Bu sabah yayınladığı açıklamasında ABD Başkanı Barack Obama, ülkemizdeki BTK+RTÜK eşdeğeri düzenleyici kurum olan FCC’ye bir çağrı yaptı ve ağ tarafsızlığı için yeni kuralların tanımlanması ile genişbant servisinin bir telekom servisi olarak tanımlanmasını istedi[1].
Olay internet çevrelerinde olumlu değerlendirildi. Örneğin, Elektronik Öncüler Vakfı “Milyonlarca internet kullanıcı, yıllardan bu yana açık interneti savundular. Bugün Beyaz Saray’ın bizi duyduğunu öğrendik” açıklaması yaptı[2].
FCC mayıs ayında ağ tarafsızlığı konusunda kullanıcılar tarafından kızgınlıkla karşılanan kurallar açıklamıştı[3]. Daha sonra gerçekleştirilen protestolarla bu süreç hibrit bir modele dönmüş gözüküyordu. Geçen hafta da FCC Başkanı Tom Wheeler’a yakın bir gazeteci üzerinden bazı bilgiler sızdırıldı. Bu bilgiler üzerine, ABD çapında geniş protestolar gerçekleştirildi[4].
FCC 2002’de genişbantı “telekom servisi” olarak değil, “bilgi servisi” olarak tanımlamıştı. Bu ise servisin kullanımında “rekabet açısından” anlamlı gibi gözükmekle birlikte, kullanıcıların haberleşmesine ve gizliliğine, polis gibi görevliler tarafından erişilmesini mümkün kılıyordu.
Elektronik Öncüler Vakfı (EFF), Obama’nın açıklamasında önemli bulduğu hususları şu şekilde özetliyor;
- Bloklama Yok : Kullanıcıların erişmek istedikleri web siteleri ya da servisleri ISS’ler bloklayamayacak.
- Bant genişliği daraltılmayacak
- Şeffaflık arttırılacak ve Haberleşmeye sızmaya müsade edilmeyecek
- Ödemeli öncelik olmayacak. Para ödemeyenlere daha yavaş hat diye bir şey olmayacak. Yani “adil kullanım kotasına hayır” dedi.
Türkiye’de Durum Nedir?
Şimdi bu açıklamanın uzantısında Türkiye’de durum nedir diye bakalım;
- Net tarafsızlığı diye bir farkındalık yok. Kullanıcılar bu haklarının farkında değiller. BTK geçtiğimiz yıllarda bu konuda bir ceza vermişti ama o günden bu yana bu konuya elini sürmüyor.
- ABD’de isyan edilen ve protestolara neden olan konu; internet iletişimine NSA ya da diğer devlet kurumlarının sızmasıydı. Bizde de malum, özellikle Twitter haberleşmesine girilmek isteniyor. Bazı dava tutanaklarına baktığımızda, içinde Hotmail kayıtlarının Microsoft’tan istendiği ve alındığına dair notlar da yer alıyor.
- Bugünlerde en büyük sorun, bant genişliğinin kısılması. Özellikle Twitter kullanıcıları bunu zaman zaman hissediyorlar. Belli bir adrese (mesela Twitter adresine) giden kullanıcının bant genişliği % 30’lara ve hatta daha fazla kısılıyor.
- Ama zaten yeni fiber yatırımlarının yapılması da engelleniyor. Dolayısıyla zaten kullanım artıyor ama şebeke daralmış bir şekilde kalıyor.Bunu su borusu ile örneklersek, eskiden 2 katlı bir eve su veren bir borunun, oraya 10 katlı bir apartman inşa edildiğinde yetmemesi gibi bir durumla karşılaşmaya başladık. Bunu anlamak için 2 örnek verelim; İlki cep telefonları da aynı şebekeyi kullandığı için gittikçe artan oranda kesilmelerle karşılaşmaya başladık. Ama zaten dünya yıllık sıralamalarına bakarsanız, ülkemiz bu sıralamalarda her geçen gün daha geriye gidiyor[5].
- Adil Kullanım Kotası; ülkemizde kullanılıyor. ABD’den başlamıştı. Şimdi Obama bunun da ortadan kaldırılmasını istiyor.
- Şeffaflık; herhangi bir şeffaflık göremiyoruz.
Sonuç olarak ABD’deki protestoların Türkiye’de de yapılması zamanı gelmedi mi?
[1] Net Neutrality: President Obama’s Plan for a Free and Open Internet
[2] The White House Gets It Right On Net Neutrality. Will the FCC?
[3] FCC, Eleştirilen Ağ Tarafsızlığı Regülasyonunda Değişiklik Sinyali Veriyor Ama Protestocular Kararlı
[4] ABD Çapında ‘Ağ Tarafsızlığı (Net Neutrality)’ Protestoları Var
