Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) bugün aylık enflasyon rakamını açıkladı [1]. Buna göre (2003=100) enflasyon artışı 2019 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1,06, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,06, bir önceki yılın aynı ayına göre %20,35 ve on iki aylık ortalamalara göre %17,16 artış gerçekleşti. Bu rakamlar son 15 yılın en yüksek verileri.
TÜİK veriler açıklandıktan sonra, enflasyon sepetini de güncelledi. Enflasyon sepetine bu yıl 12 ürün girdi, bir ürün ise sepetten çıkartıldı. Sepete giren ürünler hazır et yemekleri, konserve balık, hazır sütlü tatlılar, dereotu, nane, roka, tere, fındık ezmesi, çocuk elbisesi, evcil hayvanlar için gıda harcamaları, saat ve kadın çantası şeklinde sıralandı. Sepetten çıkartılan ürün anaokulu ücreti oldu.
TÜİK, AKP hükümetinin iktidarda olduğu 2002 yılından beri defalarca güncellendi. Bu güncellemelerin nedeni olarak, fiyatı artan ürünlerin ağırlığının azaltılması, fazla artmayan ürünlerin azaltılması yoluyla, enflasyon rakamının düşük gösterilmeye çalışıldığı iddiaları var. Bu iddiaların başlangıç noktası ise, 2007 yılında Türk Telekom fiyatlarına yapılan zam üzerine sepette haberleşme giderlerinin azaltılması oldu.
2007 yılında Türk Telekom haberleşme giderlerine % 25 zam yaptığında, Merkez Bankası bunun enflasyona etkisinin yüksek olacağı uyarısı yapmış ve arkasından da enflasyon sepetinde haberleşme giderlerinin ağırlığı azaltılmıştı. Böylece o yıl bulunan enflasyon rakamı, bir önceki yılla kıyaslanamaz hale gelmiş ve gerçek enflasyon artışı görülemez olmuştu. O zamandan sonra da, fiyatı artan eşyaların sepette ağırlıkları ile oynanarak enflasyon hesabı bozulmuş oldu. [2][3][4]
TÜİK’ten yapılan açıklamaya göre, 2003=100 TÜFE zincirleme Laspeyres endeks olarak hesaplanırken, hanehalkı bütçe anketi (HBA) kullanılıp, HBA sonuçlarına göre toplam harcama içerisinde 1/1000’den daha fazla ağırlık alan tüm maddeler endeks sepeti kapsamına alınıyor.
HBA verilerinin yanı sıra kurumsal nüfus bireysel harcama anketi, yabancı ziyaretçiler harcama anketi ve otomobil, otoban geçiş, şehirlerarası tren, cep telefonu görüşme ücreti, internet, özel televizyon aidatı, gazete ve dergi ücretleri gibi mal ve hizmetler için idari kayıtlardan elde edilen harcama ve ciro bilgileri de sepetin kapsamı ve ağırlık yapısının her yıl güncellenmesinde kullanılıyor.
Bu çerçevede, enflasyon sepetinden bu yıl bir ürün çıkartılırken, 12 ürün sepete eklendi.
TÜİK, enflasyon sepeti bu yıl, 418 madde, 895 madde çeşidini kapsayacak. Sepette 28.711 iş yeri ve 4.274 konuttan her ay 544.256 fiyat derlenecek.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyonu hesaplarken kullandığı ürün listesini güncelledi. Enflasyon sepetine 12 ürün dahil edilirken, 1 ürün hesaplamadan çıkarıldı.
6 ürünün ağırlığı arttırıldı. Bunlar Gıda ve Alkolsüz İçecekler, Giyim ve Ayakkabı, Konut, Ev eşyası, Lokanta ve Oteller, Çeşitli mal ve hizmetler.
Ağırlığı düşürülen 6 ürün grubu ise şöyle; Alkollü içecek ve tütün, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence ve kültür, eğitim.
[1] Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Ocak 2019
[2] Enflasyon Hesaplamasında Haberleşme Ağırlığı Düşürüldü
