Bu yazının önceki bölümlerini
- Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-1
- Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-2
- Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-3
- Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir?-4
başlıkları altında okuyabilirsiniz.
Evet bilim adamlığının bir unvanı vardır ve bu unvan bilimle uğraşan, toplum ve doğa yararına çalışmalar yapan, ve yaşamını sorun çözmeye adayan topluluğa verilen genel bir ibaredir. Ben bilim adamıyım diye bilim adamı olunmaz. Kişinin bilime katkıları toplum ve tarih tarafından itibar görürse unvan alır. Bilim adamı unvanı dendiğinde bir saygı, şükran duygusu sezilmekte ve bilimle uğraşanları onore etmek hedeflenmelidir.
Bu bağlamda bir unvan olarak bilim adamlığı, Ar-Gör, Yard. Doç. Doç. Prof. gibi akademik unvanlardan farklı olmak zorundadır. Doçentlik ve profesörlük kişisel unvanlar yasa ve yönetmenliklerle hangi koşuları yerine getiren kişilere verileceği bellidir. Örneğin, mevcut yasa ile üniversitede iyi bir öğrenci olmasanız bile uslu, hocasına veya yöneticilerine karşı saygıda kusur etmeyen biat eden, iyi bir çocuk olarak Araştırma Görevlisi alınabilirsiniz. Sonra hocanın her dediğini yerine getirerek hocanın ölç dediğini ölçer, tart dediğini tartarak doktoranızı tamamlayabilirsiniz. Hocanın yayınlarının yanına isminizi de yazarak yayın sayısına sahip olabilirsiniz. Hasbel kader dil sınavında geçerseniz önce Doçent, beş yıl sonra da Profesör olursunuz. Maalesef bu durumda olan sayısız akademisyen sayılabilir. Tabii aldığınız, Doç. veya Prof. gibi kişisel unvanlar ile bilim adamlığı gibi toplumsal ve onursal unvanların farkı olması gerekir. Çünkü akademik unvan verilir, ancak bilim unvanı alınır.
Sonra bilim adamlığı sadece akademisyenlerin tekelinde midir? Üniversitede sadece ders veren, birkaç uluslararası makale yazan, bu sayede doçent, profesör olan bir kişi midir bilim adamı? Örneğin bir ecza çırağı bilim adamı olabilir mi?
Tabii ki bilim adamlığı sadece akademisyenlerin, üniversite mensuplarının tekelinde değildir ve olamaz da. Ancak formel olarak öğretim üyesi, araştırıcı, uzman olmak bilim adamı olmak için yeterli değildir. Çünkü geçmişte buna benzer unvansız kişilerin bilime önemli katkıları olmuştur. Bunun için okullu veya diplomalı olmalarına da gerek yoktur. Ancak okul bu işin kapısını açmaktadır. Diğer taraftan prof. mertebesine ulaşıp da ciddi hiç bir yayını olmayan bir çok akademisyen bunmaktadır. Ancak akademi bilimsel disiplini işlemesi ve metodolojik olarak olaya yaklaşmasını sağladığı için o çatı altında toplanılması çok doğaldır. Bilim kuruluşları veya bilim adamlarının bilimsel disiplin içinde temelde iddiaların bilimsel yöntemle ortaya konması ve bulgularının ve savlarının bilimsel süreçten ve süzgeçten geçirilmesi gerekir. Bu sürecin herkesçe tekrarlanabilir olması birinci şarttır. İddia sahiplerinin “ben yaptım oldu,o zaman olmuştur” benzeri savunuları bilim kuruluşlarının kabul etmediği bir olgu olduğu için bilimin akademi tekelinde olması gerekir. Tasang “bir bilgin anlayışlı ve sabırlı olmalıdır. Çünkü onun yükü ağır ve yolu uzundur” diyor. Ne büyük ders değil mi?
Bir yaşam biçimi olarak bilim adamlığı her şeyden önce yetişkin birey davranışı ile hoşgörülü, alçak gönüllü, kendini demetleyebilen sabırlı ve paylaşımcı yapısı ile tezlerine karşı yapılan bütün eleştirilerden ders çıkaran ve bildikleri ile değil, bilmedikleri ile kendisini öz eleştiriye alan bir kişiliktir. Bu bağlamda bilim adamı kör inatçı değil, daha çok olayları tanımaya çalışan, aklına ve diline geldiği gibi konuşan değil, olayı akıl süzgecinden geçiren kişidir. Bilim adamı bilimsel olayları değerlendirirken sokak ağzı ile laubali bir şekilde düşüncelerini karşıya benimsetmeye kalkmaz. Bilim insanı aynı zamanda hümanist kişiliklidir. Aslında bunlar akademik terbiyenin ölçütleridir. Akademik terbiyenin oluşması için mutlaka mesleğe yeni başlayan kişinin tam bir üniversite ortamındaki farklıklıları teneffüs etmesi gerekir. Bunun için mutlaka genç öğretim üyelerinin yurtdışını ve üniversitelerdeki farklıklıları görmesi gerekir.
Bu yazının devamını Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir? – 6 başlığı altında okuyabilirsiniz.
