Salgın sonrasında yaşamaya başladığımız küresel tedarik sıkıntısını daha önce yazmıştık[1]. Bu sıkıntının 2 boyutu var;
- Hastalanan, eve kapanan çalışanlardan ya da ekonomik sıkıntı ile küçülen firmalardan kaynaklanan üretim sıkıntısı
- Taşımacılıktan kaynaklanan sıkıntı
Korona salgını ile başlayan ama katlanarak büyüyen bir sorun haline gelen “Tedarik Zinciri Sıkıntısı”na, biz turk-internet.com olarak “Teknoloji” tarafından ve özellikle de “işlemci sıkıntısı” ve buna bağlı üretim süreçlerini takip ederek bakıyor ve siz okuyucularımıza duyuruyoruz —ki dün dünyanın en büyük taşeron şirketi olan Foxconn böyle bir açıklama yaptı [2] ve dedi ki,
“İşlemci sıkıntısı var en az 2022’nin 2.çeyreğe kadar sürecek, dolayısıyla iPhone, HP makinalar, Microsoft oyun konsolu vs de gecikmeler olacak.”
Ama sonra üretimin yanısıra taşımacılık boyutunu farkettik. Dünya taşımacılık sektörü “% 90 oranında gemi taşımacılığı” üzerinden yürüyor. Sıkıntı uzun zamandır konuşuluyordu ama geçen hafta Süveyş Kanalında meydana gelen olayla birlikte adeta gözümüze sokuldu.
Süveyş Kanalını tıkayan bu geminin yarattığı “lojistik sorunu” hem kendisinden hem de arkasındaki gemilerden ötürü büyüdü. Kanalın kapalı kaldığı gün başına 10 milyar $’lık zarardan bahsediliyor.
Biz de olayın bu gemicilik tarafına bakalım dedik. Geçen yıl son çeyrekten bu yana devam eden “Gemi Taşımacılığı” sıkıntısını –ki tedarik zinciri açısından önümüzdeki günlerde herseyini pahalılanmasına neden olacak– Ömer Araz ile konuştuk.
Araz, ülkeye otomotiv endüstrisinin kullandığı saçları, rüzgar türbinleri, lokomotifler gibi diğer pek çok şeyi yıllardır taşıyan Normed Denizcilik’in [3] CEO’su. Kendisine şu soruları sorduk;
- Süveyş Kanalında ne oldu? Bunun taşımacılık ve dolayısıyla tedarik zinciri endüstrisine etkisi nedir? Süveyş Kanalından ne taşınıyor?
- Geçen sonbahardan bu yana gemi fiyatlarında önemli artışlar olduğu, container bulunamadığı ve sıkıntının daha da artacağını söylediniz. Yani neler oluyor?
- Gemi taşımacılığının, dünya taşımacılığında % 90 gibi bir rakam olduğunu okudum. Bu rakam doğru mu ve bahsettiğiniz gelişmelerden sonra bu alanda bir değişim (mesela 1 Yol 1 Kuşak içindeki tren yollarına yönelme gibi) bekleniyor mu?
- Sizce Avrupa tedarik zincirindeki bu artan fiyatları ve zorluğu düşünerek, daha yakın yerlerden tedarik gibi yollar arayacak mı?
- Bu anlattıklarınızın ekonomiye etkisinin ne olacağını düşünüyorsunuz?
- Bu arada dolaylı olarak bahsettiniz. Siz hep şirketlerin üst düzeyi ile temastasınız. Salgınla birlikte, bu alanda da göze batan bir değişiklik var değil mi? Yani üst düzey maliyetleri mi kısılıyor?
Aşağıda Ömer Araz’ın cevaplarını kendi sözleriyle dinleyebilirsiniz.
[1] Salgın, Mynmar Darbesi, Süveyş Kanalı Kazası : Tedarik Zincirine Etkileri Ne Oldu?
[2] iPhone Sevkiyatları Gecikecek, Foxconn İşlemci Kıtlığı Açıklaması Yaptı
[3] Normed.com.tr
