Savunma Sanayi Ar-Ge 250 Araştırması’na Damga Vurdu

Türkiye ekonomisi Covid-19 salgınının yarattığı tahribat ile 2021 yılında da yoğun mücadele ederken firmaların Ar-Ge konusunda çalışmalarına son sürat devam ettiklerini Turkishtime tarafından titizlikle hazırlanan “Ar-Ge 250, Türkiye’nin En Çok Ar-Ge Harcaması Yapan Şirketleri” araştırması ortaya koydu. 2013 yılından bu yana Türk iş dünyasının Ar-Ge harcamalarının nabzını tutan Türkiye Ar-Ge 250 araştırması, bu yıl itibarıyla firmalarımızın performansını dünyaya da anlatacak etkin bir referans kaynağı olmak amacıyla Türkçe ve İngilizce rapor yayını olarak hazırlanarak, başarılarını tüm dünyaya duyuruyor. Araştırmaya göre 2021 yılında en fazla Ar-Ge harcaması yapan şirket, önceki yıla göre 2 milyar 258 milyon TL’lik artış ile 5 milyar 615 milyon TL harcamayla savunma sanayimizin gözbebeği ASELSAN oldu.

Ekonomi ve İş Dünyası Portalı Turkishtime, bu yıl dokuzuncusunu gerçekleştirdiği “Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması” ile Türkiye’nin katma değer yolculuğunda nereye vardığını gözler önüne sererken araştırmada yer alan 500 firma Ar-Ge harcamasını 25 milyar 449 milyon TL’ye çıkardı. Ar-Ge çalışmalarına dair Türkiye’de son yıllarda ciddi adımlar atılırken Ekonomi ve İş Dünyası Portalı Turkishtime’ın 2013 yılında start verdiği “Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması” da bu amaca hizmet eden en önemli hamlelerden biri oldu. Bugüne kadar binlerce firmanın dahil olduğu araştırma, dokuzuncu yılına girerken “Türkiye’de Ar-Ge hafızasını yaratmak” vizyonunun üstüne bir taş daha ekledi.

Türkiye Ar-Ge 250 araştırması, firmalarımızın performansını dünyaya da anlatacak etkin bir referans kaynağı olması için Türkçe ve İngilizce rapor yayını olarak hazırlanarak dünyanın fikir liderleri ve uluslararası basın ile paylaşılıyor.

2021 yılı salgının görece etkisinin kırıldığı bir yıl olmasına rağmen Türkiye ekonomisi üzerinde etkisinin devam ettiği görüldü. Firmaların 2021 yılında Ar-Ge yatırımları nominal olarak artarken yaşanan küresel ve yerel ekonomik çalkantılar nedeniyle dolar bazlı olarak yapılan yatırımlarda küçülmelerin görüldüğü bir dönem oldu.

AR-GE 250 ARAŞTIRMASI DÜNYADA ETKİN BİR REFERANS OLUYOR

Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması, her yıl olduğu gibi bu döneminde de bir önceki yılın Türkiye ihracat sıralamasındaki ilk 500 firma, Kamuoyunu Aydınlatma Platformu’nda Ar-Ge datalarını açıklayan firmalar ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onaylı Ar-Ge merkezi olan firmalara iletilen anketlere verilen yanıtlar ile hazırlandı.

Türkiye ekonomisinin lokomotifi olan Ar-Ge yapan firmalar hakkında yapılan, doğru kaynaklara ve verilere dayalı tek araştırma olan Turkishtime Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması, firmalarımızın Ar-Ge performansını tüm Türkiye’ye ve dünyaya anlatacak etkin bir referans kaynağı oluşturdu.

Firmaların 2021 yılında Ar-Ge harcamaları, 2022 yılı için planlanan Ar-Ge harcamaları, Ar-Ge personel sayısı, 2021 yılında Ar-Ge merkezlerinde alınan; patent sayısı, faydalı model sayısı, tasarım tescil sayısı, marka sayısı Ar-Ge 250 araştırmasının temel datalarını oluşturdu.

ASELSAN ZİRVEDEN AYRILMIYOR

Ar-Ge’deki toplam büyümenin ana unsurunu savunma sanayi firmaları oluşturuyor. İlk 50 firmanın 2021 yılındaki Ar-Ge yatırımları toplamının %65,93’lük bölümünü sanayi savunma firmaları oluşturdu. Bu oran 2020 yılında %60,7 düzeyindeydi. İlk 50 firma yatırımının 2017-2021 arasında sırasıyla %50,8, %49,7, %58,2, %55,9, %62,8 gibi çok yüksek bölümünü sadece Aselsan, TUSAŞ, Roketsan, TEİ ve Havelsan gibi TSK Vakfı’nın beş önemli firmasının gerçekleştirdiği görülüyor.

