1 haftayı geçkin zamandır doktorların maske bulamadıklarına dair sosyal medya mesajları okuyoruz. Bunlar bazen doktorların bizzat kendisi tarafından, bazen de doktorların yakınları tarafından yazıldı çizildi. Ama daha sonra bunların karaborsaya çekildiğini fiyatlarının patladığını da gördük;
Italya’da fiyatlar yariya inmiste turkiye’de artmis.Kendinize gelin.50tane doktor maskesi 3 hafta once 260 euroya satildi burda.
— Buse Iacono (@IaconoBuse) March 18, 2020
Bir kaç gün önce İtalya’da bir 3D merkezinin Korona Virüs konusundaki solunum cihazları için gereken valfleri 3 boyutlu yazıcılarla basmaya başladığını belirtmiştik[1]. Meğerse ülkemizde de benzer bir gönüllü grubu varmış. Başını Ramazan Subaşı ve İlker Vardarlı isimli 2 girişimcinin çektiği ve bir sürü şehirden, sayılarının 600’e vardığı kaydedilen, gönüllüler doktorların ihtiyacı olan maskeleri basmaya başladılar.
Bu kişiler aslında “Maker” olarak tanımlanan hareketin de içindeler. Maker hareketi ne derseniz; basitçe evde ya da atölyede üreten insanlar da diyebiliriz.
Ramazan Subaşı, bu projeyi nasıl başlattıklarını sorduğumuzda şunları söyledi ;
Fikir aklıma gelince ilk önce İlker ile paylaştım. Hemen işe koyulduk. Sonra Doğukan Güngör dahil oldu. Bu süreç 24 saat ama, çok kısa sürede ve hızlıca harekete geçen bir ekip olduk. Şu an yüzlerce gönüllü ile Türkiye’nin her bölgesinde bir ekip olduk.
Hem hastanelerimizin, hem diğer gönüllülerin ve daha önemlisi devletin bu gönüllüleri farketmesi ve çalışmalarını desteklemesi lazım. Projenin detaylarını bize şu şekilde anlattılar;
turk-internet.com : 3D baskı cihazları ile bir “gönüllü organizasyonu” kurduğunuzu duyduk. Bu organizasyon hakkında bilgi verir misiniz? Nerden çıktı fikir?
Teknolojinin gelişmesi ve 3 Boyutlu yazıcıların herkes erişilebilir olması ile küçük çaplı üretimin yapıldığı alanlarda dengeler biraz değişti. İnsanlar artık bağımsız olarak kendi başlarına istedikleri ürünleri tasarlayıp çıktı alabiliyorlar. Bu durum tekil bir çabadan herkesin etkinlendiği Covid19 salgını ile mücadele kapsamında toplumsal bir dayanışmaya dönüştü.
İlk örneği italya’da karşımıza çıkan bu durum, Solunum cihazları için lazım olan Valflerin tedarikçi tarafından temin edilememesi üzerine hastane yetkilileri bu konuyu 3 Boyutlu yazıcılar ile çözebilecekleri ekipler ile görüşüp nihayetinde ilgili parçayı basıyorlar. Üstelik 11.000 dolar olan parça 3boyutlu yazıcıda 1 dolar civarında bir maliyet ile basılıyor.
Bu durumun farklı bir şekilde Türkiye’de de ortaya çıkma ihtimali üzerine harekete geçtik. Şu an amacımız sağlık çalışanlarını ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde ekipmanlar üretmek.
Bu iş aslında bir topluluk örgütlemesi ve bu yüzden forma gelen tüm bilgiler herkes tarafından açık ve ulaşılabilir şekilde durumda. 3 Boyutlu Destek sitesinden ulaşabilirsiniz.
turk-internet.com : Kendinizi Tanıtır mısınız? Maker Hareketi Nedir?
Ramazan Subaşı : Elektronikçiyim. Türkiye’de Maker hareketinin içerisindeyim. İzmir Hackerspace’in kurucusuyum. Makerların çok sevdiği bir ürün olan Raspberry Pi’nin Türkiye operasyonunu yürüttüm 4 Yıl boyunca. 31 yaşındayım.
İlker Vardarlı : İşletme yüksek lisansını yapmış bir Mekatronik Mühendisiyim. 3D Yazıcı Sektöründe 7 Yıldan fazla tecrübeye sahibim ve 3Durak Arge’nin Kurucusuyum. Özetlemek gerekirse heyecanlı, girişimci, proje üreten, denemekten bıkmayan, tutkularında asla tereddüt etmeyen pozitif diyebiliriz.
Maker Hareketi : Teknolojinin gelişmesi ve iletişimin artması ile insalar daha çok üretmeye ve ürettiklerini birbiri ile paylaşmaya başladı aslında Şuan bir çok okulda maker/robotik/kodlama sınıfıları/klüpleri mevcut.
Onun dışında evinde/atölyesinde üretim yapan ve paylaşan insalar çok fazla. Bu alanda faaliyet yürüten youtuber’lar, içerik üreticileri mevcut.
