Dünya’da portal – online yayıncılık işini yönlendiren en önemli portallerden bir tanesi Yahoo. Neredeyse bütün Dünya Yahoo’nun kurduğu iş modellemesini takip ediyor. Yahoo, “Portal Endüstrisinde” 1999-2000 yıllarında bedava içerik veren ve reklamcılığa dayalı bir iş modelinin öncülüğünü yapmıştı. Şimdi de ödemeli sistemlerle – reklam gelirlerinin karışımı bir iş modeli öngörüyor. Yahoo’nun Avrupa’dan sorumlu Satış Müdürü Jolly İstanbul’daydı. Kendisi ile internet reklamcılığını ve Yahoo’yu konuştuk.
turk-internet.com : İnternet işine nasıl girdiniz?
Christine Jolly : 3 yıl önce 1999’da girdim. O zamanlar Paris’te Vivendi Grubun Groupe Expansion olarak adlandırılan yayınlarında yani “business magazine” olarak sınıflandırılan basılı yayın grubunda uluslararası reklam satış direktörlüğü yapıyordum. Ancak yayınlar Fransız olduğu için uluslararası reklamcılıkta şansı düşüktü. Daha çok yerel kalıyordu. O dönem uluslararası bir grupta çalışma arzusu duyuyordum ama bir yandan da interneti bilmiyordum. Hatta bilgisayarları bile bilmiyordum. Banner kavramı hakkında çok fazla bilgim yoktu. Ama dediğim gibi tipik bir Fransız değildim ve yurtdışına açılmak istiyordum. Gidip Yahoo ile görüştüm. Londra’da kısa bir eğitim aldım ama o zaman Yahoo’nun Avrupa’daki eleman sayısı 150 idi (şimdi 400). Fransa’da ise sadece 20’ydi. Eğitim alması gereken eleman bile fazla yoktu. Dolayısıyla eğitim programları var denemezdi.
turk-internet.com : Şimdi Avrupa’da nasıl bir düzen var?
Jolly : 8 ülkede yerel sitemiz var. Yani İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya, İtalya, İsveç, Norveç ve Danimarka. Tüm Avrupa’da 400 eleman çalışıyor. Teknik, satış ya da finans elemanı olarak.
Ayrıca temsilci bulunduğumuz yerler var. Türkiye bunlardan birisi. Ufuk Aslan temsilcimiz olarak burada yer alıyor.
turk-internet.com : Türkiye’ye ne zaman geliyorsunuz ?
Jolly : Aslında Türkiye’de büyük bir okuyucu kitlesi var. Hatta, temsilcimiz olan yerler arasında en çok kullanıcı kitlesi olan yer Türkiye.
turk-internet.com : Bunu nasıl takip ediyorsunuz ?
Jolly : Yahoo’ya gelenlerin IP numaralarından ya da kayıtlı kullanıcı sayısından. Yahoo’yu 1 ay içinde 1.3 Milyon unique Türk kullanıcı ziyaret ediyor. 800.000’ü kayıtlı. Temsilcimiz olan 10 ülke arasında en çok kullanıcının olduğu ülke Türkiye.
turk-internet.com : Bu Türkçe Yahoo’yu göreceğiz anlamına mı geliyor?
Jolly : İnternet reklamcılık pazarınız henüz oturmamış durumda (Jolly burada beni ve Ufuk Aslan’ı şahit olarak gösteriyor. Çünkü röportaja başladığımızda önce o beni sorguya çekti. Bir sürü soru sorarak Türk İnternet piyasasını ve reklam sektörünü öğrenmeye çalıştı). Olumlu bakıyoruz. Ufuk Aslan burada zaten. Bizim daha sonraki operasyonlarımızı yönlendirecek. Piyasa belli bir büyüklüğe eriştiği zaman Türkçe sitemizle burada da olacağız. Temel olan işin kendini taşıyacak parayı kazanması. Bunu bekliyoruz. 1-2 yıl içinde açılacağını görüyoruz. Bu arada pazarı eğitmeyi düşünüyoruz. İnsanlara internete reklam verdiklerinde ne alabileceklerini göstermemiz lazım.
turk-internet.com : Ama baktığımızda Yahoo artık modelini değiştiriyor. Paralı servislere geçiyor. Yani internet reklamcılığına güvenmiyor mu?
Jolly : 2001 yılında işi yeniden şekillendirdik. Stratejimizi gözden geçirdik. Geleceğimize yönelik kararlar aldık. Bakarsanız hiçbir yazılı basın kuruluşu da zaten sadece reklamlara güvenmiyor. Satış, abonelik de yapıyor. İnternet’te buna benzer modeller geliştirmek zorunda. Biz de gelirleri çeşitlendirdik. Öncelikle 2 yeni sistem var.
My yahoo’yu biliyorsunuz. Burada şirketlerin kullanabilecekleri bir intranet geliştirme olanağı var. Şirketler kendi bilgilerini de buralara koyabiliyorlar.
1.çeyrek gelirlerimizin % 63’ü reklamdan oldu. Planımız 2004 yılında bunu % 50-50 olarak gerçekleştirmek.
turk-internet.com : İnternet reklamcılığı öldü diyenler de çıkıyor arada. Hatta banner hiçbir işe yaramaz diyenler var. Ne diyorsunuz bu konuda ?
