Superonline Genel Müdürü Savaş Ünsal, 2001 yılında en büyük hedeflerinin karlılık ve verimlilik olduğunu söyledi. “Katma değerli ürün ve yeni hizmetlerle, gerek bireysel, gerek kurumsal kullanıcılarımızın karşısında olacağız. Çok yakın bir zamanda, Superonline’ın sınırsız internet erişim paketleri Almanya ve Azerbaycan’da satışa çıkacak” diyen Savaş Ünsal, turk-internet.com’dan Gülden Tozkoparan’ın sorularını sorularını yanıtladı:
Internetin bir sektör haline gelebilmesi ve sağlam bir altyapı ile kurulması için öncelikle yapılması gerekenler neler?
Savaş Ünsal: Internet Servis Sağlayıcılar(İSS) açısından, 2000 yılı, abone kitlesini genişletme ve bu kitleyi bilinçlendirme çalışmalarına hız verilen bir yıl oldu. Bu çalışmaların da büyük oranda başarıya ulaştığını ve belirli bir internet kullanıcı kitlesi yarattığını söyleyebiliriz. 2001 yılında ise, bu hedeflerin yanısıra elektronik ticaretin yaygınlaştırılmasının ve karlılığın internet sektörüne yön vereceğini düşünüyorum. Türkiye’deki internet servis sağlayıcı şirketler, 2000 yılını yoğun pazarlama ve altyapı çalışmaları ile geçirdiler. 2001, artık ISS’lerin e-ticarete ve katma değerli bireysel ve kurumsal servislere yoğunlaşacakları ve para kazanmaya başlayacakları bir yıl olacak.
İnternet alanındaki yatırımlarda nelere dikkat etmeli?
Ünsal: Internet kullanımının gelişmesi ve daha geniş kitleler tarafından kullanılması için öncelikle, Türkiye’de faaliyet gösteren internet servis sağlayıcı şirketleri ciddi altyapı yatırımları yaparak, abone kitlesini genişletme ve bilinçlendirme yönünde çalışmalar yürütmelidir. Çok önemli diğer bir unsur da, telekomünikasyon sektörünün liberalleşmesidir. Önümüzdeki dönemde daha yaygın bir biçimde kullanılmaya başlanacak olan yeni teknolojilerin ve PC penetrasyonunun artması sayesinde internet kullanımının da artacağını tahmin ediyoruz. Buna bağlı olarak, 5-10 yıllık bir süre içinde e-ticaret Türkiye’de büyük oranda gelişecek. Internet üzerinden yapılan ticaretten firmalar para kazanmaya başlayacak ve 5 yıl içinde daha geniş kitleler tarafından uygulanacak. E-ticaret, 10 yıl sonra Türkiye’de tamamen gelişecek ve yerleşecek. 10 yıl içinde Türkiye, bulunduğu bölgede bir e-ticaret merkezi haline gelecek. E-ticaret’in Türk girişimcisi için son derece uygun bir platform olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle ISS’lerin yatırımlarını internet kullanımını ve e-ticareti geliştirecek yönde yapması, tüketici eğilimlerini göz önünde bulundurması ve gelişen ülkelerdeki trendlere uygun stratejiler izlemesi gerekiyor. E-ticaretin hızla yaygınlaşabilmesi için ISS’lerin altyapı yatırımlarına da ciddi anlamda ağırlık vermeleri gerekiyor.
İnternet şirketlerinin finansman sorununu çözmek için kullanılan venture capitalin etkinliğini ve yaygın kullanımını sağlamak için neler yapılmalı?
Ünsal: Daha çok internet ve mobil teknolojiler konusunda ürün ve hizmete dönüştürülebilecek fikirleri olan ancak, bu fikirlerini hayata geçirebilmek için finansmanı olmayan girişimciler için çok büyük bir fırsat. Biz de Superonline olarak, Türkiye’deki ilk venture capital uygulamasına incubaTR şirketi altında başladık. Superonline, kendi alanında ilk kez gerçek anlamıyla, yani sadece finansman anlamında değil, ofis ve danışmanlık hizmetleriyle de bir bütün oluşturan incubaTR iş modeli sayesinde internet girişimcilerinin önünü açıyor. Bir Superonline kuruluşu olan incubaTR, Türkiye ve dış pazarlarda başarılı olabilme potansiyeli yüksek olan İnternet ve teknoloji projelerinin gelişimine ve şirketleşmelerine olanak sağlamayı hedefliyor. Amerika’da ve Avrupa’da pek çok başarılı şirketin yolunu açmış olan bu sistemin amacı, girişimcilerin fikir aşamasından başarılı birer şirkete dönüşmesini sağlamaktır. Bu geçiş süreci içersinde tüm girişimciler, incubaTR’nin sunduğu akıllı sermaye, İnternet sektöründeki bağlantılarımızla iş ve ortaklık olanakları, takım oluşturmak ve insan kaynakları, web sitesi geliştirme ve tasarımı, teknik destek ve altyapı olanakları, kendilerine ayrılmış bir ofis, hukuk ve muhasebe hizmetleri, data hattı, toplantı odaları, kütüphane ve kafeterya hizmetlerinden yararlanabiliyorlar.
