George Orwell’in insanların takibini ve özgürlüklerinin kısıtlanmasını anlatan ve 1934 yılında yazılan kitabı “1984”, zamanında herkesi çok etkileyen bir kitap olmuş. Bu kitap, adına uygun olarak 1984 yılı civarında yeniden gündeme gelmişti. Esas olarak anlattığı iletişim araçları (radyo ve TV) kullanılarak –verilen düzmece haberlerle– halkın yönlendirilmesi ve yine her mekanda yer alan TV ekranları kanalıyla insanların neler yaptıklarının takibiydi. İngiliz aktör John Hurts’ün başrolünü üstlendiği filmi de çekilmiş ve hatta Türk TV’larında da pek çok kez –yakın zamanda da– gösterilmişti.
Bir zamanlar komünizm’le yönetilen ülkeleri anlattığı düşünülen 1984, son zamanlarda artık acaba teknolojiyle yönetilen ülkeleri mi anlatıyor tartışmaları ile tekrar gündemde. Dün turk-internet.com’da Altemur Kılıç imzası ile yayınlanan Büyük Birader Sizi İzliyor makalesi de işte bunu vurguluyordu.
Yazı yayınlanınca bir okuyucum bugün bana ilginç bir mail gönderdi. Mail, 4 temmuz 1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu’na 3 temmuz 2005 tarihinde TBMM’de eklenmesi onaylanan ek 7.nci maddeye eklenen fıkraları gösteriyordu. Onaylanan değişiklik bu haliyle Cumhurbaşkanlığına onaya gönderilmişti.
Bu tasarıda “Telekomünikasyon Kurumu’na görev verilen” değişiklik satırları şu şekilde;
MADDE 1.- 4.7.1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanununun ek 7 nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“Birinci fıkrada belirtilen görevlerin yerine getirilmesine yönelik olarak, 30.3.2005 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun, casusluk suçları hariç, 250 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yazılı suçların işlenmesinin önlen-mesi amacıyla, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanının yazılı emriyle, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişim tespit edilebilir, dinlenebilir, sinyal bilgileri değerlendirilebilir, kayda alınabilir. Bu işlemler, Ulaştırma ve İçişleri Bakanlığının görüşleri alınarak Başbakanlık tarafından belirlenecek tek bir merkezden yapılır. Ulaştırma Bakanlığı bu merkezle ilgili alt yapıyı hazırlamakla yükümlüdür. Bu merkezin kuruluş giderleri Telekomünikasyon Kurumu tarafından karşılanır. Bu merkezin kuruluşu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, ceza ve ihalelerden yasaklama işleri hariç 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerinden muaftır.
Taslak değişikliğinin adresini yukarda verdiğimiz için tamamını görebilirsiniz. Ben atlayarak sadece telekom kısmını ilgilendien bölümleri vereceğim. İşte bu bölümlerden bir diğerinde şunlar var;
Bu maddede belirtilen işlemler ile 5271 sayılı Kanunun 135 inci maddesi kapsamında yapılacak dinlemeler, Telekomünikasyon Kurumu bünyesinde, Kurum başkanına doğrudan bağlı “Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı” adıyla kurulan tek bir merkezden yürütülür. Oluşturulan bu Başkanlık bir başkan ile teknik, hukuk ve idarî olmak üzere üç uzmandan oluşur. Bu Başkanlıkta, Millî İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığının ilgili birimlerinden birer temsilci bulundurulur. Verilen görevleri yerine getirmek üzere yeteri kadar da personel istihdam edilir.
Telekomünikasyon İletişim Başkanı, Telekomünikasyon Kurumu Başkanının teklifi üzerine Başbakan tarafından atanır. Telekomünikasyon İletişim Başkanı, Kurul üyelerinin sahip olduğu özlük haklarına sahiptir. Ulaştırma Bakanlığı bu merkezle ilgili altyapıyı hazırlamakla yükümlüdür. Bu merkezin kuruluş giderleri Telekomünikasyon Kurumu gelirlerinden karşılanır. Bu merkezin kuruluşu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, ceza ve ihalelerden yasaklama işleri hariç 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerinden muaftır.
Görüldüğü üzere, bundan sonra telefon dinlemeleri TK tarafından kurulacak ve “Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı” adını alacak bir merkez tarafından yürütülmeye başlanıyor. Yani Telekomünikasyon Kurumu, Türk Telekom sektörünü oluşturmak ve düzenlemek üzere kuruldu ama artık istihbarat çalışmalarına da katılıyor olacak.