Seçim sonrasının sıraya dizilmiş (ve muhtemelen emekli ve memurun 2ci 6 ay zamlarını etkilememek için temmuza bırakılmış) zamlarından, tabii ki telekom sektörü de muaf değildi. Türk Telekom, telekomünikasyon sektörünün boğazına oturmuş haliyle hem toptana (yani diğer operatörlere) % 67 civarı zam yaptı, hem de son kullanıcı fiyatlarına 1 yıllık bazda bakarsak % 60-80 oranında zam geldi.
Bireysel Fiyatlar 1 Yılda % 60-80 Zam Görmüş
Hemen son tüketici fiyatlarını analiz ettiğimiz tabloya bakalım, gördüklerimiz şu şekilde;
- Geçen yılın temmuzu ile kıyaslarsak, son tüketiciye uygulanan fiyatlar (kırmızı kolonda görüldüğü gibi) % 60-80 aralığında olmuş
- Aralık 2022 fiyatları ile kıyaslarsak % 15-23 aralığında zam gözüküyor. Ancak 500 ve 1000 Mbps için çok daha düşük zamlar olmuş. 200 Mps ise % 38,5 ile bu dönemin en yüksek zammını görmüş.
- Bu tarifede, kullanıcıların en fazla bulunduğu düşük hızların daha yüksek zamlar gördüğü, yüksek hızların ise daha düşük zamlandığı görülüyor
Yukarıdaki tablolar Türk Telekom’un kendi abonelerine uygulayacağı taahhütsüz fiyatlar. Bunlara dair bir takım paketler gelebilir.
Bir de hat kapama-açma vs, işlemlere bakalım;
Burada gördüğümüz şu; Türk Telekom abonelerini elinde tutmaya uğraşıyor. Yeni abone beklentisi gözükmüyor.
Toptan’a % 67 Zam
Diğer yandan 2004 yılında başlayan serbestleşme ve 2005’deki özelleştirme, 2006’da altyapı lisanslarının verilmesi, diğer telekom işletmecilerinin serbestçe kendi şebekelerini kurmalarına ve fiyatlarını belirlemelerine izin veren, rekabete açık bir yapı oluşturmalıydı.
Ama AKP hükümeti bizi Türk Telekom’a mecbur bırakıyor. Başka operatörden bile alsanız, dibinde Türk Telekom’un altyapısı ve dolayısıyla Türk Telekom zamları var. Yani Türk Telekom aynı zamanda diğer telekom firmalarına hat sağlayan toptancı durumunda. Bu taraftaki fiyatlara da % 67 oranında zam gelmekte olduğunu mayıs ayında yazmıştık.
Defalarca yazdığımız üzere, altyapı yapmaya çalışan firmalar lisanslarına rağmen çeşitli yöntemlerle engelleniyorlar. Bu nedenle de, diğer operatörler, Türk Telekom’dan hat alıp (VAE – Veri Akış İletişim) onun tarifeleri ile ödenen ücretlerin üzerine kendi kârlarını ekleyecekleri tarifeler yapmaya çalışıyorlar.
Fiyatlar bu nedenle de serbest değil, Türk Telekom ne zam yaparsa, diğerleri de o zammın çerçevesinde kalmak zorunda.
BTK, Toptan’a Zammı Onaylama Kararını Neden 1 Ay Sonra Açıkladı
Burada soru işareti olan bir konu da şu; telekomünikasyon 2004’den beri güya rekabete açık bir sektör. Türk Telekom hizmet fiyatlarını düzenleyici kuruma onaylatmak zorunda. Mayıs ayında BTK’ya sunduğu ve % 67 olan zam oranları, haziranda onaylandı.
Ancak işletmeciler (yani toptan alım yapacak firmalar) bunu BTK’nın kendi web sitesine koyduğu kararla değil, Türk Telekom’dan gelen bir e-mail ile öğrendiler.
Daha da tuhafı; zamanlama. Biliyorsunuz firmaların taahhütlü paketleri vs var. Bu nedenle bu zamların uygulanması onaylanmışsa, ilgili BTK kararının yayınlanmasından en az 1 ay sonra yürürlüğe girmesi gerekir.
Ama 17 haziranda BTK’nın web sitesinde kamuoyuna açık yayınlanmış şeffaf bir karar gözükmedi. Diğer işletmeciler (Telkoder) BTK’ya yazılı olarak kararı da sordu. Türk Telekom’un işletmecilere 1 temmuzda yürürlüğe koyacağı zam bilgisinden sonra gelen başka bir bilgi olmadı. Yani tamamı usül hatası. Muhtemelen liyakatsızlık sürüyor. Hem BTK’da hem de Türk Telekom’da regülasyon kurallarından haberi olmayan birileri bu işleri yapıyor.
Ya da arka planda başka hesaplar var. Çünkü BTK kararı, yayınlanmak için tam 1 ay bekledi. Adeta, zamların kafa karışıklığı yaratması için gibi, perakende ile aynı günlerde ortaya çıktı.
Bu Zam Vatandaşa Faydaya Dönecek mi?
Türk Telekom’un hem diğer işletmecilere, hem de bireysel kullanıcılara yaptığı bu zamları inceledikten sonra asıl sorulması gereken soruyu soralım; Bu yapılan zam, vatandaşa faydaya dönecek mi? Yani hız, bulunabilirlik (fiber isteyene hemen sağlamak gibi) ve kalite (alınan hızla orantılı hız, düşük arıza ya da kesilme oranı gibi) artacak mı?
Soruyoruz çünkü; bu kadar paralar ödediğiniz telekomünikasyon firmalarımızın ürettiği hizmetin, dünya ülkeleri arasında sabitte 110. Ve mobilde 66.sırada olduğunu görüyoruz. Bunu konuşuyoruz ama hükümetten ya da BTK’dan, kimsenin aldırdığı yok.
Merak edenler için not edelim; 2022 yılında Türkiye’deki telekomünikasyon sektörü 130,3 milyar TL ciro yapmış. Ortalama $ kuru ile bakarsak, ($=16,57 TL) toplamda 7,86 milyar $ ciro meydana gelmiş. Bu hepimizin cebinden çıkan para.
Karşılığı mı? Bazen depremde yetersiz haberleşme, bazen istesek de alamadığımız fiberler, düşük hızlar, cevap alınamayan arızalar vsvs..