Sabah kalktınız ve Twitter’a baktınız, birden bir Twitter takipçi sayınız büyük bir miktarda azalmış. Mesela 40-50 kişi.. Acaba niye?
2011’de İngiliz TV’larında başlayan ama bugün bir Netflix dizisi olan Black Mirror’ın 2016 sezonunun ilk bölümünde (Nosedive) zavallı Lacie “Like” ile yürüyen bir dünyada yaşamaktadır [1]. Öylesine ki, ev kiralarken bile eğer “Like” puanınız 4,5 üzeri ise lüks bir evi daha ucuza kiralamanız mümkün olmaktadır. Bu nedenle Lacie de “Like” alabilmek için her türlü fırsatı dener (bu nedenle zavallı dedik).
Bu kadar olmadık ama bugünün dünyasında da özellikle meşhur olanlar için “Takipçi” sayısı çok önemli. Öyle ki, takipçi elde etmek için herşeyi deniyorlar. Bu denemelerin arasında Trump’ınkine benzer “popülist mesajlar” olduğu gibi, inorganik yaklaşımlar da var. Hatta bunlar meşhurlar ya da meşhur olmaya çalışanlar için olmazsa olmaz durumunda.
Dünya Çapında SEO İş Kolu Acaba Kaç Milyar $’dır?
Çünkü eskiden medyadan 1-2 kişiye yakınsanız, medyada adınız daha fazla geçebilirdi. Bu da yeteri kadar ünlü olmasanız bile sizi –“demek ki ünlüymüş” modunda– herkes tarafından bilinir hale getirirdi. Burada Police ve Quenn örneği verelim. BBC’nin POP müzik belgeseline göre, her 2 grubun da “çok” meşhur olması, bir gecede ve birer hayranları sayesinde olmuş. Quenn’in Mısırlı, Police’in Brezilya’lı Londra’da okuyan ve babaları konser işi ile uğraşan öğrenci hayranları, Quenn için Kahire’de, Police için Rio de Jenario’da 1970’lerde birer stad konseri düzenliyor. Quenn ve Police o günlerde Londra barlarında sürünen 2 grup. Ama “acaba gitsek mi? Acaba bize orada para verirler mi?” havasıyla gittikleri konserleri, İngiliz basınında “Quenn Kahire’de stad dolusu insana çaldı” ve “Police Rio de Jenario’da statta çaldı” haberleri ile yer aldı ve İngilizlerin bu grupları merakını getirdi. Sonrasında her 2 grup çok ünlü hale geldi (Burada fakir toplumların İngiliz merakına da dikkat çekelim).
Bugünün mantığı da bu “başkaları beğenmişse (takip etmişse), bir nedeni vardır herhalde”. Eskiden TV’nu kaç kişi seyrediyor ya da gazeteyi kaç kişi izliyor bilsek de, “bizzat o kişiyi/grubu kaç kişi izliyor”u bilmiyorduk. Bugün Twitter, Facebook, Linkedin bunu açıkça ortaya koyuyor.
Ama aynı düzeyde de bu manipule edelebilir bir durum. Yani birilerinin takipçi sayısının artması, başka birilerini de getiriyor ve kartopunun yuvarlanması gibi büyüyor.
Dolayısıyla yaklaşık 10-12 yıldır çok büyük bir “iş kolu”. İlk örneklerini Google Reklamları ile gördük. Alphabet’in Yönetim Kurulu Başkanı Eric Schmidt “Adwords” adı ile ilk başladığında “metin” şeklinde olan bu reklamların bu kadar büyüyebileceğini düşünmediklerini söylüyor. Ama sadece kendileri büyümedi, arkalarına dünya çapında dev bir “İş Kolunu” yani “SEO” başka bir deyişle “Arama Motoru Optimizasyonu”nu taktılar. Ta 2008’lerde katıldığım bir Google toplantısında, 8-10 bin kişilik Lütfi Kırdar’ı dolduran kalabalığın arasından şivesinden ne dediğini bile zor anladığımız bir kişi “Yozgat’lı yerel firmalar için neden hedefleme yapamıyorum” diye soruyordu (Not : merak edenler için belirtelim, Türk Telekom IP dağıtımını düzenli yapmadığı için hangi IP hangi bölgeye/şehire ait tespit edilemediğinden yapılamıyordu).
SEO iş kolunun yaptığı ya “arama sonuçlarında en yukarıda çıkmak” ya da arama sonuçlarının yanında yer alan bölümde “verilen reklamların en üstte çıkması” idi. Ama zamanla bu adın önüne geçti. Çok çeşitli alanlarda işe yaramaya başladı. Mesela reklamlara ya da gazete sayfalarına ve hatta YouTube videolarına tıklama yaratmak ya da bu yazının konusu olan “Takipçi Bulmak”.
