Çin’in çabalarıyla birlikte, bir ara duran uzay yarışı hızlanmıştı. Uzay ajansı bugün, Apollo programının 50 yıl önce sona ermesinden bu yana Dünya yörüngesinin ötesinde ilk pilotlu yolculukta gelecek yıl ayın etrafında uçulacağını duyurdu. Mürettebat; Kanadalı bir astronot ve biri kadın, 3 Amerikalı astronottan oluşuyor.
NASA’dan Reid Wiseman, Christina Koch ve Victor Glover, Artemis programının ikinci uçuşunda bir Orion mürettebat kapsülünde Kanadalı Jeremy Hansen’e katılacak. Artemis II misyonunun, 2025-26 arasında ilk aya iniş olan Artemis III’e giden yolu açması amaçlanıyor. Wiseman, Koch ve Glover, Uluslararası Uzay İstasyonunda en uzun kalan astronotlardır. Hansen ise ilk uzay uçuşunu yapacak.
İki çocuk babası 47 yaşındaki Donanma Yüzbaşı Reid Wiseman, sistem mühendisliği alanında yüksek lisans derecesine sahip deneyimli bir F/A-18F Super Hornet pilotu. 2014 yılında bir Rus Soyuz uzay aracıyla fırlatıldı ve uzay istasyonunda 165 gün geçirdi, ardından Dünya’ya döndükten sonra baş astronot olarak görev yaptı.
44 yaşındaki Koch, Antarktika araştırmalarında deneyime sahip elektrik mühendisliği alanında yüksek lisans derecesine sahip. Ayrıca bir Soyuz ile fırlatıldı ve 2019-20’de laboratuvarda neredeyse tam bir yıl geçirdi ve tamamı kadınlardan oluşan üç gezi de dahil olmak üzere altı uzay yürüyüşü için dışarı çıktı. 42 saat 15 dakikalık EVA süresi ile en deneyimli kadın uzay yürüyüşçüleri listesinde üçüncü sırada yer alıyor.
46 yaşındaki Glover, bir Donanma kaptanı, dört çocuk babası ve az sayıdaki Afrikalı Amerikalıdan biri. 2021-22’de ilk operasyonel SpaceX Crew Dragon göreviyle istasyona fırlatıldı ve yörüngede 168 gün kaldı. Glover, 3.000 saatten fazla uçuş süresi ve 400’den fazla uçak inişine sahip kıdemli bir test pilotu.
Kanada silahlı kuvvetlerinde görev yapan 47 yaşındaki albay ve üç çocuk babası Hansen, deneyimli bir F-18 savaş pilotu. Uzayda uçan dokuzuncu Kanadalı ve Dünya yörüngesinin ötesine geçen ilk kişi olacak.
NASA, 2030 yılına kadar uzay istasyonunu işletmeye odaklanırken, Artemis’in aya yaptığı görevlerle derin uzay keşfine ve sonunda Mars’a pilotlu uçuşlara geçiş yapıyor. Bir Mars görevinin ne zaman olacağı belli değil ama NASA önümüzdeki birkaç yıl içinde astronotları aya geri göndermeyi tamamen planlıyor.
Obama Yavaşlatmış, Trump Hızlandırmıştı
Obama yönetimi uzay araştırmaları konusunda yavaşlarken, Trump yönetimi, astronotların 2024’ün sonuna kadar aya inmesi çağrısında bulunarak teşkilata bu planları hızlandırmasını emretti. Bunun sonucunnda NASA’nın Artemis programı olarak adlandırdığı, ayın üzerinde ve çevresinde uzun vadeli bir varlık oluşturmak için tasarlanmış bir dizi görev planlandı.
Artemis II görevinde teste tabi tutulacak olan SLS roketi ve Orion uzay aracının devam eden gelişiminin yanı sıra NASA, şirketin henüz uçmayan Starship roketinin tasarımına dayalı bir aya iniş aracı inşa etmesi için SpaceX’i kiraladı. Aynı zamanda, NASA müteahhitleri, bir araştırma ileri karakolu ve yüzeye gidip gelmek için hazırlık üssü olarak hizmet etmek üzere ay yörüngesinde robotik olarak monte edilecek olan bir mini uzay istasyonu, Ağ Geçidi inşa ediyorlar.
Artemis için NASA, yörüngedeki uzay aracından gelen verilerin kalıcı olarak gölgelenmiş kraterlerde buz birikintilerinin mevcut olabileceğini gösterdiği ayın güney kutbunu hedefliyor. Buz, geleceğin astronotlarına, gelecekteki derin uzay keşiflerini kolaylaştırmak için değerli bir hava, su ve roket yakıtı – hidrojen ve oksijen – kaynağı sağlayabilir.
Geçen Ekim ayında başlatılan ilk Artemis görevi, NASA’nın Uzay Fırlatma Sistemi ay roketinin ilk uçuşunda ayın çevresine insansız bir Orion kapsülü göndermişti. Wiseman, Glover, Koch ve Hansen, Orion kapsülünü ilk test eden astronotlar olacaklar. Dünya dışında bir gün geçirip Orion’un buluşma sistemlerini test edecekler ve ardından gemiyi, mürettebatı ayın çok ötesine taşıyacak bir yörüngeye oturtmak için uzay aracının servis modülü motorunu ateşleyecekler.
1968’de ayın yörüngesinde dönen tarihi Apollo 8 mürettebatının aksine, Artemis II mürettebatı yörüngeye girmeyecek veya krater yüzeyinin yaklaşık 8.000 milinden daha yakınına uçmayacak. Bunun yerine, uçuş yolunu Dünya’ya ve Pasifik Okyanusu’na doğru geri döndürmek için ayın yerçekimini kullanarak “serbest dönüş” yörüngesinde uçacaklar.
400 bin km’lik ay yolculuğu dört gün sürecek. Artemis II başarılı olursa, NASA 2025-26 zaman diliminde aya dört astronot daha göndermeyi planlıyor.
Bu noktada en büyük bilinmezlerden biri de Starship iniş aracının durumu. Starship, Dünya yörüngesine ulaşmak için SpaceX’in devasa süper ağır güçlendiricisine güveniyor ve ardından onu aya gitmek için yeterli miktarda kriyojenik itici gazla doldurmak için birden fazla yakıt ikmal görevi yapıyor. Astronotların gemide olduğu Artemis III uçuşundan önce pilotsuz bir aya iniş planlanıyor.
SpaceX, Dünya çevresinde pilotsuz bir ilk test savaşında ilk süper ağır starship fırlatmak için hazırlanıyor. SpaceX’in önümüzdeki iki ila üç yıl içinde NASA’ya pilotlu bir aya iniş görevi için ihtiyaç duyacağı güveni vermeye yetecek kadar test uçuşu başlatıp başlatamayacağı henüz belli değil.