Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı (CERN), Pazar günü World Wide Web’in kamu malı haline getirilmesinin 30. yıl dönümünü kutladı.
World Wide Web nedir derseniz; bugün web adreslerinin önüne yazdığınız “www” işaretinin uzun ismi ve interneti kolay gezmeyi sağlayan programdır.
1989 yılında, o zaman CERN’de çalışan bilgisayar mühendisi Tim Berners-Lee (kendisini bugün İnternetin babalarından birisi olarak tanımlıyoruz), internet için global bir hiper metin sistemi önermişti. Projesinin ilk adı “Mesh (ağ) idi.
1990’da Berners-Lee, “NeXTStep geliştirme ortamını” kullanan bir hiper metin grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) tarayıcısı + editor üzerinde çalışmaya başladı. Bugün HTTP ile kısaltılan Hiper-Metin Transfer Protokolünü yani bir kaynaktan dağıtılan ve ortak kullanıma açık olan hiperortam bilgi sistemleri için uygulama seviyesinde bir iletişim protokolünü geliştirdi. HTTP, World Wide Web’in veri iletişiminin temelidir; burada köprü metni belgeleri, kullanıcının kolayca erişebileceği diğer kaynaklara köprüler içerir. Ocak 1993 itibariyle, dünyada yaklaşık 500 HTTP sunucusu vardı. Şubat 1993’de uyan ilk grafik tarayıcı Mosaic çıktı.
30 Nisan 1993’te CERN, kendi çatısı altında oluşturulan bir istemci, sunucu ve kod kitaplığı olan World Wide Web’in insanlığa ait olduğuna ve hem kaynak, hem de kodun fikri mülkiyet hallarından feragat ettiklerine dair bir karara imza attı. Mektupta şöyle diyor;
“CERN, hem kaynak hem de ikili biçimdeki bu kodun tüm fikri mülkiyet haklarından feragat ediyor ve herkesin onu kullanması, çoğaltması, değiştirmesi ve yeniden dağıtması için izin veriliyor”
Mektubu imzalayan araştırma direktörü Walter Hoogland, en yukarıda gördüğünüz videoda o ilk günleri anlatıyor. Hep birlikte önce ticari yazılım şirketlerine web’in önemini anlatmaya, daha sonra Avrupa’nın malı haline getirmeye çalıştıklarını ama Avrupa Birliği’nin olayı anlamasının çok uzun süreceğini düşündüklerini ve bu nedenle, kodu kamu malı olarak yayınlama kararı aldıklarını söylemişti. 30 yılı aşkın bir süredir web, insanlığın bir parçası haline geldi ve dünyayı değiştirdi.
Hoogland’in www’nin ilk günlerinde insanların www’ye odaklanmasından ötürü, hem harcanan bandwidth maliyeti, hem de insanların işlerini bırakıp güzel fotoğraflara (aslında meteorolojik fotoğraflar, bilim adamları böyledir, zevkleri farklıdır) dalmasından ötürü endişe duyduğunu da anlatıyor.
CERN –not edelim– daha sonra web için açık kaynak lisansının tamamen ücretsiz bir lisanstan daha iyi bir fikir olduğuna karar verdi.
2013’de ise CERN, Tim Berners-Lee’nin bilgisayarında olan dünyanın www’deki ilk websitesini canlandırmak için ilk site projesini başlatmıştı.