Bu yazının ilk bölümünü Web Sitelerinin Yaratılmasında Dikkat Edilecek Hukuki Konular-1başlığı altında okuyabilirsiniz.
2.Site İçeriğine İlişkin Hususlar :
Site içeriğini kimin hazırladığına göre ele alınması gereken bazı konular olacaktır. Burada şu ihtimaller akla gelebilir;
- İçeriği web sitesi sahibinin kendisi hazırlayabilir.
- Web sitesi sahibinin çalışanı hazırlayabilir.
- Web sitesi yaratılma işi kendisine verilen 3. şahıs hazırlayabilir.
- İçerik tamamen başkalarından elde edilerek hazırlanabilir.
İçeriği web sitesi sahibinin kendisi tamamen kendine özgü unsurlarla hazırlamışsa herhangi bir problem ortaya çıkmayacaktır. Ama başkalarına ait unsurları da kullanmışsa bu durumda karşısına telif hakları problemleri çıkabilecektir. Bu durum hem çalışan hem de web sitesi yaratma işini üzerine alan 3. kişi için de geçerlidir.
Başkalarından elde edilecek içerik çok değişik formlarda olabilir. Örneğin yazı, resim, müzik, fotoğraf gibi. Bu durumda site sahibinin bu içeriği kullanmak için içeriğin sahibinden izin alması gereklidir. Bu izin de yapılacak bir telif haklarının devri veya lisans sözleşmesi ile mümkün olacaktır. Yasa bu tür sözleşmelerin geçerli olabilmesi için yazılı şekil şartını aradığından sözleşmenin de yazılı olarak yapılması zorunludur.
Bu sözleşmelerde devredilecek eserler açıkça tanımlanmalıdır. Ayrıca hangi hakların devredildiği de açıkça belirtilmelidir. Bu haklar FSEK açısından manevi haklar ve maddi haklar olarak ikiye ayrılmaktadır. Manevi haklara örnek olarak “umuma arz selahiyeti”, “eserde değişiklik yapılmasını menetmek”; maddi haklara ise çoğaltma, yayma hakları örnek verilebilir. İşte ülkemiz hukuku dikkate alınarak yapılacak bir sözleşmede yasanın saydığı haklardan hangilerinin devredildiği açıkça belirtilmelidir. İnternetin söz konusu olduğu bir sözleşmede FSEK m.25’te düzenlenen “dijital iletim hakkı”nın da yer alacağına dikkat edilmelidir. Maddeye göre:
- d) İşaret, Ses ve/veya Görüntü Nakline Yarayan Araçlarla Umuma iletim Hakkı
“Madde 25- (Değişik: 21.2.2001-4630/15) Bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshalarını, radyo-televizyon, uydu ve kablo gibi telli veya telsiz yayın yapan kuruluşlar vasıtasıyla veya dijital iletim de dahil olmak üzere işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla yayınlanması ve yayınlanan eserlerin bu kuruluşların yayınlarından alınarak başka yayın kuruluşları tarafından yeniden yayınlanması suretiyle umuma iletilmesi hakkı münhasıran eser sahibine aittir.
Eser sahibi, eserinin aslı ya da çoğaltılmış nüshalarının telli veya telsiz araçlarla satışı veya diğer biçimlerde umuma dağıtılmasına veya sunulmasına ve gerçek kişilerin seçtikleri yer ve zamanda eserine erişimini sağlamak suretiyle umuma iletimine izin vermek veya yasaklamak hakkına da sahiptir.
Bu madde ile düzenlenen umuma iletim yoluyla eserlerin dağıtım ve sunumu eser sahibinin yayma hakkını ihlal etmez. “
Maddenin son fıkrasında bu madde ile düzenlenen umuma iletim yoluyla eserlerin dağıtımının ve sunumunun eser sahibinin yayma hakkını ihlal etmeyeceği belirtilerek burada düzenlenen hakkın yayma hakkından farklı olduğu vurgulanmış olmaktadır.
Bu esaslara uyulmaması halinde sözleşme yapıldığı halde ileride problemler ortaya çıkabilir. Örneğin bir fotoğraf sanatçısının fotoğraflarını web sitesinin içeriğine koymak isteyen web sitesi sahibi bu fotoğrafların kullanıcılar tarafından indirilmesine izin vermek veya CD üzerine yükleyerek yaymak veya resimler üzerinde değişiklik yapılmasına imkan veren bir sistem kurmak istiyorsa bu isteklerini de açıkça sözleşmeye geçirmelidir.
Aksi halde eser sahibinin eserinin yayma hakkının veya eser üzerinde değişiklik yapma hakkının web sitesi sahibi tarafından ihlal edildiğini iddia etmesi durumunda, sadece web sitesi içeriğine dahil edilmesine izin verilen sözleşme hükümleri, bu iznin yukarıdaki gibi örnek durumlar için genişletilerek yorumlanmasına imkan vermeyecektir. Bu sebeple bu tür sözleşmeler bir hukukçunun yardımıyla ve ayrıntılı bir şekilde hazırlanmalıdır.
Burada hak sahibinden haklar devralınırken aranması gereken bir husus da, hakkını devredenin bu hakka sahip olduğunu hakkı devralan web sitesi sahibine garanti etmesi ve gerektiğinde de ispat etmesidir. Bu sebeple web sitesi sahibi sözleşme aşamasında eser sahibinden bu konuya ilişkin belgeler isteyebilir, bu konuya ilişkin bir garantiyi ve bu garantiye uymamanın sonuçlarını sözleşmeye geçirtebilir. Örneğin bir müzik eserinin daha sonradan sahibinin başkası olduğu anlaşılırsa ve bu sebeple eserin bu asıl sahibi web sitesi sahibi aleyhine haklarının ihlal edildiği iddiasında bulunursa web sitesi sahibi hakkı devredenin verdiği garanti kapsamında o kişiye rücu edebilmelidir. Beklenmedik telif hakları iddiaları ile karşılaşmamak için web sitesi sahiplerinin bu hususta da dikkatli olmalkarı gerekmektedir.
Web sitesi sahiplerinin çok dikkat etmeleri gereken bir konu da kullanıcılar tarafından web sitesinin içeriğine lisanssız materyallerin kopyalanıp kopyalanmadığıdır. Bazı web siteleri, kullanıcılarının çeşitli materyalleri örneğin lisanslı olarak kullanılması gereken çeşitli bilgisayar programlarını web sitesinin içeriğine dahil etmelerine imkan verir. Bu sebeple web sitesi sahibi yaptırımları ağır olan bu tür bir ihlale yer vermemek için web sitesini sürekli kontrol etmelidir. Ayrıca web sitesinin yapımı aşamasında web sitesini yaratan kişinin lisanssız yazılımlar kullanıp kullanmadığını da kontrol etmelidir. Hatta hangi yazılımların web sitesi içeriğine dahil edileceğini ve bunların lisans durumlarını açıkça sözleşmeye geçirtmelidir.
Bu yazının bir sonraki bölümünü Web Sitelerinin İçeriğine Yönelik Hukuki Konular-3başlığı altında okuyabilirsiniz.