Venture capital’i yaygınlaştırmak için neler yapıyorsunuz?
Ünsal: incubaTR şirketi, geçtiğimiz aylarda gelişmekte olan ülkelerdeki internet ve teknoloji girişimcilerine sermaye, kaynak ve danışmanlık desteği veren Emit Capital (www.emitcapital.com) ile ortaklık kurdu. Bu ortaklıkla Emit Capital, hem incubaTR’ın hissedarı oldu, hem de incubaTR içinde desteklenen şirketlere sermaye yatırımı yapmaya başladı. Superonline, Türkiye’nin ilk kuluçka şirketlerinden biri olan incubaTR’ı uluslararası alanda rekabet etme potansiyeli olan teknoloji ve internet şirketlerini geliştirmek ve ilerletmek amacıyla kurdu. Emit Capital ile yapılan bu ortaklık, Türkiye’deki girişimcilerin kurumlaşmasını ve ilerlemesini destekleyeceği gibi Akdeniz, Türk Cumhuriyetleri, Ortadoğu’da da benzeri şirketlere uluslararası çapta ortaklık ve finansal kaynak sağlayacaktır.
Bu sistemin yaygın kullanılabilmesi ve internet girişimcilerinin desteklenmesi için projelerin iyi incelenmesi, fikirlerin iyi bir iş planı çerçevesinde uygulamaya konması ve özellikle uluslararası yatırımcılarla bağlantılar kurularak, kurulan şirketin yurtdışına açılması sağlanmalıdır. Sermaye Piyasası Kanunu’nda da değişiklik yapılarak “stock options” imkanları yaratılmalı. Böylece, girişimciler sadece sermayedarlardan değil, sermaye piyasası araçlarından da yararlanabilirler.
Diğer bir gelir kaynağı olan reklam ve satış gelirlerini artırmak konusunda neler yapılabilir?
Ünsal: Yakın bir gelecekte yeni bir medya olarak ortaya çıkan internet sitelerine ve portallara reklam vermek, pazarlama iletişimi açısından firmalar için önemli bir yer tutacak. Pazarın gösterdiği büyüme, satınalma gücü olan 3 milyonun üzerinde bir kitleye internet üzerinden ulaşmayı mümkün hale getirdi. Artık, internetin hiçbir reklamveren için gözardı edilemeyecek bir mecra haline geldiğini düşünüyoruz. Şirketlerin medya planlamaları içinde artık internet de bir mecra olarak yer almaya başladı. 2001 yılında internet alanından elde edilen reklam gelirlerinde artış yaşanacağını tahmin ediyoruz.
2001 yılında verimlilik ve karlılığı ana hedef olarak belirleyen Superonline, Türkiye’nin lider ISS’i olarak pazarda katma değerli ürünlerle varlığını sürdürecek. Abonelerimize ve potansiyel internet kullanıcı kitlesine yönelik kaliteli, çeşitli kullanıcı gruplarının ihtiyaçlarına uygun ürünlerle varlığımızı sürdüreceğiz.
ISS olarak, Türk Telekom’un özelleştirilmesinden ne şekilde etkileneceksiniz?
Ünsal: Harcamalar açısından bakıldığında telekomünikasyon piyasasının tekel yapısı ISS’ler için sorun yaratıyor. Türk Telekom, bugün pahalı hat kiralarıyla Türkiye’deki ISS’lerin giderlerini fazlasıyla yükseltiyor. Yani, bir tek hat alan ile binlerce hat alana aynı tarifeler uygulanıyor. Aynı zamanda Türk Telekom kendi ISS servisi ile de haksız rekabet yaratıyor. Bizim görüşümüz, ISS’lerin data operatörü lisansı almaları, hat kiralarını toptan ve indirimli fiyatlarla ödeyebilmeleri ve TT Net’in Türk Telekom’un dışında, bağımsız bir şekilde rekabete açılması yönünde. Tüm bunların gerçekleşebilmesi için Türk Telekom’un özelleştirilmesini dört gözle bekliyoruz. Internet sektörünün gelişimi telekomun liberalleşmesi ile ivme kazanacaktır.
Internet sektöründe sizce hangi alanlarda açık var? Bu alanları doldurmak için çalışmalarınız var mı? Neler?
