TBMM Genel Kurulu, TÜBİTAK’ta yeniden yapılanmayı öngören yasayı aynen kabul etti. Yasa daha önce Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından bir kez daha görüşülmek üzere Meclis’e iade edilmişti. CHP, yasanın iptali ve yürürlülüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi’ne gidecek.
TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasa ile Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu’nun adı, “Türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Kurumu” oldu.
TÜBİTAK Yasası TBMM Genel Kurulu’nda tartışmalara neden oldu. CHP Uşak Milletvekili Prof. Dr. Osman Coşkunoğlu, yasaya ilişkin söz alırken, “Yasanın en temel yanlışı, bilim kurulunun yapılanmasında başbakanın yetkilerinin artırılmasıdır” dedi.
TÜBİTAK Yasası’na ilişkin görüşlerini dile getiren Prof. Dr. Coşkunoğlu, “Bu yanlışı savunmak için öne sürülen iddialar ise, AKP hükümetinin gerek bilim ve teknoloji konularında gerekse de demokrasi anlayışındaki daha da büyük ve ciddi yanlışları sergiliyor” dedi.
Coşkunoğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hükümet, TÜBİTAK’ın kapalı bir sistem halinde olduğunu, bunu siyasi iradeye açmak gerektiğini dile getiriyor. Bu iddiayı kabul etsek bile, TÜBİTAK’ı siyasi iradeye açmanın
tek veya en iyi yolu, başbakanın bilim kurulu atamalarında yetkisinin artırılması değildir. Hükümet, ‘Demokrasi gereği, halk çoğunluğunun oyunu almış partinin başbakanı yetkili olmalıdır’ iddiasını da sürdürüyor. Buna demokrasi değil çoğunluk tahakkümü denir. Çoğunluk adına bir kişinin yetkili kılınması hükümdar gibi olması yanlıştır. Üstelik AKP yüzde 34 oy ile mecliste çoğunluk olmuştur. İktidarın tüm diğer kurumları karşısına alarak ülkeyi yönetme anlayışı demokrasi ile çelişir. TÜBİTAK yasasında direterek hükümet Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesi, Ankara İdare Mahkemesi, Türkiye Bilimler Akademisi ve muhalefet ile ters düşmüştür.
AB üyeliğine hevesli görünen hükümet, ülkemiz içindeki muhalefet ve kurumlar ile uzlaşamazken, AB ülkeleri içinde kararlar sadece farklı siyasi görüşlerin değil farklı ülkelerin ve kurumların da bir uzlaşması olarak alınıyor.”
12 Kasım’da hükümetin, TÜBİTAK başkanını ve bilim kurulunun eksik üyelerini bir kereliğine mahsus Başbakan’ın belirlemesi ile ilgili olarak bir yasa çıkarıldığını, ancak CHP’nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi’nin bu yasayı iptal ettiğini hatırlatan Coşkunoğlu, “arkasından idare mahkemesi de atamaları iptal edince, başbakanın atadığı
TÜBİTAK yönetimi havada kaldı” dedi. Coşkunoğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bunun üzerine TÜBİTAK başkanı ve yönetimi beni ve AKP Genel Başkan yardımcısı Reha Denemeç’i davet etti. Orada bana söylenen (özetle) şuydu: ‘Sizin bilim adamlığınıza ve kişiliğinize saygımız var. Bu sorunu beraberce çözelim’. Benim yanıtım da şu oldu: ‘O zaman neden bana baştan başvurmadınız da şimdi işler sarpa sarınca başvuruyorsunuz? Bari bundan
sonra bir yanlış yapmasın hükümet. Önerim şudur: Eşit sayıda CHP ve AKP milletvekillerinden sadece bu konu için bir geçici komisyon kurulsun (ABD’de buna “bi-partisan” denir). Tıpkı dış politika konularında arzu edildiği gibi, bilim ve teknolojide de ortak bir görüş oluşturalım. Demokrasi budur. Böyle bir uzlaşma davranışı halkın da hoşuna gider,
gerginliği azaltır’ dedim. Sayın Denemeç bu önerimi başbakana sunacağını söyledi. Ama, bana geri dönülmedi ve işte bu yasa ortaya çıktı. Hem de bilim adına teknoloji adına ve demokrasi adına!”
CHP’nin Anayasa Mahkemesi’ne gideceğini belirten Coşkunoğlu, demokrasimiz bir yara daha almayacaktır” dedi.
TÜBİTAK Yasası ne Getiriyor
TÜBİTAK’ın görev alanını yeniden belirleyen yasaya göre, kurumun orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımını da içeren stratejik planı, Başkanlıkça
en az 3’er yıllık dönemler itibarıyla hazırlanacak ve Bilim Kurulu’nca onaylanacak. Stratejik planlar, Başkanlığın önerisi ile Bilim Kurulu’nca en az yılda bir kere gözden geçirilerek güncellenecek.
Bilim Kurulu, 14 üye ve başkandan oluşacak. Bilim Kurulu; bilim ve teknolojik alanında yetkinliği olan kişiler arasından Başbakan tarafından belirlenecek 3, YÖK Genel Kurulu tarafından belirlenecek 1, Bilim Kurulu tarafından belirlenecek 3, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) asli üyeleri arasından Başbakan tarafından belirlenecek fen ve teknik bilimler alanlarından 1, sosyal ve beşeri bilimler alanlarından 1 ve sağlık bilimleri alanından 1 olmak üzere toplam 3, kamu kurum ve kuruluşlarında veya özel sektörde en az 10 yıl deneyimi olan ve üstün nitelikli hizmetleriyle tanınmış kişiler arasından Başbakan tarafından belirlenecek 1, TOBB tarafından belirlenecek 2 ve Bilim Kurulu tarafından belirlenecek 1 üye ile başkandan oluşacak.
Başkan, hem kurum hem de Bilim Kurulu’nun başkanı olacak. Bilim Kurulu üyeliği seçimi, Başbakan’ın onayıyla kesinleşecek. Bilim Kurulu’nun toplantı ve karar yeter sayısı 8 olacak.
Her yıl genel bütçeden ayrılacak ödenek, işletme ve şirketler ile diğer birimlerden aktarılan gelirler, buluşlardan doğan haklara ilişkin gelirler ile üretim ve satış gelirleri, TÜBİTAK’ın gelirleri olacak.
TÜBİTAK tarafından yürütülen projelerin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkan eser, buluş, endüstriyel tasarım, entegre devre topografyaları ve teknik bilgi gibi her türlü fikri ürün üzerindeki haklar kuruma ait olacak.
Kurumun taraf olduğu sözleşmelere dayanarak yürütülen projelerin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkması muhtemel fikri ürünler üzerindeki haklar sözleşmeyle düzenlenecek.
Kurum, elde edilen patent ve buluşlarla ilgili olarak üretim ve satış yapabilecek. Kuruma ait fikri hakların ekonomik olarak değerlendirilmesi sonucunda elde edilecek gelirin en fazla yüzde 50’si yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde fikri ürün sahibine verilecek.