ama işleri asıl bozulan ülke Çin gibi gözüküyor. Darbeyi yapan generallerin Çin’e karşı tepkisi, halkın da aynı tepkiyi duyması anlamına geliyor. Bu da nadir metallerin tedariki kadar, Myanmar’dan, Güney Çin’e uzanan ikiz petrol ve doğalgaz boru hatlarının güvenliği ve iki ülke arasındaki diğer ticari ilişkilerin bozulması anlamına geliyor.
Mynmar, Güneydoğu Asya’da Çin, Hindistan, Bengaldeş, Tayland ve Laos’a komşu bir ülke. Andaman Denizi ve Bengal Körfezine kıyısı var. 678 bin km2 yüzölçümü ve 2017 sayımına göre nüfusu 54 milyon. Başkenti Nepido’dur. 19. yüzyılda Doğu Hindistan Şirketi tarafından sömürgeleştirildi. 1948 yılında bağımsızlığına kavuştu. Ülke yeşim ve diğer değerli taşlar, petrol, doğal gaz ve diğer doğal kaynaklar bakımından zengindir. Ayrıca çevresindeki ülkelere kıyasla yenilenebilir enerji potansiyeli yüksek bir ülkedir [1].
[1] Mynmar