İnternet kullanıcıları bazen anonim kalabilmek, takip edilmemek ya da yurtdışından daha ucuza alışveriş yapmak için farklı bağlantı yöntemlerini tercih edebiliyorlar. Siber güvenlik şirketi ESET Tor ve VPN kullanımını inceledi. Sundukları avantajları ve olumsuz yanlarını göz önüne alarak kullanıcıların dikkat etmeleri gereken alanlar hakkında bilgilendirmelerde bulundu.
Tor, “The Onion Router” sözcüklerinin baş harflerinden oluşturulan, kullanıcılarına anonim iletişim imkânı sağlayan bir ağ ve yazılım projesinin adı olarak tanımlanıyor. Sanal özel ağ olarak adlandırılan VPN’i, İngilizce “Virtual Private Network” sözcüklerinin baş harflerinden oluşturulan uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanmayı sağlayan internet teknolojisi olarak tanımlamak mümkün. İkisi de çevrim içi koruma sağlamaya yönelik araçlar olsa da Tor ve VPN’in farklı amaçlara hizmet ettiğini göz önüne almak gerekiyor. Aynı zamanda güvenlik ihlallerin yaşanabileceği, karanlık bir yapının da kullandığı bir alan.
Tor ile VPN arasında ne fark var?
Tor anonimliğe odaklanır. Tüm dünyada bulunan Tor düğümleri olarak da bilinen bir sunucu ağına bağlıdır. Bu sunucular; ağ faaliyetlerini desteklemek için kaynaklarını, bilgisayarlarını ve internet bant genişliğini ayıran gönüllü kişiler ve kurumlar tarafından kurulur. Tor, sizi en az üç düğümden oluşan rastgele bir ağa bağlayarak çalışır. Bu üç düğümden giriş düğümü, sizi tanıyan ama sizin hangi bilgilere ulaştığınızı bilmeyen düğümdür. İkinci (veya daha fazla) düğüm ise ek anonimlik için trafiğin geçtiği düğümdür. Son olarak çıkış düğümü ise sizi bağlanmak istediğiniz internet sayfasına doğrudan bağlar.
Tor sizin için gerekli bir yazılım mı?
Çıkış düğümleri son varış noktasına ulaşmak için kendi bilgilerini verdiği için Tor, son adımda kullanılmak için gönüllülerden özel bir onay vermelerini talep eder. Rastgele bir Tor kullanıcısı herhangi bir yasa dışı faaliyette bulunmaya çalışıyorsa, bu kötü niyetli kişi olarak tanımlanabilecek ve çıkış düğümü için gönüllü olan kişi olacaktır. Çoğu kullanıcı için Tor’un sunduğu anonimlik gerekli olmayabilir. Yaygın internet sitelerinin birkaçı Tor’dan gelen trafiği engellemekte olup kullanıcı deneyimi çoğu kişinin görmeye alıştığı deneyimden çok daha yavaş kalmaktadır.
Anonim mi olmak istiyorsunuz gizli kalmak mı?
VPN sağlayıcıları, özel sunuculardan oluşan bir ağa bağlıdır. Bir VPN’e bağlandığınız anda IP adresiniz ziyaret ettiğiniz internet sitelerinden gizlenir ve sadece kullandığınız VPN aracı sizin gerçek kimliğinizi bilir. Birçok saygın VPN sağlayıcısı çevrim içi faaliyetlerinizi kaydetmediğini iddia etse de yukarıda da bahsedildiği gibi bunlar bir anonimlik sağlamaz. VPN’ler aynı zamanda bağlanacağınız sunucunun konumunu seçmenize ve engellenen internet sitelerine veya yayın platformlarındaki farklı yerel içeriklere erişim sağlamak için belli ülkelerdeki içerik kısıtlamalarını atlamanıza imkan tanır.
Hem Tor hem de VPN kullanabilir miyim?
Teknik açıdan hem Tor hem de VPN kullanılabilir. Bunu yapmanın farklı yolları bulunuyor. En bilinen yol ise önce VPN’inize ardından Tor tarayıcısına bağlanmaktır. “VPN üzerinden Tor” olarak adlandırılan bu yol ile ISP’niz hangi Tor ağına bağlandığınızı bilmeyecek ve bir kat daha fazla gizlilik sağlayacaktır. Aynı zamanda, herhangi bir olası kötü amaçlı tehdide karşı IP adresinizi de koruma altına almış olursunuz. Diğer taraftan resmi Tor belgeleri, ne yaptığınız hakkında bir bilginiz yoksa bu yola başvurmamanızı tavsiye eder. ISP’nizden faaliyetlerinizi gizliyor olsanız da bunu VPN sağlayıcısından gizlemiyorsunuz. Sadece VPN sağlayıcınıza güvenmeyi tercih ediyor ve bu sağlayıcının meta veri kayıtlarınızı tutmayacağını umut ediyorsunuz. Dahası bazen VPN bağlantıları kopabilir ve kısa süreliğine bile olsa VPN sağlayıcınız Tor kullandığınızı fark edebilir. Tor kullanımının yasak olduğu bir ülkede bulunuyorsanız ISP’nizin Tor kullanan müşterileri devlet yetkililerine bildirmekle yükümlü olabileceğini bilmelisiniz.
Karanlık ağın da bu mecraları kullandığını göz önüne alın
Çoğu kullanıcı için sadece VPN kullanmak iş görür. Nedeni ise daha özel olması değil çoğu insanın anonimlikten ziyade gizliliğe ihtiyacı olmasıdır. VPN araçları, kullanıcıların yüzey internetteki mevcut hız ve içerikleri kullanırken çevrim içi faaliyetlerinin takip edilmesine karşı veya halka açık Wi-Fi bağlantılarını kullanırken koruma sağlamada iyi sonuç ortaya koyar. Ancak mümkün olduğunca çok anonimlik isteyenler için ise Tor çözüm olarak ortaya çıkıyor. Söz konusu ağ, karanlık ağa erişim imkanı sağlamakla bilinse de bunu yapmaktaki asıl amacı sansürden kaçmak için bir yol sunmaktır ve bu da her durumda dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Size en uygun araç hangisi olursa olsun gizliliğin kendinizle başladığını unutmayın. Bu yüzden çevrim içi ortamda kendinizle ilgili ne kadar çok kişisel veri ve bilgi paylaştığınıza daima dikkat edin. Aksi takdirde hiçbir ekstra koruma işinize yaramaz.