Ar-Ge’ye yapılan yatırımların önemine dikkat çeken araştırmada 2020 yılında da lider konumda olan savunma sanayinin önemli oyuncularından ASELSAN, 2021 yılında da liderlik koltuğundaki yerini korudu. ASELSAN’ın Ar-Ge yatırımları 2020’de 381 milyon TL, 2021’de 2 milyar 258 milyon TL’lik artışlar ile 2021’de 5 milyar 615 milyon TL’ye ulaşmış durumda. Son yıllarda Ar-Ge’nin lokomotifi olan ASELSAN’ın ülkemiz Ar-Ge büyümesine liderlik etmesinde toplamı 1094’ü bulan, bir bölümü ise çığır açan Ar-Ge projelerinin payı yadsınamaz.

TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. 2021 yılında listenin ikinci sırasına yerleşirken firma, söz konusu dönemde Ar-Ge’ye 4 milyar 389 milyon TL ayırdı.

2020 verilerinin aktarıldığı bir önceki araştırmada 488 milyon 816 bin TL ile dördüncü sırada yer alan Roketsan’ın %195,8 artış ile 1 milyar 446 milyon TL’lik Ar-Ge harcaması ile üçüncü sıraya çıktığı görülüyor. Bir önceki araştırmanın 6’ıncı sırasında yer alan Turkcell, bu yıl listede dördüncü sırada yer aldı. 2020 yılında 443 milyon 927 bin TL olan Ar-Ge harcama tutarını 2021 yılında 680 milyon 910 bin TL olarak gerçekleştiren firmanın, bir önceki yıla göre Ar-Ge yatırımlarında %53,4’lük bir büyüme görüldü.

2021 yılında 680 milyon 519 bin TL’lik Ar-Ge harcamasına imza atan FORD Otomotiv 2020 yılında Ar-Ge’ye ayırdığı bütçe; 441 milyon 975 bin TL’ydi. Listenin ilk 10’unda Ford Otomotiv’i sırasıyla; TUSAŞ Motor Sanayii (604 milyon 244 bin TL), Havelsan (599 milyon 683 bin TL), Tofaş Türk Otomobil (552 milyon 796 bin TL), Arçelik (444 milyon 068 bin TL) ve Vestel (405 milyon 695 bin) izledi.

FORD OTOSAN VE TOFAŞ’IN AR-GE YATIRIMLARI DİKKAT ÇEKİYOR

En fazla Ar-Ge yapan ilk 50 firma sektörel olarak sıralandığında 2021 yılında savunma sanayi firmalarının %66,3, otomotiv endüstrisinin %12,5, beyaz eşya ve elektronik firmalarının %5,5, ilaç firmalarının ise %1,6 pay aldıkları görülüyor. Ford Otosan ve Tofaş, son beş yıl toplamında savunma sanayi dışında en yüksek Ar-Ge yatırımı yapan iki firma olarak dikkat çekiyorlar. Özellikle Mercedes-Benz (MBT), MAN ve BSH gibi yabancı ve Ford, Tofaş, Oyak Renault gibi yarı-yabancı firmalar başardıkları Ar-Ge projelerinin referansı ve ülkemizin Ar-Ge teşviklerinin katkısı ile artık Avrupa’daki Genel Merkezleri’ni Ar-Ge ve Ürün Geliştirme projelerini Türkiye’ye kaydırma konusunda artık daha etkili oldukları gözleniyor.

KADIN İSTİHDAMI İÇİN DAHA ÇOK YOL KATEDİLMELİ

Ar-Ge istihdamının en yüksek olduğu savunma sanayi firmalarında kadın istihdamının genellikle %16 ile %25 gibi düşük bir aralıklarda kaldığı görülüyor. Ar-Ge merkezlerinde kadın çalışanların tüm Ar-Ge çalışanlarına oranı Deva Holding, Netaş ve Turkcell Teknoloji gibi firmalarda ise göreceli olarak yüksek olduğu görülüyor. Bu noktada uzmanlar diğer firmaların da söz konusu alanda yapabileceği birçok sosyal girişim olanağı olduğunu ifade ediyor.

PROJE SAYISINDA ASELSAN LİDERLİĞİ ELDEN BIRAKMADI

Listenin ilk 100’ünde yer alan firmaların toplam proje sayısı 7803 iken listenin en başında yine Ar-Ge birincisi ASELSAN yer alıyor. 1094 proje sayısıyla (2020 yılında bu sayı 749’du) listenin en başında yer alan Aselsan’ı; World Medicine (449), Petlas (366), Deva (283), Abdi İbrahim (154), Dyo Boya (153), Roketsan (132), Perfetti Van Melle (120), Polifarma (119) ve Vem İlaç (113) takip ederek bu kategoride ilk 10’da yer alıyor.