Takipçi ya da Tıklama Nasıl Yükseltiliyor?
Bunlar “botnet” dediğimiz “Robotlar Ağı”nın kısaltılmış olan ve bilgisayarla yapılan işlemler. Ama sanmayın ki, bu işler sadece robotlarla yapılıyor, bazen de insanlardan kurulu ağlar kullanılıyor. Hatta ilgili reklamlara bakın; mesela Hintli bir iş adamı “bizim botnet’imiz organiktir yani insanlardan kuruludur, neyi nasıl isterseniz öyle yapar” diyebiliyor.
Bu botnetler ya kendi hesaplarını açıyor ya da çeşitli virüslü yazılımlarla ele geçirdikleri hesapları kullanıyorlar. Yakın bir zamanda bağımsız araştırmacılar Twitter üzerinde yarım milyon hesabı kontrol ettiği bulunan (araştırma bitmediği için bu şu anda yarım milyon, sonunda 2 milyona ulaşabileceği düşünülüyor) bir Botnet keşfettiler [2].
İşte yukarıdaki benzeri bir “Interaktif Pazarlama” ajansı, parasını ödediğinizde reklam tıklamalarını ya da takipçi sayınızı şişirebilir (bunlar aynı zamanda dDos saldırısı yaparlar). Ama bu memnun olunacak bir durum mudur?
Twitter’da Takipçi Sayım Neden Azaldı?
Bu manipülasyon konularını daha önce Doğan Müzik [3], Yeni Şafak[4], Bilimum Klasik Medya (Hürriyet, Milliyet vs) için defalarca yazdık. Hatta Twitter konusunda da mesela Demet Akalın için dile getirdik.
Ama bugün tersinden bakalım; son bir kaç aydır Twitter takipçi sayılarınızda bir anda büyük düşüşler yaşadınız mı? Üstelik takipçiliği bırakanları tespit eden yazılımlarla baktığınızda bu düşmeyi izah edecek bir durum bile gözükmüyor. Mesela 50 kişi birden düşmüş ama siz baktığınızda ancak 3-5 kişinin takibi bıraktığını görüyorsunuz.
Öyleyse durum nedir?
Tıklama sayısının ya da takipçi sayısının yüksekliği, Google, YouTube, Twitter ya da Facebook için de çok şikayetçi olunacak durumlar değil. Yani bu sayıların yüksekliği sadece ilgili kişiyi değil, bu portalleri de mutlu ediyor. Çünkü olduğundan daha büyük, daha fazla ilgi çekiyor gözüküyorlar. O nedenle de zaman zaman fazla müdahil olmadıklarını görebiliyoruz. Ama bazen bu durum tersine dönüyor.
Manipulasyonlar, bu sitelerin kullanıcıları olan “gerçek” kişileri rahatsız edebiliyor. Rahatsız ettiğinde bu kişiler o portalleri takibi bırakabiliyor. Mesela Twitter için bu tür haberler hep çıkıyor.
Çünkü manipülasyon işini yapanlar sadece olumlu (tıklama, takipçi yükseltme) yapmıyorlar, aldıkları işe göre tersini de yapabiliyorlar. Yani ellerinde bulunan takipçilere olumsuz, küfür ya da ters/sahte bilgiler ileten mesajlar gönderebiliyorlar. Tabi sadece bunu yapmak için kurulan ve belli bir amaca hizmet eden “Trol” dediğimiz yapılar da ayrıca mevcut.
Not olarak belirtelim; bu konular yapay zekaya ve hatta politik propogandalara doğru da evriliyor.
Facebook, Google’un yanısıra Twitter son 1 senedir bu konuda önlem almaya çalışıyor. En son yayınladıkları habere bakarsanız da, bu duruma daha aktif cevap vereceklerini açıklamış durumdalar [5]. Dolayısıyla bu botnetleri ya da amaçlı hesapları temizlemeye çalışıyorlar. Eğer hesabınızda ani düşmeler varsa nedeni bu; Twitter’ın tespit ettiği botnet, sahte ya da zorba hesaplar. Sorunu başka yerde aramayın..
[2] Twitter’da Star Wars Tehlikesi: Yarım Milyon Hesabı Kontrol Eden Botnet Bulundu
[3] Anketler (Sayılar) ile Oynayanlar Sadece Siyasette mi? Ya Müzik Tıklamacıları?
[4] Facebook’ta Atatürk’ü Beğendim Zannederken Aslında YeniŞafak’ı Beğenmiş Olabilirsiniz
[5] Twitter, Saldırgan Tweetleri Gözönünden Almaya Daha Aktif Başlayacağını Açıkladı