Geçen hafta Ankara’da gerçekleştirilen 31ci Bilişim Kurultayında[1], Türk bilişim tarihi açısından önemli bir adım atıldı. Bir önceki kurultayda duyurulan “Uzmanlık” gruplarının katıldığı çalıştayla başlatıldı. TBD Başkanı Prof.Dr.Turhan Menteş’e bu konuyu sorduk ama önemli bir başka konuyu da öğrendik. TBD, “Türk Bilişim Sektörüne Katkı Endeksi” olarak tanımlanacak bir endeks konusunda çalışıyor. Menteş bize bu konuları şöyle anlattı.
turk-internet.com : Turhan Bey, çok iddialı bir cümle kullanıyorsunuz; “ Türkiye bilişim tarihi artık değişiyor, eskisi gibi olmayacak.” Ne demek istiyorsunuz?
Turhan Menteş : Çok basit bir şey söylüyorum. Bugüne kadar bilişim sektörü nasıl bu noktaya geldi?
Bu sektörün şu andaki geldiği noktada – ki, 20 sene önce böyle değerlendirilmiyordu- bir kısmı Telekom sektöründen geliyor ama 60 milyonluk bilişim pazarının var deniliyor.
Bunun gerçek bir rakam olduğunu söylemiyorum ama örnek olsun diye söylüyorum; 60 milyonluk bilişim sektörünün yüzde kaçı ulusal değer üretmiştir diye şöyle bir baktığımız zaman, herhalde bu yüzde 25’lerde.
Yani, sektörün yüzde 75’lik kısmı çok uluslu şirketlerin sattığı ürün ve hizmetlerden kaynaklanıyor. Şimdi bu noktada durup düşünmemiz lazım. Cidden düşünmemiz lazım. 40 yılı aşkındır ülkemizde olan firmalar var, 30 yılı aşkındır ülkemizde olan firmalar var. Dönüp bakmamız gerekiyor arkaya. Kardeşim, 40 yıldır buradasın, Türkiye’de ne yaptın, Türkiye’den para kazanmanın ötesinde? İstihdam sağlamak diyor isen, bunu herkes yapıyor. İstihdamın ötesinde bir şeyler yapmalı.
turk-internet.com : Zaten istihdam yapmazsa nasıl iş yapacak, satış yapacak? Bunu sanki bir iyilik olarak sunmaları komik oluyor.
Turhan Menteş : Evet, bu kadar basit. Dolayısıyla “ben istihdam sağlıyorum, Türkiye’ye yararım var” kısmından geçip “benim teknolojimin kullanılması bile yarardır” diye bir görüşe gelmelerini de istemem ama Türkiye’de yatırım şeylerinin, görüntülerinin oluşması gerekiyor.
Şimdi bu noktada bu sektöre destek vermek, yatırım yapmak ile illaki fabrika kurmayı kastetmiyorum. Bir proje yaparsınız, proje desteği verebilirsiniz, basını destekleyebilirsiniz, Türkiye’deki bir sosyal hareketi destekleyebilirsiniz, ne bileyim, bir şeyin üretimi için teknoloji transfer edersiniz, bunların hepsi yatırımdır.
Ben bundan sonra Türkiye’de bunun sorulacağını düşünüyorum. “ 40 yıldır Türkiye’desiniz, bir tane çivi çaktınız mı?” diye herkese soracağım.
turk-internet.com : Siz, “sektöre katkı endeksi yaratacağız” dediniz.
Turhan Menteş : Evet, şu anda bir grup kurduk ve sektöre katkı endeksi oluşturmaya çalışıyoruz. Bu, bir değerlendirme endeksidir. Hiç kimse bundan gocunmasın, hiç kimse alınmasın, hiç kimse de karşısında durmaya çalışmasın. Bu ölçülebilir bir ilan, açık, şeffaf ilan edilir bir endeks olacaktır.
