Ukrayna savaşı başladıktan sonra ülkedeki Rus ortaklı telekom firmalarının durumunun ne olacağını, mart ortalarında incelemiştik[1]. Şimdi Turkcell ile aynı ortağa yani LetterOne’a sahip olan Veon’dan Tehlike sinyalleri geliyor. Çünkü Veon’un gelirlerinin %65’inin savaş halindeki iki ülkeden geliyor. Şubat ayında Rusya ordusu Ukrayna sınırını geçerken yayınlanan son yıllık sonuçlara göre, Veon’un işinin yaklaşık %52’si Beeline olarak faaliyet gösterdiği Rusya’dan ve %13’ü ise Kyivstar olarak bulunduğu Ukrayna’dan geliyor.
“Letter One” Alfa Grup olarak başlayan firmanın sonradan Lüksemburg merkezli kurduğu çatı firma. Bu firmanın kurucuları ise 2 Rus Oligark. İkisi aynı zamanda Veon ismini taşıyan, Hollanda merkezli ama en büyük pazarı Rusya olan telekom operatörünün de sahibi durumundaydılar. Batı Dünyasının Rus oligarklara uyguladığı yaptırımlar ortaya çıkınca, ikisi de LetterOne’ın yönetiminden ayrıldılar.
En büyük itibar sorunu, Veon’un en büyük hissedarının, normal bir dünyada kontrol hissesi olan %47,58’e sahip olan Rus kontrolündeki LetterOne olması. LetterOne, hepsine yaptırım uygulanan Mikhail Fridman, Petr Aven, Alexey Kuzmichev ve German Khan tarafından kurulmuştu.
Fridman ve Aven, Mart ayında yönetim kurulu görevlerinden istifa ettiler. LetterOne başkanı o zaman hissedarlara şunları söyledi:
“Doğrudan veya dolaylı olarak temettü, iletişim veya herhangi bir fon veya ekonomik kaynak almayacaklar. İşletmedeki varlıkları fiilen dondurulur, hissedar olarak hakları yoktur ve yaptırımlar kaldırılırsa yönetim kurulunun bu hakları iade etme yükümlülüğü yoktur.”
VEON SEC’e Verilen Raporda “Devam Edemeyebiliriz” Diyor
Bermuda kayıtlı olan Veon, ABD’de Nasdaq listesinde yer alıyor. Ukrayna’nın 1 numaralı operatörü olan Kyivstar’ın sahibi durumundalar. Başında da Turkcell’den giden Kaan Terzioğlu var. Şimdi bu Veon, Ukrayna savaşı nedeniyle işlerine devam edemeyebileceğine dair hissedarlarına bir uyarı yayınladı. ABD finans düzenleyicisi Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) gönderilen 150.000 kelimelik gönderide şirket, savaşın operasyonlarına, itibarına ve maliyesine zarar veren sonuçlarını listeliyor.
“Bir işletmenin sürekliliğini devam ettirme kabiliyetimiz üzerinde ciddi şüphe oluşturabilecek, dolayısıyla varlıklarımızı gerçekleştiremeyebileceğimiz ve yükümlülüklerimizi yerine getiremeyeceğimiz olay veya koşullarla ilgili önemli bir belirsizliğin devam ettiği sonucuna vardık.
İşimiz, finansal durumumuz veya faaliyet sonuçlarımız veya beklentilerimiz bu risklerden herhangi biri tarafından önemli ölçüde olumsuz etkilenebilir, bu da menkul kıymetlerimizin alım satım fiyatının düşmesine ve siz hissedarların hissenizin tamamını veya bir kısmını kaybetmesine neden olabilir. “
Nasdaq’taki hisse fiyatı, 2022’nin başında 1,72 ABD dolarından, bugünlerde 0,49 ABD dolarına düştü.
VEON “Yaptırım Yok ama Olabilir” Diyor
Veon SEC mektubunda çeşitli riskleri listeliyor. Örneğin kendisi üzerinde herhangi bir uluslararası yaptırım yok, ancak şirket bunun olma olasılığı konusunda uyarıyor – ve “belirlenmiş” – yani yaptırımlı – ile ilişkisi, insanlar “itibarına zarar verdiği” anlamına geliyor.
Ayrıca, yöneticiler ve tedarikçiler çalışmayı reddedebilir. Hem Ericsson hem de Nokia, Rusya’daki operatörlere tedarik etmeyi bıraktığını hatırlatalım.
Veon, SEC dosyasında hissedarlarını, savaş zamanında yabancılara ait bir şirket olarak sahip oldukları tehlikeli durum konusunda uyarıyor:
“Rus hükümeti, tarihsel olarak, yabancı kişilerin Rusya’da faaliyet gösteren şirketlere sahip olma ve bu şirketlere yatırım yapma yeteneklerine sınırlamalar getirdi ve bu tür kısıtlamalar Rusya ile Ukrayna arasında süregelen çatışma devam ederken zaten ve artmaya devam edecek.”
Ayrıca, kısmen yaptırımlar nedeniyle ve aynı zamanda savaşın vurduğu Rusya ve Ukrayna’daki durgun ekonomik faaliyet nedeniyle şirketin nakit sıkıntısı çekmesi tehlikesi de var. Şirket uyarıyor:
“Mevcut likidite seviyemize rağmen, mevcut nakit bakiyelerimizin ve döner kredi limitlerimizin, grup düzeyine sağlanan nakit üretimiyle birlikte orta vadede mevcut borcumuzu karşılamaya yeteceğinin garantisi olamaz. ”
Veon, SEC başvurusunda Ukrayna’daki “çatışmaya” 183 kez atıfta bulunarak Kremlin’in gazabını riske atıyor. Kremlin, “özel askeri operasyon” terimini tercih ediyor. Rusya’da “savaş” kelimesini kullanan herkes 15 yıl hapis cezasıyla tehdit ediliyor: “çatışma”, “savaş”ın yakın eş anlamlısı.
Risklerin, “Rusya ile Ukrayna arasında devam eden çatışma” ve “Rusya ve Ukrayna’nın ekonomik koşulları ve görünümü üzerindeki olumsuz etkisi” ile “mülk, altyapı ve varlıklara verilen fiziksel hasar”dan kaynaklandığı kaydediliyor.
Yarovoya Yasaları Yaptırıma Yol Açar mı?
Veon, “Yarovaya yasaları” yüzünden Rusya’nın yaptırım olasılığı konusunda açıkça endişeli. Şöyle açıklıyor:
“Operatörlerin Rus soruşturma makamlarına bilgi sağlaması ve üst verilerin üç yıl, iletişim içeriklerinin altı ay boyunca saklanmasını sağlamak için kademeli olarak önceden onaylanmış ekipmanı kurması gerekiyor.”
Ayrıca, “geniş bir yelpazedeki kişiler üzerinde veri trafiği üzerinde merkezileşmeyi ve kontrolü sağlamayı amaçlayan bir dizi yükümlülük” getiren RuNet yasası da bulunmaktadır.
Telco’lar, “Rus makamları tarafından sağlanacak karşı tehdit ekipmanlarını kuruyor, eğitimlere katılıyor ve Rus makamlarına belirli bildirimlerde bulunuyor”. Bu, etkin bir şekilde “küresel ağ bağlantısının kesilmesi durumunda Rusya’da internetin çalışmasını destekleyebilecek ve Rus hükümetinin veri trafiğini merkezileştirmesine, kontrol etmesine ve kısıtlamasına izin verebilecek özerk bir sistem” yaratacak.
[1]Ukrayna İşgali Sonrasında Turkcell’in ve Ortağı LetterOne’ın Durumu
[2] Veon Ltd