E-ticaret alanında çok iyi firmalar bu alana hizmet veriyor. Uluslararası yarışmalara katılıp ödül alan takımlar mevcut. Maker akanı sürekli genişliyor aslında, bu da üretiminin demokratikleşmesi açısından önemli bir kazanım bizler için.
turk-internet.com : Bu organizasyon ne yapıyor? Şu anda plastik maskeler bastığınızı öğrendik. Bu maskelerle ilgili sıkıntı mı var?
Maskelerin durumu biraz farklı, Korana için önerilen N95 Maskesi basmak 3D için biraz zor. O yüzden sağlık çalışanlarının işine yarayacak yüz koruyucu Maskelerden basmaya başladık. Bu koruyucu maskelerin fiyatı da bir anda artmış durumda, ürünler kara borsa oldu diyebiliriz. Bu yüzden 5TL maliyet ile ürünleri basmaya başladık.
turk-internet.com : Bu maskelerin karaborsada tanesinin 150 tl’ye kadar çıktığı söylendi. dediler.. bu doğru mu?
Evet ama normalde bu kadar pahalı şeyler değil.
turk-internet.com : Bu üretilen parçalarla ilgili patent hakkı vs gibi bir durum söz konusu mudur
Bu ürünler tamamen açık kaynak kültürü ile ortaya çıkan ürünler, herkes yaptığı ürünleri paylaşarak üretimin demokratikleşmesine katkı sunuyor. Patent gibi bir durum söz konusu değil.
turk-internet.com : Bu maskeler dışında yaptığınız ya da yapacağınız bir şey var mı (İtalya’daki solunum cihazı gibi)?
İtalya’da bir solunum cihazı değil. Solunum cihazının bir parçası olan valf üretildi. Aynı valfi ihtiyaç olması halinde burada hemen basabiliriz.
Başka neler basabileceğimiz konusunda ise tamamen sağlık çalışanlarını taleplerine göre üretim yapmaya çalışıyoruz. Daha çok sağlık çalışanın ulaşmak ve bizim için çalışan insalanlara yardımcı olmaya çalışıyoruz
turk-internet.com : Bu organizasyon baskı için hammaddeyi nereden buluyor? Bunların maliyeti nasıl karşılanacak?
Şuan tamamen gönüllük esası ile çalışıyoruz. Herkes kendi evindeki 3 boyutlu yazıcıdan parçalar basmak için ellerindeki hammadeyi kullanıyor. Hiç bir şekilde para talebimiz yok. Sadece maskelerin içinde kullanılan Petg dediğimiz koruyucu malzemenin tedariği konusunda desteğe ihityacımız var. Şuan bir şekilde tedarik ediyoruz ama bu malzemeyi bize ulaştıracak destekçilere ihtiyacımız var.
turk-internet.com : Bu bir gönüllü organizasyonu ama devlet buna destek oluyor mu? ya da olmasını istiyor musunuz?
Açıkcası kamu kurumlarının şuan bizden haberdar bile olmayabilir. Bizler ortak ve gönüllü çalışmanın varlığına inanan insanlarız, o yüzden “ne yapabiliriz” diye düşünüp 2 saat içinde harekete geçtik.
Devlet tarafında mutlaka destek olabilecek mutlaka konular var. yukarıda bahsettiğim Petg malzemesinin tedariği bir konu mesela.
Onun dışında hastanelerin ihtiyaçlarının merkezi bir yerden toplaması da verimli olabilirdi. Biz şuan bu konuda elimizden gelen çabayı gösteriyoruz.
turk-internet.com : Hastaneler sizinle nasıl temas kuruyor ve onlara bunları nasıl ileteceksiniz?
Yeni medyanın gücünü kullanıyoruz bunu için aradan henüz 48 saat geçmeden bu noktaya geldik, Sosyal Medyanın gücü bu anlamda çok önemli. Herkes böyle bir çabayı görüp destek olmak için paylaşımlarda bulunuyor.
Kusura bakmayın, yoğunluktan bir merhaba yazamadığımızı fark ettim. Sesimizi duyurmak için gösterdiğiniz çabaya teşekkür ederiz.
Ulaştırma konusunda hızlıca hareket edip, yine bizim gibi dayanışma ruhuna ve lojistik ağa sahip firmalar ile görüşüyoruz. Onların desteğini alabilmemiz önemli.
turk-internet.com : Sesi duyurmak için çabamıza teşekkür ediyorlar. Ama asıl biz teşekkür ediyoruz onlara ve bundan sonraki geceler saat 21:00’deki teşekkür alkışlarımızın bir kısmını da onlara ayıracağız.
Bu arada sosyal medyada Oksijen Konsantratörü yapmak için bir başka gönüllü grubu daha başlatıldığını gördük. Onlarla da görüşmek istiyoruz. Bu tür başka grupların da olması bize mutluluk verdi.
[1] İtalyan Hastanesi, Korona Virüs Salgınına Karşı 3D Yazıcı ile Solunum Destek Cihazı Üretiyor