İnternet kirlilikleri, çirkeflikleri ortaya döken, çok güçlü bir araç. Yine bir sızıntı. Bu sefer Panamaya saklanan paralar ortaya çıkıyor. İsmi belirtilmeyen bir kaynaktan Alman Süddeutsche Zeitung gazetesine aktarılan ve onların da 78 ülkeden 107 medya organizasyonunun oluşturduğu “Uluslararası Soruşturmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ)” ile paylaştığı ve daha sonra Guardian, BBC gibi yayın organlarına da aktarılan dökümanlar, Panama’daki bir avukatlık bürosunun verilerini gösteriyor. Bu belgelere ait ilk yayın 3 nisan pazar günü yayınlandı[1].
“Panama Kağıtları”, Panamalı vergi uzmanı hukuk bürosu Mossack Fonseca’dan sızdırılan toplam 2,6 terabyte’lık ve neredeyse 40 yılı kapsayan, 11,5 milyon belgeye verilen ad. 1977’de Alman Jurgen Mossack ve Panama’Lı Ramon Fonseca tarafından kurulan Panama merkezli Mossack Fonseca’nın 40 ülkede büroları bulunuyor. Firmanın ticaret hukuku uzmanlığı, yatırımcı tavsiyeleri ve vergi uzmanlığı var.
Belgeler şu anda tüm dünyadaki gazeteciler ve meraklılar tarafından inceleniyor ve yeni detaylar ortaya çıkıyor. Belgeler Mossack Fonsena’nın müşterilerinin vergi kaçırmalarına, para aklamalarına ya da kanunları atlatmalarına nasıl yardımcı olduğuna dair bilgiler içeriyor. Belgeler bu haliyle de, offshore olarak adlandırılan daha önce hep gizli-kapalı kalmış olayların daha iyi anlaşılmasına neden olacak gibi gözüküyor.
Belgelerin 72 eski ya da mevcut devlet başkanının verilerini de ortaya koyduğu bildiriliyor. Şu ana kadar ortaya çıkan isimler arasında mesela Rus başkanı Putin, eski Mısır Başkanı Hüsnü Mübarek, eski Libya başkanı Muammer Kaddafi, Suriye Başkanı Beşer Esad var.
Dökümanlar çok merak edilen banka işlemleri konusunu da ilk kez ortaya koyuyor. Örneğin, Kırım nedeniyle ambargo altındaki Rusya’nın işlemleri görülebiliyor. Paranın Putin’in çocukluk arkadaşı ve kızının vaftiz babası ve de sade bir Çellist olan Sergei Roldugin’e ait 2 offshore şirket üzerinden geçtiği görülüyor.
Paraları ve işlemleri ortaya çıkan diğer bir lider, 2013’den bu yana İzlanda başbakanı olan Sigmundur Gunnlaugsson. Dökümanlardan karısıyla birlikte 2007’de bir offshore şirket satın aldıkları görülüyor. 2009’da Parlamentoya girdiğinde bu firmasını belirtmemiş ama 8 ay sonra % 50 hissesini karısına 1 $ karşılığında satmış. Bugün olay ortaya çıkar çıkmaz, istifa etmesine yönelik çağrılar başladı ama kendisi ya da karısının bu konuda finansal bir menfaat temin etmedikleri şeklinde cevap verdi. Gunnlaugsson’un karısının 2015’de doldurduğu bir dökümanda, miras kalan paraları yatırıma çevirmek için bu firmayı kullandığı notu var.
ICIJ sayfasına bakıldığında Arjantin Başkanı, Gürcistan eski Başbakanı, Irak eski Başbakanı, Ürdün eski Başbakanı, Katar eski Başbakanı, eski Katar emiri, Suudi Arabistan kralı, eski Sudan başkanı, Birleşik Arap Emirlikleri Başkanı, Ukrayna eski Başbakanı ve Ukrayna Başkanı ilk görülen isimler. Ama dediğimiz gibi hepsi bu kadar değil, 12’si lider ve gerisi liderin akrabası olmak üzere 72 mevcut ya da eski lider bağlantı kişiden bahsediliyor.
Toplam müşteri sayısı ise 14.000 kişi olarak gözüküyor. Olayın duyulması sonrasında Mossack Fonseca’dan yapılan açıklamada ise, dünyanın her yerine offshore şirketler olduğu ve bunların hukuki amaçlarla kullanıldığı bilgisi verildi. Aşağıda işlem yapan kişi ve firmaların ülkelere dağılımına dair bir harita var;
Haritada Türkiye’den 101 şirket 10 müşteri 517 hissedar ve 152 menfaat sahibinin işlem yaptırdığı bilgisi görülüyor. Offshore işlemlerin çok olduğunu bildiğimiz Kıbrıs üzerinde ise çok daha fazla işlem görülüyor (hatırlayacaksınız AB, Rus oligarkların işlemlerine son vermelerini istemişti). Daha fazla detayın mayıs başında açıklanacağı notu var.
İlginç bir not, 78 ülkeden 107 medya organizasyonunu kapsayan ICIJ içinde Suriye’den bile medya organı var ama Türkiye’den bir tane bile yok.
Bu konuyu takip ediyoruz. Detayları öğrendikçe yayınlayacağız.
