Boğaziçi Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi işbirliğiyle düzenlenen ve 2010’dan bu yana her yıl Boğaziçi Üniversitesi’nde gerçekleştirilmekte olan “Üniversitelerde Fikri Mülkiyet Hakları Yönetimi Uluslararası Konferansı 17 Ekim’de Boğaziçi Üniversitesi’nde başladı. İki gün sürecek olan konferansta geçtiğimiz yıl Sertaç Köksaldı anısına verilmeye başlanan “Sertaç Köksaldı Fikri Mülkiyet Hakları Başarı Ödülü’’nün bu yılki sahibi Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş (TUSAŞ) oldu.
Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmed Özkan, konferansın açılış konuşmasında fikri mülkiyetin, temelinde adalet ve hukuk kavramlarının olması gereken bir mülkiyet olduğunu belirterek fikrin ürüne dönüşmesi ve ürünlerin ticarileşmesi ve uluslararası platforma çıkması için elbirliğiyle çalışmak gerektiğinin altını çizdi.
Türkiye patent başvurusu sayısında İspanya’yı geçti
Konferansa katılan Türk Patent Kurumu Başkanı Prof. Dr. Habip Asan ise konuşmasında fikri mülkiyet ve ekonomi ilişkisine değindi. Avrupa’da her 3 istihdamdan 1’inin fikri mülkiyet katkısıyla sağlandığını belirten Asan bu kapsamda fikri mülkiyetin Ar-Ge yönünün ülkemizde daha fazla geliştirilmesi gerektiğini vurguladı. Türkiye kaynaklı olmak üzere her sene 10.000’in üzerinde patent başvurusu yapıldığını belirten Asan, bu sene Türkiye’nin patent başvurusunda İspanya’yı geride bıraktığını ekledi. Asan, TÜBİTAK ile yürüttükleri patent veri tabanı araştırmasından da söz ederek, sanayi ve akademinin patent veri tabanından nasıl yararlandıklarını ortaya koymayı amaçladıklarını ifade etti. Patent veri tabanından yararlanılmasının fikri mülkiyetin ar-ge kalitesini artıracağını belirten Asan, Türkiye’de şirketlerin akademiye oranla bu veri tabanını daha etkin kullandıklarını; akademi tarafında ise patent başvurusu yapmış her 100 projeden sadece 11’inde patent atıf dokümanına rastlandığına dikkat çekti.
Konferansın konuk konuşmacısı ise hedefli kanser tedavisinde geliştirdiği buluşla adından söz ettiren Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Rana Sanyal’dı. 2035 yılında kanser vakalarının %70 artacağını belirterek bu alanda yenilikçi tedavilerle insan yaşamında fark yaratmayı amaçladığını ifade etti. Rana Sanyal, bilim insanı olarak yapmak istediği en önemli şeyin insan yaşamında fark yaratmak olduğunu belirtti. Fikrin ticarileşmesi konusunda buluşçuların lehine daha fazla adım atılması gerektiğini vurguladı.
Fikri hakların korunması ve ticarileşmesinde karşılaşılan sorunlar
Türkiye’deki lisanslama mekanizmalarının desteklenmesi üzerine TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destekleme Programları Direktörlüğü adına konuşan Alp Eren Yurtseven, TÜBİTAK 1516 Lisans Destekleme Programı hakkında katılımcılara bilgi verdi. 2018 yılında 1516 programı kapsamında 25 Teknoloji Transfer Ofisi’nin desteklendiğini belirten Yurtseven, programın lisans gelirlerinde yıllık %82’lik bir büyüme oranı hedeflediğini ifade etti.
Türkiye’de Teknoloji Transfer Ofislerinden alınan geri bildirimler sonucu fikri hakların korunması ve ticarileşmesinde karşılaşılan sorunları da katılımcılarla paylaştı. Yurtseven, bu sorunlar arasında öğretim elemanlarının patent başvurularından gelir elde edemeyeceklerini düşünmeleri, patent değerlendirme mekanizmalarının eksikliği, özel sektörde bilgi eksikliğinden dolayı görülen düşük risk iştahı, patent araştırma ve inceleme süreçlerinin uzunluğu ve patent başvurularının akademik yükselmede öncelikli olmaması gibi sorunlar bulunduğunu belirtti.