Ünsal: Sadece piyasa değeri ve potansiyel karlılık, artık bu şirketlerin büyümesi ve gelişmesi için yeterli görülmüyor. Biz de kendimizi bu gerçeklere göre planlayarak, 2001 yılındaki hedefimizi karlılık olarak belirledik. Biz, kayıtlı 750.000 abonemiz ile piyasanın % 43’ünü oluşturuyoruz. Bundan sonra yapılacak iş, daha geniş kitlelerin interneti kullanmasını sağlamanın yanısıra, e-ticaretin gelişmesine öncelik vermek olacak. Türkiye’de en önemli potansiyel KOBİ’lerde bulunuyor. Biz özellikle e-ticaret ve tedarikcilik alanlarında KOBİ’lerin internetten çok büyük fayda sağlayacaklarına inanıyoruz. Biz, hem eğitim, hem danışmanlık hem de çözüm sunarak, bu alanda gerekli girişimleri yapıyoruz.
Dünyadaki gelişmelerle karşılaştırdığınızda internetin Türkiye’deki geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Ünsal: Türkiye’de internetin daha geniş kitleler tarafından kullanılması yönünde devletin ve özel sektörün artık çalışmalar yürütmesi gerektiğine inanıyorum. Ancak, internet kullanımının artmasının yanısıra internetten para kazanma konusunda da yol alınmalı. Türkiye ekonomisinin % 90’ını oluşturan KOBİ’lerin interneti kullanarak ürün ve hizmetlerini dünyanın neresinde olursa olsun hedef kitleleriyle buluşturulması sağlanmalı. Diğer taraftan, öğrencilerin ve gençlerin internetten çok daha fazla faydalanabilmesi için eğitim alanındaki faaliyetlerin de artırılması gerektiğine inanıyorum.
Internetten para kazanmak isteyenlere ne gibi önerileriniz var?
Ünsal: Internetten para kazanmak isteyenlerin gerçekçi ve piyasa geçerliliği olacak iş modellerine yönelmeleri gerekiyor. Hem büyük kurumlarla işbirliklerine gidebilirler, hem de boşlukları doldurup az sermaye ile iyi para kazanabilirler.
ISS’lerde eleman azaltımı var. Gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ünsal: Sektör emekleme çağında olduğu için verimliliğe doğru bir gidiş var. Bir ara yatırımlar çok büyüdü. Artık yatırımcı bu sektörde karlılık bekliyor. Sadece ISS’lerde ve Türkiye’de değil, tüm dünyada ve pek çok sektörde yeniden yapılanma söz konusu. Yeni ekonominin gereği de budur.
2001 yılı ve sonrası hedefleriniz neler?
Ünsal: 2000 yılı Superonline açısından çok olumlu bir yıl olarak geçti. Internet piyasasındaki liderliğimizi sürdürdük, 2001’de pazar lideri olarak üzerimize düşen görevleri yerine getireceğiz. 2001 yılında en büyük hedefimiz, karlılık ve verimlilik olacak. Bunun yanısıra katma değerli ürün, ve yeni hizmetlerle, gerek bireysel, gerek kurumsal kullanıcılarımızın karşısında olacağız.
2000 yılının başlarında Almanya’da Türkçe konuşan kitleye yönelik olarak Alovatan ile www.tikla.com adlı web sitesini açtık. Bu Superonline’ın Türkçe konuşan internet topluluğunun bir numaralı portalı ve bölgesel bir marka olması yönündeki stratejisinin ilk adımıydı. 2000 yılının Ekim ayında tüm Kuzey Kıbrıs’ı kapsayacak şekilde altyapı yatırımlarımızı yaptık. Türkiye’de olduğu gibi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde de internet pazarını büyütmeyi ve buradaki nüfusun interneti daha fazla kullanır hale gelmesini istiyoruz. Önümüzdeki dönemde Avrupa başta olmak üzere Türkçe konuşan toplulukların olduğu tüm bölgelerdeki faaliyetlerimizi yaygınlaştırmayı amaçlıyoruz. Çok yakın bir zamanda Superonline’ın sınırsız internet erişim paketleri Almanya ve Azerbeycan’da satışa çıkacak. Internet erişimine yönelik çeşitli kullanıcı grupları için yeni ürünler çıkarmaya devam edeceğiz. Internette Türkçe kullanarak daha çok hizmet alma olanaklarını artıracağız. Bu amaçla AltaVista ile başlattığımız Türkçe arama motoru hizmetimizi genişlettik ve Avrupa’da ve Türkiye’de ilk kez Türkçe multimedya arama özelliğini sitemize koyduk.
Temel hedefimiz, Türk insanının hayatında her alanda varolmak, Türkiye’de herkesi internetle tanıştırmak!