Jolly : Bu soruyu sormanız ne kadar tuhaf. Online olmayan yayıncılığın verimliliği bu kadar soruya muhatap olmuyor. Yalnızca internet reklamcılığı kendini ispatlamak zorunda. Neden ki?
Enteresan olan herkese ispatlamak zorunda kalışımız ama sorun da değil, çünkü biz ispatlarız. Elimizde bunun için güzel araçlar var.
turk-internet.com : Ne tür araçlar ?
Jolly : Yahoo’nun kendi yaptığı ya da 3.parti şirketlere yaptırdığı araştırmalar.
Reklamları sonrasında da takip ediyoruz. Click Through’a önem verilmesini ben anlamıyorum. İnsanlar illa baktıkları anda click’leyecekler diye bir şey yok. Adresi kaydedip daha sonra bakanlar olabiliyor. Bu tür davrananlar bir hayli fazla. Bunu biliyoruz. Çünkü cookie takibi yapıyoruz.
turk-internet.com : O siteye başka bir gün sizden trafik gittiğini nasıl anlayabiliyorsunuz ?
Jolly : Bize reklam veren siteye bazı küçük kodlar veriyoruz. Bu yolla, bizim siteye gelen cookie’lerden oraya gidenler var mı bakıyoruz. O siteye o cookie’ler gitmiş mi görebiliyoruz.
turk-internet.com : Banner reklamların işe yaradığını düşünüyor musunuz?
Jolly : Kesinlikle çok yararlı. Banner reklamlar özellikle “Marka Bilinirliği” açısından önemli. Bunu araştırıyoruz. Yayınladığımız banner’i gören ve görmeyen kişiler üzerinde yaptığımız araştırma bize banner’ların marka bilinirliliğini yerleştirmek açısından çok verimli olduğunu gösterdi.
turk-internet.com : Tıklama oranları düşük deniyor. Buna ne diyorsunuz?
Jolly : Demin anlattım. Örnekleyelim; Billboard gören insanları düşünün. Nasıl reklamı görüp sonra araştırıyorlarsa. Bu da öyle. İnsanlar banner’i görüyor ama girdikleri sayfadaki işleri bitmediği için banner’i tıklamıyor. Tıklama oranına takılmak yanlış. Adam aklına o banner’i yerleştirip sonra gidiyor. Biz bunu ölçüyoruz dediğim gibi. Reklam veren siteye de kod veriyoruz. Bize gelen cookie oraya gidiyor mu diye bakıyoruz.
Bir daha söylüyorum; Banner veren firmanın tıklama oranına (click through) değil, banner reklamların araksından neler olduğuna bakması lazım. Biz buna POST-CLICK analiz diyoruz. Müşterinin kendisi ile işbirliği halinde olaya bakıyoruz. O banner ne getiriyor.
Banner aslında bir ICEBERG.. Bunun arkasına bakmak lazım. Sadece o andaki tıklama oranına bakmak yetersiz.
turk-internet.com : Dünya kupasından istediğiniz verimi alabildiniz mi? Orada ödemeli bir servisiniz vardı? Ne kazandınız?
Jolly : Hayret verici bir başarı oldu. Tüm dünyadan izleniyoruz. Özellikle de sabah saatlerine rastlaması insanların maçları kaçırıp, internet üzerinden izlemesine neden oldu. Bir fikir vermek gerekirse, 8.maç sonrasında bakmıştık, 1 milyar impression’a ulaştık. Amerika ve Avrupa’dakiler çok izlediler. Avrupa’dakiler sabahları işyerinden takip ettiler.
turk-internet.com : Müşterilerinize neler satıyorsunuz?
Jolly : Yeni ürünlerimiz var.
Müşteriye post analizler ve araştırmalar vererek, yaptığımız çalışmanın verimini gösteriyoruz. Müşteri kendi reklamının istatistiklerini ekrandan günbegün, aybeay, banner banner takip edebiliyor.
turk-internet.com : Hangi olanakları veriyorsunuz yani?
Jolly : Birçok olanak mümkün.
turk-internet.com : Avrupa internet reklam pazarının büyüklüğü nedir ?
Jolly : Bu yıl için 1.4 Milyar $ olacak diye bekleniyor. Bu toplam reklam pazarının % 1’i.
Bu röportajda bahsedilen konularla ilgili olarak daha önce turk-internet.com’da yayınlanan bazı Yahoo Haberleri; (tarih sırasıyla)
Yahoo! : Dönüşü Muhteşem Olacak
İnternet Trafiğini Yahoo Yönetiyor
Yahoo! Mail Servisinin POP Kısmını Ücretli Yapıyor
Yahoo!dan Ücretli Özel Döküman Arama Servisi
Analiz : Yahoo! Öldü, Yaşasın Yeni Yahoo!
Yahoo İnsan Kaynakları Sitesi Satın Alıyor
Yahoo’da Kimlik Arayışı Devam Ediyor
Kendi Yahoo’nuzu Nasıl Kurarsınız
Yahoo! ve MSN Trafik Rakamları Kavgası Yapıyor
Yahoo!’dan Online CRM Eğitimi