Burada kendini görenler gelecekteki davranış biçimlerini düşünecekler, değerlendirecekler. Bu, bu kadar açık olacak. Yani, bu sektörde her şeyi yap, Türkiye’nin en büyük firmaları olduğunuzu söyleyin ama Türkiye’ye 5 kuruş yararınız olmasın, bir çivi çakmayın. Bu, bundan sonra kabul edilebilir (bir şey değil.)
Bu tarihle değişecek. Bunun nasıl değişeceği kısmını da şöyle anlatayım: Endeks kısmı bir; bunu geçiyorum. Şu anda 40 tane uzman kuruluş, 650 ile başlayan uzman (sayısı) 1500’lere çıktı. Bu 1500 uzman sizin bildiğiniz, uğraştığınız her alanda bulunuyorlar. Büyük performanslı bilgisayar kurulmasına kadar, kamu merkezi kurulması, bulut bilişim, entegre, büyük veri dediğimiz kavramın hepsinin takipçisi ve karar vericileri ile beraber hareket eden kişiler olacak.
turk-internet.com : Turan Bey, Uzmanlık Gruplarını siz geçen sene ilan ettiniz bildiğim kadarıyla. Doğru mudur?
Turhan Menteş : Evet. Sayısal Gündem Avrupa’da 2010 yılında başlattığımız bir şey. Türkiye Platformu olarak biz 1 senedir ön raporunu hazırlamaya çalışıyorduk. Bu arada Türkiye Bilişim Derneği geçen kurultayında ilk defa bu inisiyatifi kullanacağını söyleyerek, bu 40 uzman kuruluşu oluşturdu ve harekete geçti. Herkes Türkiye Bilişim Derneği’nin dinamizmini bilmediği için bunun gerçekleşeceği konusuna da hep şüphe ile baktılar. “ Canım, insanlar bunu söyler ama gerçekleşmez.” Bu kurultaya gelenler bunu açık olarak gördüler. Buradaki dinamizmi görselerdi, gelip biraz daha bunun içinde olmak isterlerdi diye düşünüyorum.
turk-internet.com : Peki bu çalışma gruplarından birkaç tane örnek, isim verebilir misiniz?
Turhan Menteş : Şöyle söyleyeyim. Ben kendi uzmanlık grubumu söyleyeyim; ben de bir uzmanlık kuruluşu(nda görev yapıyorum). Yani ben tepede başkanı, 3 katmanlı hiyerarşi, en altındaki kamanda da çalışıyorum. Türkiye Bilişim Derneği’nde hiyerarşik bir yapı yok. Yani kendine yardım etme, koordine etme açısından bazı şeyleri katmanlandırıyorsunuz ama en alt katmanında da çalıştım, en üst katmanında da çalıştım. Türkiye Bilişim Derneği böyle bir yer. Bizim uzmanlığımız açık veri, kamu verilerinin tekrar kullanılması. Bu uzmanlık konusunda Türkiye’de kimin uzmanlığı var çok merak ediyorum.
turk-internet.com : Peki siz bu kamudaki verinin tekrar kullanılması konusunda Avrupa Birliği’nde bir çalışma var, bu başlıklar oradan gelme.
Turhan Menteş : Evet, oradan aldık. Avrupa Birliği bundan 2020 yılında kadar 32 milyar EURO’luk bir çıktı beklerken, Türkiye’nin bu konuda hiçbir inisiyatif kullanmamasını ben anlayamıyorum. Şimdi “ Avrupa Birliği’ni önek almayın” diyenlere de söylüyorum: Böyle bir ekonominin geleceğini bile bile hiçbir şey yapmamak doğru mudur? Yapılabilecek bir şey varsa şimdiden önlemini alalım.
turk-internet.com : Eleştiri her zaman var, ona bakmamak lazım ama ben de sizi tebrik ediyorum, uzmanlık grupları kurmanızı. Peki bu çalıştaylar ne yaptılar? Biraz ondan bahsedelim.
