turk-internet.com okuyucuları, öğrenciliğinden bu yana Facebook’un kişisel verileri kullanma tarzı ile savaşan hukukçu Max Schrems’i hatırlarlar [1]. Avrupa Birliği. Bugün onun başlattığı uzun davalaşmanın bir devamı olarak Schrems II olarak bilinen bir davada karar açıklandı. Avrupa’nın üst mahkemesi AB-ABD arasında izin verilen veri akışına darbe vurdu.
“Schrems II” olarak bilinen dava, özetle, insanların dijital verileriyle ilgili iki farklı yasal düzenlemenin birbiriyle çatışmasıyla ilgiliydi : Bir yandan ABD gözetim yasası, diğer yandan Avrupa veri koruma ve gizliliği kanunu (GDPR).
Schrems 2011 yılından beri Facebook’e karşı hukuki mücadele yapıyor. Ama Snowden’in 2013 yılında ABD’nin dijital gözetiminin düzeyini ortaya koyması, vatandaşlarına gizlilik ve veri koruma hakları veren Avrupa temel haklarıyla doğrudan çeliştiğini gösterdi [2].
Schrems, 2015 yılının sonunda, ABD hükümetinin kitlesel gözetim uygulamalarıyla ilgili yani Facebook’un veri işleme sistemini yeniden dile getirdi ve eski davayı güncelleyerek yeniden açtı [3].
İrlanda Veri Koruma Komisyonu’ndan (DPC) Facebook’un SCC kullanımını askıya almasını istedi. Ama İrlandalı düzenleyici, tüm mekanizmanın yasallığı konusunda endişeleri olduğunu söyleyerek onu ve Facebook’u mahkemeye taşıdı. İrlandalı hakimler daha sonra Avrupa’nın bugünkü mahkemesine çok sayıda detay içeren soru yöneltti. Bunların bazılarının, bir anlamda Facebook’un bloklama çabası olduğunu da kaydedelim.
İrlanda Yüksek Mahkemesi tarafından yapılan başvuru, AB-ABD Gizlilik Kalkanı adı verilen Avrupa Komisyonu veri aktarım anlaşmasıyla (güvenli liman) ilgili sorulara da yol açtı. Bu, Schrems tarafından daha önce açılan bir dava sonucu 2015 yılında Adalet Divanı tarafından yasaklanan Güvenli Liman (Safe Harbor) adlı uzun süredir devam eden AB-ABD veri aktarım anlaşmasına dair davanın yerini aldı. Dolayısıyla Schrems II diye adlandırıldı.
Dava 5.300’den fazla şirket tarafından kullanılan bir veri aktarım çerçevesi olan Gizlilik Kalkanının yasallığı ile ilgiliydi. Karar hakkında yorum yapan Schrems şunları söyledi :
“Karardan çok memnunum. İlk bakışta Mahkeme bizi her açıdan haklı bulmuştur. Bu İrlanda düzenleyicisi ve Facebook için tam bir darbe. ABD şirketleri AB pazarında rol oynamaya devam etmek istiyorsa ABD’nin gözetim yasalarını ciddi şekilde değiştirmek zorunda kalacağı açıktır. ”