Dünyanın en büyük çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), bugün çevrimiçi bir basın toplantısı düzenledi ve Japonya’da ikinci bir tesis kurmayı düşündüğünü açıkladı.
CEO CC Wei, Japonya’da ikinci bir fabrika kurmanın koşulları olarak, müşteri talebinin ve devlet desteği seviyesinin makul olması gerektiğini belirtti. TSMC şu anda Sony Group ve diğer ortaklarla birlikte Japonya’nın güneybatısındaki Kumamoto Eyaletinde yeni bir fabrika inşa ediyor. Tayvanlı yonga üreticisi, fabrikada 2024 yılı sonuna kadar seri üretime başlamayı planlıyor.
TSMC geçen ay da, çip üretmek için ABD’nin Arizona eyaletinde yeni bir fabrika kurma planını duyurdu.
TSMC kazanç raporunu yayınladı. 2022 için tam yıl gelirinin bir önceki yıla göre yüzde 42,6 artışla yaklaşık 74,3 milyar ABD doları rekorunu kırdığını belirtti. Şirket ayrıca net karının yüzde 70’ten fazla artarak yaklaşık 33,3 milyar ABD doları ile başka bir rekora ulaştığını söyledi.
Öte yandan Tayvanlı milletvekilleri, en son yarı iletken teknolojileri yurt içinde tutma ve adanın teknoloji liderliğini sürdürme çabalarının bir parçası olarak, yerel çip şirketlerinin yıllık araştırma ve geliştirme harcamalarının %25’ini vergiden düşmesine izin veren yeni kuralları kabul ettiler. Tayvan Ekonomi Bakanlığı cumartesi günü yaptığı açıklamada şöyle demişti :
“Amerika Birleşik Devletleri, Japonya, Güney Kore ve Avrupa Birliği yerel tedarik zincirleri oluşturmak için büyük teşvikler sunarken, Tayvan ana sanayilerinin küresel rekabet gücünü desteklemelidir. Yeni kurallar, Tayvanlı şirketlerin burada köklerini korumalarına yardımcı olacak.”
Yeni teşvikler 2023’ten itibaren yürürlüğe girecek. Bakanlık, Amerika’nın Çip Yasası’nın yerel versiyonu olarak adlandırılan yasada, Tayvan’daki çip şirketlerinin gelişmiş proses teknolojileri için yeni ekipman satın almanın yıllık maliyetlerinin %5’i üzerinden vergi kredisi talep edebileceğini söyledi. Ancak kazanılan herhangi bir kredi, bir firmanın borçlu olduğu toplam yıllık gelir vergisinin %50’sini aşamayacak. Bir fikir vermesi için belirtelim; ASML Holding NV’nin temel ultraviyole litografi makinelerinin maliyeti şu anda 200 milyon dolara yakın.
Japonya’nın Ekonomik Güvenlik Stratejisi
Bugün, küresel pazara, özellikle en gelişmiş yongalar için, Tayvanlı ve Güney Koreli üreticiler hakim durumda. Bu kapsamda, Japon şirketleri hala çip yapımında ihtiyaç duyulan karmaşık kimyasalların çoğunu üretiyor. Japonya besin zincirinde aşağı inerken, değer zincirinde yukarı çıktı. Bu alandaki önemli bir oyuncu, daha çok monosodyum glutamat çeşnisi ve diğer gıda ürünleri ile tanınan Ajinomoto’dur. Japon finans dergisi Diamond’a göre, grubun özel kimyasalı Ajinomoto Build-Up Film, şu anda çip üretiminde yaygın olarak kullanılıyor ve şirket ortalaması olan yüzde 10,5’e kıyasla yaklaşık yüzde 48’lik bir kâr oranı elde ediyor.
Ancak bu tür niş alanlar, uzun vadede dünyanın en büyük üçüncü ekonomisini ayakta tutmak için yeterli mi? Biraz nostaljiyle hükümet, küresel hakimiyet imkansız olsa bile Japon endüstrisinin en azından büyük liglerde oynamasını istiyor. Bu nedenle dünyanın en büyük çip üreticisi olan Taiwan Semiconductor Manufacturing Company’nin (TSMC) planlanan 8,6 milyar dolarlık bir üretim tesisiyle Japonya’ya gelmesi için destek oldu. Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı (METI), Sony ile birlikte yapılan girişimin maliyetinin yüzde 40’ını karşılayacak.
Bir Çin işgali durumunda, TSMC’nin yerel kapasitesinin devre dışı kalması riski olduğu biliniyor. Bu nedenle TSMC başka ülkelere doğru yöneliyor. Buna ek olarak METI, 2 nanometre çip olarak bilinen yeni nesil gelişmiş çipleri geliştirme ve nihayetinde üretme misyonuyla istek uyandıran Rapidus’u yaratmak için Sony, Toyota ve SoftBank dahil olmak üzere Japonya’nın en büyük teknoloji isimlerinden bazılarını bir araya getirdi. Konsorsiyum, bu teknolojide dünya liderlerinden biri olarak kabul edilen IBM ile işbirliği yapıyor. Hükümetin yaklaşık 500 milyon dolarlık sübvansiyon teklif etmesiyle önümüzdeki on yıl içinde toplam 36 milyar dolarlık yatırım yapmayı planlıyorlar.
Geçmişte de by tür destekler oldu ama başarısızlıkla sonuçlandı; 1999’da NEC Corporation ve Hitachi’nin bellek yongası operasyonlarının devlet destekli birleşmesi yoluyla oluşturulan Elpida Memory, 2012’de iflas etti. Çünkü 2008’deki küresel mali kriz sırasında sorunla karşılaştı. Hükümet daha fazla para harcadı, ancak borçlar yaklaşık 5,5 milyar dolara yükseldi ve bu, 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana bir Japon üreticinin en büyük iflası oldu.
Geçmişin bu yükü Rapidus takımında kaybolmuş değil. Yeni girişimin başkanı, eski Western Digital yöneticisi Atsuyoshi Koike , şirketin Japonya’nın bu alanda geri dönüş yapması için “son şansı” olduğunu söyledi. Projeye dahil olanlar, derslerin öğrenildiğini ve yabancı uzmanlığa başvurarak gerçek anlamda uluslararası bir konsorsiyum inşa ettiklerini söylüyorlar.
Yeni girişimler, Başbakan Fumio Kişida’nın yönetimi altında, COVID-19’un ortasında değişen arz ve talebin ağırlığı altında küresel olarak meydana gelen büyük tedarik zinciri kesintilerinin yönlendirdiği bir ihtiyaç olan daha geniş bir “ekonomik güvenlik” stratejisinin parçası. Japonya şimdi daha gelişmiş silah sistemleri ve 2027’ye kadar askeri harcamaları kabaca ikiye katlayarak GSYİH’nın yüzde 2’sine çıkaran bir programın içinde. Çip inisiyatifi de bunun bir parçası.