Turhan Menteş : Bu çalıştaylar aslında ilk durum saptamalarını yaptılar. Bazıları çok iyi çalıştı, bazılarında eksik çalışmalar var; bunların hepsini tamamlayacağız. Bugün zaten son değerlendirme toplantıları yapılacak. Bütün uzmanlık kurullarımız başkanları ile, hedef koordinatörlerimiz ile birlikte her grup bu uzmanlık hedef kurulunun çalışmalarını değerlendirecek. Eksiklerimiz var tabii ama çok iyi çalışan gruplar olduğunu biliyorum. Bunun için çok ciddi bir iletişim alt yapısı kurduk biz her şeyden önce. Bu iletişim alt yapısı bugüne kadar Türkiye’de kurulan iletişim alt yapısının (çok üstünde.)
turk-internet.com : Ne demek iletişim alt yapısı?
Turhan Menteş : Elektronik ortamda grupların belge, bilgi ve görüş paylaşabildikleri ortamı kastediyorum. Hepsini takip edebildiğimiz bir alt yapıyı kullandık ve bütün uzmanlık grupları bütün bilgi ve belgelerini bu altyapı üzerine taşıyorlar ve kalıcı hale geliyorlar.
turk-internet.com : Bu uzmanlar kimdir? Bunlar özel sektör müdür, akademisyen midir, devletten midir, kimdir?
Turhan Menteş : Şöyle; ilk çağrı yaptığımızda 650 kişi başvurdu geçen sene; geçen sene Kasım ayında. Bu 650 kişiye biz sorduk, “ siz bu konuyu çalışmak istiyorsunuz da, bu konunun uzmanı mısınız? Raporlama yapabilecek düzeyde misiniz? İzlemek mi istiyorsunuz, öğrenmek mi istiyorsunuz?” Hepsini ankete döktük ve ona göre uzmanlık gruplarını oluşturduk. Aşağı yukarı her grupta 15 kişi vardı. Yani her uzmanlık grubunda minimum çekirdek 15 kişi oluştu. Bunun içinde 1 tane TBD Genç, 1 tane hukukçu olmak koşuluyla bu grupları oluşturduk. Çünkü bütün bu çalışmanın sonu mevzuat düzenlemesine dayanıyor. Tabii 2020 yılı ve daha sonrası (için) gençlerin de şimdiden öğrenmesi gereken konular için TBD Genç’ten 1 kişi de koyduk.
turk-internet.com : Şunu sorayım; bitti mi bu gruplara katılmak? Şu anda bir isim katılmak ister ise başvurabilir mi?
Turhan Menteş : Hayır, şu anda da katılabilirler ve zaten inanılmaz şekilde 650 kadar da kurultay sırasında başvuru yapıldı. TBD ana sayfasında zaten başvuru formumuz var, oradan başvurabilirler. Türkiye Bilişim Derneği’nin web sitesine girerler ise, orada bu başvuruyu görebilirler.
turk-internet.com : Bir de bu çalışma gruplarına katkı yapmak isteyen, fiziksel olarak değil de mesela parasal olarak, herhalde bunların birtakım harcamaları var. Oluyor mu öyle bir şey?
Turhan Menteş : Yok. Hayır. Öyle bir şeyi biz kabul etmiyoruz. Bizim uzmanlık gruplarımız parasal katkıyı bekleme düzeyinde değiller. Sadece bizim bu etkinlikleri planladığımız biçimde gerçekleştirmek Türkiye Bilişim Derneği’nin bundan sonra bütün etkinliği uzmanlık grubu etkinliği olacak. Bu etkinliklere destek verebilirler.
turk-internet.com : O nedenle tarih değişiyor diyorsunuz.
