Ukrayna’nın çok cabbar bir dijital dönüşüm bakanı var; Mykhailo Fedorov. Aynı zamanda Başbakan yardımcısı olan Fedorov, işgalin başladığı günden bu yana çok aktif ve Ukrayna’nın siber alandaki savaşını yöneten komutan edasında[1].
Fedorov, dünyadan devamlı taleplerde bulunarak; Rus işgali sürüp giderken, kendi imkanlarının arttırılmasına ve Rusya’nın kullandığı imkanların yasaklanmasına dair bir şeyler istiyor. Örneğin Elon Musk’dan uydu internet erişimi istedi ve aldı. Hackerlardan yardım istedi ve hackerlar koştu. Hatta Brezilyalı Ukraynalılar koştu. Sosyal medya şirketlerine çağrı yaptı ve Rus devlet destekli medya kuruluşlarının erişimi kısıtlandı. Swift’in kısıtlanması sonrasında, Google ve Apple ödeme kartları çalışmaz hale geldi. Apple Rusya’ya ürün satmayı durdurdu.
Bugün SAP ve Oracle’ın desteğini aldı.
Şimdi hepsinin zirvesinde bir isteği var; Rusya’nın internet kullanımını durdurun.
Fedorov bunun için Ukrayna hükümeti adına, alan adlarını yöneten ICANN’e açık mektup gönderdi[4]. ICANN internet adreslerini yöneten kuruluş ve internetin gelişimini yönlendirmeye ve denetlemeye yardımcı olan birçok küresel kurumdan birisi. Hükümetler ve ilgili sivil toplum örgütünden üyeleri bulunur. Mektup şöyle başlıyor;
“Ukrayna halkı adına size bu mektubu gönderiyorum, sizden Rusya Federasyonu’nun Ukrayna ve vatandaşlarına karşı saldırganlık eylemlerine yanıt olarak DNS [Alan Adı Sistemi] düzenlemesi alanında katı yaptırımlar uygulamaya yönelik acil bir ihtiyacı karşılamanızı rica ediyorum.”
ve “.ru”, “pф”, “.su” uzantılı adreslerin sürekli ya da geçici süreyle yasaklanması, SSL sertifikalarının iptali, Saint Petersburg RU (IPv4 199.7.83.422) ve Moscow RU (IPv4 199.7.83.43) nolu DNS kök sunucuların kapatılması taleplerinde bulundu. Bunu ayrıca RIPE NCC’ye göndereceğini ve Rus üyelerin IPv4 ve IPv6 adreslerinin bloklanmasını isteyeceğini yazdı.
Rusyayı Global İnternetten Koparmak
Bu dünyada internetin yaygınlaştığı son 30 yılda ilk defa dile getirilen bir talep ve hayli tehlikeli bir yaklaşım. İnternetin babası olarak adlandırılan isimlerden birisi olan Vin Cerf hemen itiraz etti zaten;
“İnternet, ekosisteminin birçok bileşeni arasındaki önemli düzeydeki güven nedeniyle büyük ölçüde çalışıyor. Bu talebe göre hareket etmek birçok boyutta olumsuz sonuçlara yol açacaktır.”
Bugünlerde Çin’in ITU toplantısına yaptığı “New IP” denilen bir teklif var ve bu interneti adeta adacıklar haline getirmeyi teklif ediyor. Çin’in zaten kendi vatandaşlarının kullandığı interneti, dünyadan ayıran bir internet (ki Intranet denilebilir) modeli var. Şimdi bunu dünyaya empoze etmeye uğraşıyor ki, bu insanların internet üzerinde takibini kolaylaştıran ve fikir özgürlüğünü engelleyen bir yapılanma. Ukrayna’nın teklifi ise bunun yolunu kolaylaştırabilecek bir teklif.
Bazıları durumu, kök sunucularından bu adresleri bulan talimatları kaldırmak olarak basit bir şey gibi yorumluyor İnternet’in bir kapatma düğmesi yok. Zaten Cerf aynı fikirde değil ve daha karmaşık olduğunu söylüyor. İnternetin dağıtık doğası, herkesin aynı fikirde olması gerektiği anlamına geliyor. Yani Ukrayna’nın talebinin yerine gelmesi zor. Ayrıca hatırlatalım; Birleşmiş Milletler daha önce interneti bir insan hakkı olarak ilan etmiş ve insanların bağlantısını kesmenin bir insan hakları ihlali ve uluslararası hukuka aykırı olduğunu söylemişti.
Ukrayna’nın talebinin yerine getirilmesi durumunda Rusya global internetten kopmuş olacak. Rus web siteleri yerinde dursa da ulaşılamaz hale gelecek. e-posta sistemleri çalışamayacak (çünkü adresleri bulamayacak). Çalışamayacak şeyler sadece web siteleri değil, IP ile çalışan herşey –bilgisayarlar, cep telefonları, IoT cihazlar vsvs– artık yolunu bulamaz hale gelecekler. Ancak bu vatandaşlar açısından önemli. Çünkü kendi sistemleri olan ordu ve hükümet üzerinde bir etkisi olmaz.
Rusya’nın kendi yerel versiyonu oluşturması mümkün. Ancak zaman alacaktır ve müthiş bir çalışma gerektirecektir.
