Çinli TikTok firması, 45 gün içinde ABD operasyonunu satmaması [1] durumunda yasaklama kararı [2] veren Trump yönetimine dava açmaya hazırlanıyor. Muhtemelen salı günü açılacak dava, TikTok’un ABD operasyonunun yürütüldüğü Kaliforniya Güney Bölge Mahkemesi tarafından görülecek.
Davanın “ulusal güvenlik gerekçesinin temelsiz olduğu” ve karara karşı savunma hakkı verilmediği için ABD anayasasına aykırı olduğu savlarını içereceği kaydediliyor. Emirde herhangi bir bulgu olmadığına, spekülasyon ve varsayıma dayalı olduğuna işaret ediliyor.
TikTok’un, Trump kararnamesinin aceleye getirildiğini ve TikTok’un yasal temsili için olanak sağlanmadığı, şirketin hukuka uygun işlem haklarının ihlal edildiği düşüncesine sahip.
Amerikan hükümetinin bir soruşturma başlattığında ilgili şirketi bir mahkeme celbi haberdar edip, suistimal iddialarına yanıt verilmesini talep eden başka bir tür bildirimle bilgilendirdiği biliniyor. Federal müfettişlerin zaman zaman şirketin temsilcilerini, yaklaşmakta olan bir yaptırım eylemi hakkında özel bir toplantıya çağırdığı kaydediliyor.
Buna karşılık, TikTok’un hukuk ekibi Trump!ın kararnamesinden önce Beyaz Saray’dan delil talep eden böyle bir erişim gerçekleşmediğini belirtiyorlar.
Kararname Nelere Yol Açar?
Trump kararnamesi yürürlüğe girdiğinde TikTok’a ulaşım hala sağlanabilir. Ancak yasal güncellemeler ulaşamayabilir. Bu kararname ile uygulama Android ve Apple Store’lardan kaldırılacaktır.
Ayrıca finansal açıdan sıkıntılar yaşanacaktır. Amerikalı reklamverenden reklam alamaz hale gelecek. Çalışanların maaşları ABD yönetimi tarafından dondurulabilir. TikTok ofisleri boşaltılmaya zorlanabilir.
Hatta mahkeme açmaya hazırlanıyorlar ama Trump’ın emri, Amerikalı avukatların Amerika içindeki herhangi bir yasal işlemde TikTok’u temsil etmesini imkansız hale getirebilir.
Kararnameyi ihlal etmenin ağır cezaları var. 45 günlük sürenin ardından, TikTok ile iş yapmak ihlal başına 300.000 $ para cezasına neden olabilir ve “kasıtlı” denilerek bunu yapanlar cezai kovuşturmaya bile maruz kalabilirler.
Trump’ın Yetkisi Var mı?
Bir başka tartışma da Trump’ın kararının yetkisini aştığı şeklinde. Karar, ulusal güvenlik riski gibi “olağandışı ve olağanüstü bir tehdit” ile karşılaşıldığında ekonomik yaptırımlar uygulama konusunda cumhurbaşkanına geniş bir yetki veren “Uluslararası Olağanüstü Ekonomik Güçler Yasası” olarak bilinen bir yetki kapsamında yayınlandı.
Ancak, bu yetkinin “kişisel iletişimi” veya film ve diğer medya türlerinin paylaşımını düzenlemek veya yasaklamak için kullanılamayacağı da konuşuluyor. Dolayısıyla, “Amerikan Kongresi, Trump’ın olağanüstü ekonomik güçleri haksız bir şekilde kullandığına inanırsa, milletvekilleri emri sona erdirecek bir karar çıkararak emri bozabilir” deniliyor.
Ancak Amerikan Kongresi de TikTok konusunda endişeli olduğuna dair açıklamalar yapıyor. Zaten Senato, perşembe günü oybirliğiyle TikTok’u devlet memurlarının kullandığı tüm cihazlarda yasaklayan bir tasarıyı kabul etti.
100 Milyon Amerikalı Genç TikTok Kullanıyor
TikTok, ABD’de 20’li yaşlarda 100 milyon kadar kullanıcısı ve yaklaşık 1.500 çalışanı olduğunu belirtiyor. Son yıllarda kullanıcı elde etmek için yoğun bir şekilde pazarlama harcaması yaptığı için henüz kârlı değil, ancak şirketin bu yıl ABD’den 1 milyar dolar ve gelecek yıl 6 milyar dolar gelir beklentisi olduğu kaydediliyor.
Amerikalı gençler TikTok’u genellikle viral olan 60 saniyelik video kliplerinde dansları ve komedi skeçlerini paylaşmak için kullanıyorlar. Uygulama kültürel bir fenomendir haline geldi ve Amerikalılar yeni müzikleri yaymak ya da tersine keşfetmek için bir platform olarak kullanıyor. Billboard listelerinde zirveye ulaşan birkaç patlama yarattı.
ABD, Çin’in Amerikan vatandaşlarının verilerine erişmesinden korkuyor. Yetkililer, Amerikalı vatandaşların konum verilerinin, tarayıcı geçmişi ve kişisel ilişkilerinin de TikTok tarafından Çin yönetimine aktarıldığını iddia ediyor. Bu bilgilerin dezenformasyon kampanyası ya da şantaj anlamında kullanılabileceğini kaydediyorlar.
TikTok konusunda harekete geçmenin temelinde, Trump’ın kasımdaki başkanlık seçimlerine başladığı Tulsa toplantısına binlerce kişinin TikTok üzerinde organize olup, bilet alıp, gitmemeleri ve Trump’ın toplantısının başarısızlık haline dönmesi de gösteriliyor.
[1] Trump Karşı Çıkınca, Microsoft TikTok ABD Operasyonunu Satın Alımını Durdurdu
[2]Trump TikTok ve WeChat’i 45 Gün İçinde Yasaklayacak Kararnameleri İmzaladı