Mart ayında, ABD Uzay Kuvvetleri’nin 18. Uzay Kontrol Filosu (18SPCS), Eylül 2019’da fırlatılan bir Çin askeri uydusu olan Yunhai 1-02’nin hasar aldığını bildirdi.
Yunhai 1-02 nasıl hasar alır, kendi kendine olmaz. Ya itme sisteminde bir terslik olabilir ya da çarpışma yaşamış olmalı.
Zaten Bir çarpışmadan bahsediliyor. Önümüzdeki yıllarda bu yörüngesel çarpışmalardan daha fazlasını görebiliriz.
Cambridge, Massachusetts’teki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde bulunan astrofizikçi ve uydu izleyicisi Jonathan McDowell, Space-Track.org kataloğunda 18SPCS’nin kayıtlı kullanıcılara sunduğu bir güncelleme tespit etti. Güncelleme şunları içeriyordu:
“48078, 1996-051Q nesnesi için bir not: ‘Uyduyla çarpıştı.’ Bu yeni bir tür yorum girişi – daha önce başka hiçbir uydu için böyle bir yorum görmemiştim”
McDowell, Object 48078’in, Eylül 1996’da Rusya’nın Tselina-2 casus uydusunu fırlatan Zenit-2 roketinden gelen küçük bir uzay çöpü parçası -muhtemelen 4 inç ila 20 inç (10 ila 50 santimetre) genişliğinde bir enkaz parçası olduğunu buldu. O roketten kaynaklanan sekiz parça enkazın yıllar boyunca izlendiğini söyledi, ancak Object 48078’in bu yılın Mart ayında toplanan yalnızca tek bir yörünge verisi seti olduğunu, devamındaki başka tweetleri ile söyledi.
“Muhtemelen verilerde onu ancak bir şeyle çarpıştıktan sonra tespit ettikleri sonucuna vardım ve bu yüzden yalnızca bir dizi yörünge verisi var. Dolayısıyla çarpışma muhtemelen yörünge çağından kısa bir süre sonra gerçekleşti. Neye çarptı?”
“18 Mart’ta ayrılan Yunhai 1-02 “bariz aday” ve veriler gerçekten de kurban olduğunu gösterdi. Yunhai 1-02 ve Object 48078, 18 Mart’ta saat 3:41’de EDT’de (0741 GMT), tam olarak 18SPCS Yunhai’nin parçalandığını bildirdiğinde, izleme sisteminin hata payı dahilinde – birbirlerinin 0,6 mil (1 kilometre) yakınından geçtiler.
Smashup tarafından ortaya çıkan otuz yedi enkaz nesnesi bugüne kadar tespit edildi ve muhtemelen takip edilmeyen başkaları da var”
Yunhai “-01, görünüşe göre, hasara rağmen, 780 kilometre yükseklikte meydana gelen şiddetli çarpışmadan sağ kaldı. McDowell, amatör radyo izleyicilerinin uydudan gelen sinyalleri algılamaya devam ettiğini söyledi, ancak Yunhai 1-02’nin yapmak için inşa edildiği işi (ne olursa olsun) hala yapıp yapamayacağı belli değil.
McDowell, olayı, ömrü bitmiş Rus askeri uzay aracı Kosmos-2251’in operasyonel bir iletişim uydusu olan Iridium 33’e çarptığı Şubat 2009’dan bu yana teyit edilen ilk büyük yörünge çarpışması olarak nitelendirdi. Bu parçalama, takip eden Ekim ayına kadar 1.800 izlenebilir enkaz parçası üretti .
Bununla birlikte, uzay çarpışmalarının giderek arttığı bir döneme giriyor olabiliriz. Çünkü giderek artan bir hızla daha fazla uzay aracı fırlatılmaya devam ediyor.
Uydu operatörlerinin ve keşif savunucularının kaçınmak istediği kabus senaryosu Kessler sendromudur – Yani Dünya yörüngesinde enkaz sayısının son sınırı kullanmamızı ve seyahat etmemizi önemli ölçüde engelleyebilecek bir dizi çarpışma yaratacak düzeyde artması.
Şu anki uzay çöplüğü sorunumuz o kadar ciddi değil ama Yunhai olayı bir tür uyarı işareti olabilir. Küçük enkazların izini sürmek zor ve çok sayıda mevcut Avrupa Uzay Ajansı tahminlerine göre, 1 ila 10 cm boyutlarında yaklaşık 900.000 nesne gezegenimizin etrafında vızır vızır vızır vızır hareket ediyor. ESA bunu 128 milyon hurda parçası olarak tahmin ediyor.
Yörüngedeki nesneler o kadar hızlı hareket eder ki – örneğin Uluslararası Uzay İstasyonunun bulunduğu yerde yaklaşık 27.600 km/saat- en küçük enkaz parçaları bile bir uyduya ciddi zarar verebilir.