Epeydir ara verdim diye, yazmaktan koptum sanmayın. Aksine son günleri ve Turkcell’in içinde bulunduğu durumu bir başka bakış açısı –yani şu hisse durumu filan değil, işleri açısından—ile sizler için bir özetlemek ve analiz etmek istiyorum.
Geçtiğimiz yıl Turkcell konusunda sizlerle bu sayfalarda paylaştığım öngörülerimin hayata uygulanması ve takip ediliyor olması, beni pek bir keyiflendirdi. Özellikle Shubuo’nun melodi piyasasında proaktif bir pozisyon alarak “telif hakları” toplaması başta yalanlansa da, gazete ilanlarına baktığınızda Shubuo’nun piyasayı artık silip süpürdüğünü görmeniz mümkün. Geçtiğimiz yıllarda başa güreşen ve Turkcell’in katmadeğerli servisleri içerisinde “ciro bazında” en yüksek geliri yarattığı bilinen CepMaster ve Logizmo (ve diğerleri) gibi şirketler, artık Shubuo hakimiyetindeki bir pazarda ellerinde kalan bazı “exclusive” melodiler haricinde “reseller” duruma düştüler. Duyumlara göre de, Shubuo konusunda 3rd party melodi satıcıları “kan ağlıyor”. Hatta Shubuo bizi yakında bitirir deniyor.
Ancak işin aslına bakalım. Kazın ayağı pek öyle de değil. Daha önceki yazımda da belirttiğim gibi Shubuo’nun –dünyada ki emsallerinin tersine– pazara dominant ve monopolcü bir şekilde girmesi bana göre hataydı. Turkcell’ciler halen de bu hatayı sürdürmekte ısrarlı görünüyor. Ancak “hata” olarak nitelendirdiğim bu “strateji”de önemli bir hamle de yaptıklarını ifade etmeliyim.
Bu hamle, “Partner Program”… Aldığım duyumlara göre, “ses”te doyuma ulaşan Turkcell, VAS (Value Added Services) olarak nitelendirilen katmadeğerli “veri” servislerinde daha önceleri çözüm ortağı olarak nitelendirdiği –şimdilerde- partner olarak adlandırdığı 3rd party şirket sayısını arttırmak için cazip ve avantajlarla dolu görünen güzel bir program hazırlamış.
İlginçtir.. Turkcell bazen hatalı bulduğum stratejiler uyguyor, ama bazen de dünyadaki diğer GSM operatörlerinden fersah fersah ötede uygulamalara da imza atıyor. Ancak yine de yaptıkları bu güzel uygulamalar, “hepsi benim olacak!” iş modellerinin gölgesinde kalıyor.
Ama daha önceki yazılarımda vurguladığım gibi dışarıya kapalı görüntü sergileyen Turkcell, bugünlerde neredeyse piyasada “bilişim”e ucundan bucağından bulaşmış her firmayı partner programa almaya başlamış. Bu ilginç bir gelişme.
İşlere kısaca bakarsak.. Kopan tüm fırtınaya rağmen “mobil ses segmentinde” Turkcell dimdik ayakta ve müşteri kazanmaya devam ediyor. Hem de tarife paketlerinde pek oynamadan, promosyonlara da sırtını dayamadan. Bu çok önemli bir başarı.
Shubuo’ya bakacak olursak ise, “rakamsal” verilerde başarılı göründüğü duyumlarına karşın; serbest piyasa ekosferine verdiği zarar nedeniyle yeniden yapılandırıldığı bildiriliyor. Bu yapılandırmanın içeriğini zaman içerisinde göreceğiz. Turkcell’in geçtiğimiz hafta duyurduğu messenger servisi ve beraberindeki gelişmeler, Shubuo’nun yakında “kendi ayakları üzerinde duran” adeta bir 3rd party konumlandırılacağı şeklinde gözüküyor. Böyle olmasında da fayda var esasta.
Turkcell, Telsim’i satın alması durumunda gerçekleşecek olan Vodafone’un Türk pazarına girme tehditine karşı hazırlıklara başlamış görünüyor. Vodafone’un servislerine bakıldığında, Turkcell’in pek altında kalır tarafı yok. Ancak Vodafone, Türk piyasasına girdiğinde beraberinde getireceği yeni teknoloji, iş modelleri ve Türk piyasasında yakın gelecekte “kaymağı” oluşturacak VAS servislerinde neler yapabileceğini öngörmek zor değil. Bu açıdan Turkcell, toplanma ve büyümeye ağırlık verecek. Ayrıca Vodafone’a da bir sürpriz hazırlıyor gibi.
Şu anda Türkiye piyasasında en yüksek işlem hacmi yaratan GSM operatörü olarak, melodi hakları konusunda MESAM’a DRM (Digital Rights Management) çözümü sağlamak için proje yürütüyorlar-mış-. Bu noktada MESAM’a sağlanacak DRM yazılımı ve sağlanma şartlarını merak ediyorum doğrusu. Vodafone’a bu da büyük bir sürpriz olabilir.
Konuyla Alakasız Not:
Turkcell, GSM terminasyon yapan merdiven altı şirketler için Türkiye’de karsız bir operasyon. Kıbrıs üzerinden geçmişte ASR ile yapılan termination haricinde, Milleni.com ile anlaşma yapılmaz ise para kazandırmıyor-du-.. Son zamanlarda bazı firmaların Turkcell terminasyon fiyatı olarak 10 cent ve hatta altında rate alabildikleri konuşuluyor. Bu duyum bir şehir –ya da telekom– efsanesi şimdilik. Ancak Milleni.com konusunda biraz daha bilgi derleyip, bu ilginç ve stratejik firma hakkında da bilgi vermekte fayda var.
Son Söz:
Turkcell, yeniden şekillenecek Türk GSM pazarında hazırlığa başlamış görünüyor. Avea, halen önceliği tartışmalı bazı servisler ve arkasını kamu personeli müşterilerine dayadığı aboneleriyle strateji yoksunu gidişatını sürdürüyor görüntüsünde. VAS da çoook geç kaldığını bilmelerinde fayda var.
Son olarak Telsim ise satılması halinde yeni sahibine iyi bir operatör bırakmak için yapılabilecek tüm “doğru” hamleleri yapmaya devam ediyor.
Gelecek yazıda Türkiye’de yine ilk benim kaleme aldığım ve öngörülerimi sunduğum, bugünlerde ise TK’dan gelen gelişmelerle** gündeme gelen MVNO (sanal cep telefon operatörleri) konusunda GSM pazarında ne olacak kehanetlerimi bulabilirsiniz.