Yedi çeyrek yıldır, PriceWaterhouseCoopers tarafından izlenen girişim sermayesi yatırımları (VC) yılın üçüncü çeyreğinde ilk defa düşme gösterdi.
PWC’nin, MoneyTree (ParaAğacı, http://www.pwcmoneytree.com) raporunun bulgularına göre, yılın bu çeyreğinde toplam girişim yatırımları 19.8 milyar dolardan 17.6 milyar dolara düşerek, yüzde 11 düşüş kaydetti. Bu, İnternetteki sert spekülatör pazarının ortaya çıkmasından sonra girişim yatırımlarında düşüş olduğunu ve teknoloji hisselerinde hiç bitmeyecekmiş gibi görünen düşüşü kaydeden üçüncü rapor oluyor. Daha önce de Venture Economics (Girişim Ekonomisi) ve Ulusal Girişim Sermayesi kurumu da tıpkı InternetVCWatch’ın kendi verilerinde analiz ettiği gibi bir düşüş saptamıştı.
Her bir endüstri kategorisinden seçilen internet firmalarının yüzde 61’i, yılın üçüncü çeyreğinde fon temin etmede, yılın ikinci çeyreğindeki 11.9 milyar dolardan, 10 milyar dolara, yani yüzde 16’lık düşüş deneyimi yaşadı. Fon elde edebilen şirket sayısı ise %4 azalarak 746’ya indi. PWC’ye göre, şaşırtıcı olmamakla birlikte yılın bu çeyreğinde yükseliş gören firmalar sadece altyapı firmaları oldu. Yüzde 24’lük yükselişle 2.43 milyar dolara ulaşan altyapı şirketleri sektörlerinin ikinci çeyrek yılında ise, yüzde 11’lik büyüme yakalamışlardı.
Güvenlik ve trafik idaresi firmaları gibi araç ve uygulama kuruluşları 2.88 milyar dolar seviyesinde durgundu. Yılın ikinci çeyreğindeki büyümeye oranla %35’lik bir azalma var. PWC tarafından izlenen diğer dört kategori de düşüş yaşamış: Servisler, İçerik Siteleri, İşletme’den İşletme’ye (B2B) e-ticaret siteleri ve İşletme’den Tüketici’ye (B2C) e-ticaret siteleri. İçerik geliştiriciler ve sipariş teslimi firmaları gibi hizmet kuruluşları yılın ikinci çeyreğinde yüzde 24’lük fon edinme artışı gördü.
Daha geniş endüstri kategorileri arasında, genişbant ve telsiz servis sağlayıcıları gibi Telekomünikasyon firmaları fon edinmede yüzde 20’lik düşüş görerek yılın üçüncü çeyreğinde 3.45 milyar dolara gerilediler. Geçen sene ise bu oran yüzde 50 düzeyindeydi. Aynı zamanda Ağ kurma ve Ekipman kategorisi, optik ağ kurma firmalarında ikiye katlanarak 2.48 milyar dolarlık dev büyüme gerçekleştirdi. Servis sağlayıcısı kuruluşlardan ekipman firmalarına yöneliş, Girişim Sermayelerinin yatırım odaklarında, en sıcak sektörlerde bile bir daralma olarak yansıyor. Mermi imalatçılarının, şu durumda ekipman sağlayıcılarının savaşta en iyi yatırım olduğuna dair eski bir özdeyiş vardır optik ağ kurma anlaşmalarının miktarı ve sayısı kafalarda şu soruyu uyandırıyor: bu mermi imalatçılarının da bocalama zamanı yaklaşıyor mu?
Girşim pazarlıklarının yapılmasının aylarca sürdüğü izlenimi varsa da borsa piyasasındaki tasfiyeleri girişim pazarlıklarına yansımaya daha yeni başlamış olabilir. PWC, bir düzineden fazla girişim sermayesi firmasının 1 yeni milyar dolarlık fonu kapattığını, yani firmaların daha düşük kıymet biçmelerden yararlanacak gibi göründüğüne parmak bastı. Ama pazarın doruk noktasında tam yatırım gören firmalar ya da e-ticaret kuruluşlarına çok yoğun yatırım yapanlar zorluklarla yüzleşeceği benziyor.
Aslında, “kendisini sadece ve sadece internete ve internet teknolojisi yatırımlarına odaklamış en büyük girişim firması” olarak afişe eden General Atlantic Ortaklığı (http://gapartners.com/), yılın üçüncü çeyreğindeki yüzde 28’lik bir başka deyişle 861 milyon dolarlık portfolyo değeri düşüşünü büyük oranda firmanın Priceline.com’daki payından ileri geldiğine şahit oldu. Hiç şüphe yok ki, kısa ömürlü firmalar bundan da fazla can yakıyor. Bu tür kayıpların dalga dalga büyüyen etkisinin girişim yatırımlarını yavaşlatmakla sonuçlanması bekleniyor ve hatta önümüzdeki aylarda daha düşük geri dönüş miktarları, yeni yatırım parası için cazip olmayı iyice zorlaştırabilir.