ABD Başkanı Donald Trump, dün Huawei tarafından üretilen ürünlerin doğrudan yasaklanmasının önünü açan, ulusal güvenliğe tehdit teşkil eden şirketler tarafından yapılan telekomünikasyon ekipmanlarının kullanılmasını yasaklayan bir ulusal acil durum bildirisi yapan bir emir verdi[1].
Gerçi Trump yönetiminden kişiler, emrin ülke ve şirket bağımsız olduğunu iddia ediyor ve icra emrinde, özellikle Çin veya Çin şirketleri isimlendirilmedi. Ancak, emrin imzalanmasından kısa bir süre sonra, ABD Ticaret Bakanlığı tam da bunu yaptı [2].
Amerikan Ticaret Bakanlığı, düzenleme listesine Huawei’yi ekledi ve Çinli şirketin “ABD’nin ulusal güvenliğine veya dış politika çıkarlarına aykırı” faaliyetlerde bulunduğunu belirttikten sonra “İşletme Listesine” Huawei’in 70 alt şirketi de eklendi. Bu listeye eklendiğinde, ABD’nin Huawei ekipmanı satın alması bir nevi yasaklanmış oluyor. BU firmalardan “ülke içinde ihracat, yeniden ihracat ve / veya transfer etmek” için özel bir lisansa ihtiyaç duyuluyor.
ABD hükümeti, neden olarak Huawei genel müdürü Ren Zhengfei’nin defalarca reddettiği bir konuyu vurguluyor ve ekipmanların güvenlik riski oluşturduğunu iddia ediyor. Çünkü şirket ağlardan ve özel kullanıcıların verilerine erişebilmek için Pekin’den talepleri kabul edebilir diyor.
Bu arada not edelim ve Türkiye için de hep aklımızda tutalım; Trump’ın emri, yabancı düşmanların bilgi ve iletişim teknolojisi ve hizmetleri sektöründeki zayıflıkları kullanarak ABD’den yararlandıklarını iddia ediyor. Şöyle diyor;
“Bu İcra Emri, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bilgi ve iletişim teknolojisi ve hizmetlerine yönelik tehditlerle ilgili olarak ulusal bir acil durum ilan etti ve ABD vatandaşlarının ve Amerika Birleşik Devletleri’nin ulusal güvenliği veya emniyeti için kabul edilemez bir risk teşkil eden işlemleri yasaklamak için Ticaret Sekreteri’ne yetki verdi. ”
Huawei’nin Ticaret Bakanlığı’nın listesine dahil edilmesi ABD Adalet Bakanlığı’nın, Huawei’nin ABD’ye yaptığı yaptırımları ihlal ettiği ve “ABD’nin yaptırımlarını ihlal ettiği iddiasıyla ilgili soruşturma ile ilgili olarak adaletin engellenmesi” iddiasına dayanıyor.
Amerikan Ticaret Bakanlığının önümüzdeki 150 gün içinde, 1977 Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası uyarınca verilen emrin yerine getirilmesi için gerekli kuralları yazacak ve yürütme emri uyarınca beklemekte olan veya tamamlanan tüm işlemleri inceleyecek.
ABD devlet şirketlerinde Huawei veya ZTE tarafından üretilen cihazları kullanmalarını zaten yasaklanmış durumda. Ama Listeye eklenmesi yasağı daha da genişletecek.
Huawei başkanı Liang Hua, Londra’nın Salı günü yaptığı açıklamada, dünyanın en büyük telekomünikasyon ekipmanı tedarikçisi olan şirketin, Pekin’in “arka kapı” casusluğunu kolaylaştırmamak için hükümet sözleşmelerinde hükümler içereceğini söyledi.
ABD’nin tutumu Avrupalı müttefiklerini böldü. İngiltere’nin dış istihbarat şefi, açık bir Huawei yasağının aşırı olabileceğini söylerken, İtalya başbakan yardımcısı ülkesinin istihbaratının Çin şirketi ile ilgili güvenlik kaygısı olmadığını belirtti.
Almanya ekonomi bakanı Peter Altmaier, herhangi bir kısıtlamanın belirli şirketleri hedeflemeyi içeremeyeceğini, ancak tüm potansiyel hizmet sağlayıcılar için güvenlik standartlarını içermesi gerektiğini söyledi.
Çin’in 5G şampiyonu Huawei’de olurken, Finlandiya’da Nokia ve İsveç’te Ericsson var. Bununla birlikte, Trump haydi 6G yapalım demesine karşın, ABD’nin ölçek ve derinlikli olarak piyasaya çıkmaya hazır bir donanım üreticisi henüz yok[3].
[1] Executive Order on Securing the Information and Communications Technology and Services Supply Chain
[2] U.S. Department of Commerce : Entity List
[3] Trump Ülkesinin Üreticilerinin Acilen 5G, 6G Geliştirmesini İstiyor