Turhan Menteş : Tabii. Bütün uzmanlık grupları senede 1 kere kendi aralarında en az, 1 kere de uluslararası uzmanlar ile toplantı yaparlar. Yani önümüzdeki sene bilişim kurultayımız uzmanlık gruplarının uluslararası uzmanlar ile bir araya geldiği, uluslararası bir toplantı olacak. Bunu herkese şimdiden söyleyeyim. Bu gerçekleşir ise, çok istediğimiz bir olay haline gelecek. Çünkü bizim dünyadan kopuk hareket etme şansımız yok. Bu uzmanlıkların gelişmesini, bu ilişkilerin sürmesi ve sivil inisiyatif olarak her yerden katılan, yani özel sektör, akademisyen, kamu ama bireysel olarak bu gruplara katılan, – kurum kimliklerinden bağımsız olarak katılan- kişilerin oluşturduğu bir platform. Türkiye’de sivil inisiyatifin bu kadar güzel oluştuğu başka bir yer yok; böyle bir özelliği olan bir yapılanma. Sanıyorum burada Türkiye bilişim tarihi değişiyor. Şu anda değişiyor. Yani buna o kadar gönülden inanıyorum ki, bunu çok açık söyleyebiliyorum. Burada herkesin olmasını istiyorum. Zaten gelen bir daha çıkamıyor işin enteresan tarafı! Yani izlemeye bile gelen, sadece kapıdan izlemeye girip bütün toplantıyı izleyip sonunda “ benimde burada olmam gerekir” diyen bir sürü katılım olduğunu gördüm. Bizim artık uzmanlıklar üzerinden konuşmamız gerekiyor. Türkiye’nin vakit kaybına gereği yok.
turk-internet.com : Evet, derinleşmek lazım.
Turhan Menteş : Yani bir toplantıya gelip o toplantı, panelde 5 kişinin konuşup “ biz bunları söyledik, gereği yapılır” diye düşünüp işi bırakıp gitmesinin bir anlamı yok artık. Artık şu da yok: Kurum ve kuruluşlardaki bu kişilerin “ bu işi en iyi biz biliriz, başka kimse bilmez. Biz aramızda karar veririz, size ne? Sorumluluk bizde” demelerinin de artık vakti geçti. Biz her konuda görüş bildireceğiz çünkü, izleyeceğiz. Her yıl da değerlendireceğiz.
turk-internet.com : Onu soracaktım, raporlanacak mı?
Turhan Menteş : Her yıl raporlanacak. Yani ara rapor da olabilir. Zaten raporlar yayınlanacak. Şu anda kurultay bittikten sonra yeni web sitesi açılacak. Bu web sitesi sayısal gündem raporları güncel vaziyette orada yayınlanmaya başlanacak.
turk-internet.com : Çok güzel. Hakikaten TBD çok gerekli bir olayı gerçekleştiriyor, çok sevindim duyduğuma. Benim sorularım bu kadar Turan Bey. Sizin eklemek istediğiniz bir husus olacak mı?
Turhan Menteş : Ben bu etkinliği duymamış olabilenler için söylüyorum: Lütfen burada yer alın, eğer Türkiye’nin geleceği için bir şey söylemek istiyorsanız, söyleyecek sözünüz var ise burada olun. Bu, Türkiye’nin geleceği. Bugünden kurulmak zorunda. 2020, 2023, 2050 yılın geldiğimiz zaman, “ ya, bunları yapmışlar, biz de bunları yapalım” demenin bir anlamı yok. Bizim hızlıca hareket edip bir şeyleri daha iyi yapmamız gerekiyor. Bu kapasiteye sahibiz işin en güzel tarafı. Zaten toplantıya gelseydiniz, bunu görürdünüz. Bakın açık veri konusunda kısa zamanda ne kadar hızlı zamanda ilerleyeceğiz. Bunu herkes görecek. Kamu verilerinin tekrar kullanılmasından bir ekonomik değer yaratılmasının ne demek olduğunu bu ülkeye göstereceğiz. Ben kendi grubum için söylüyorum. Ama her grubun böyle. Bütün uzmanlık grupları aynı mantalite ile çalışıyor. Biz artık söz değil, çalışma ve gerçekleşme bekliyoruz ülkemiz için.
turk-internet.com : Çok teşekkür ederiz.
Turhan Menteş : Ben teşekkür ederim bu fırsatı verdiğiniz için.
Turhan Menteş : Türkiye Artık Soruyor, Şu Kadar Yıldır Türkiye’desiniz, 1 Tane Çivi Çaktınız mı?