Yapay Zekâ ve Bilgisayar Mühendisinin Sorumluluğu

Bu yıl Bilgisayar Mühendisleri Odası Kurultayı 10-11 Şubat tarihlerinde Boğaziçi Üniversitesi’nde yapıldı. Bilgisayar mühendisleri için bir buluşma, paylaşma ve dayanışma ortamı oluşturan bu kurultayda güncel koşulların bilgisayar mühendisliğinde yarattığı dönüşüm ve bilgisayar mühendislerine etkileri, konuların uzmanları ve katılımcılarca birlikte değerlendirilip tartışıldı.

Bilgisayar mühendislerini, bilim insanlarını, kamu kurum ve kuruluşları ile sektör temsilcilerini bir araya getiren kurultayın içeriği Kurultay Danışma Kurulu’nun önerileri ve Oda üyelerinin görüşlerini içeren bir anketle belirlendi.

Kurultayda yapılan önemli sunumlardan biri de Prof. Dr. Cem Say tarafından paylaşılan “Yapay Zekâ ve Bilgisayar Mühendisinin Sorumluluğu” üzerineydi.

Prof. Say sunumuna bazı Yapay Zekâ kullanım örnekleri ile başladı:

• Oyunlar: Yapay zekâ kullanan bir bilgisayar, ünlü satranç oyuncusu Garry Kasparov’u yenmiş, Google’ın yapay zekâ uygulaması ise 2500 yıllık bir oyun olan Go’da Kore’li şampiyon oyuncu Lee Sedol’ü yenmişti.
• Sürücüsüz araçlar: Tesla’nın, yapay zekâ kullandığı sürücüsüz gidebilen bir aracı ilk kez deneyen bir kadının Youtube’daki video’su 500.000’den fazla kez izlenmişti.
• Siri uygulaması: Zor durumdaki bir bebeğe müdahale eden anne, Apple’ın Siri uygulamasını kullanarak ambulans çağırmıştı.
• Görüntü tanıma: Facebook’un görüntüden kişinin intihar eğilimli olduğunu anlayıp yardım çağırdığı yapay zekâ uygulaması Avrupa dışında birçok ülkede kullanılmasına başlanmıştı.
• Tıp’ta teşhis desteği: IBM’in yapay zekâ platformu Watson kullanılarak kanser hastası bir kadının hastalığının teşhisine yardımcı olmuş ve hayatını kurtarmıştı.

Prof. Say, yapay zekâ uygulamalarının eksik kaldığı bazı uygulamalardan da örnekler verdi:

• Dil programları: Google’ın yapay zekâ kullandığı çevirilerde anlam bozuklukları görüldü.
• Görüntü işleme: Yapay zekâ kullanan görüntü işleme sistemleri resim taramalarda bazı objeleri yanlış yorumladılar, kişi tanımada hatalar yaptılar. 

Prof. Say, yapay zekâ kullanımının olumsuz etkilerini de şöyle sıraladı:

• Bazı mesleklerin, örneğin, yapay zekâ kullanan sürücüsüz araçlar sonrası sürücüler işsiz kalabilir.
• Yapay zekâ kullanılan bazı algoritmaların yanlış/eksik kullanımı sonrası işe alımlarda ırk, cinsiyet eşitsizliği gibi sonuçları olabilir.
• Sosyal medyadaki davranışlarımız (beğenmeler, beğenmemeler…)  ile bilgisayarlar bizi bizden iyi tanıyabilirler ve bu bilgi ticari amaçlarla kullanılabilir.
• Sosyal medyadaki davranışlarımız ve paylaştığımız içerikler siyasi manipülasyonlara araç olabilir.

Prof. Say’a göre yapay zekâ kullanımının olumlu etkileri de olabilir:

• İnsan troller işsiz kalabilir
• Zihnin sırrı çözülebilir
• Aklın iktidarı oluşabilir
• Kansere çare olabilir
• Öngöremediğimiz iyi şeyler de olabilir!

Bilgisayar mühendislerine düşen sorumluluk ise, bu teknolojileri kullanıp geliştirirken, etkilerini ve sonuçlarını iyi hesap ederek toplum yararına ve geleceği iyileştirmek, güzelleştirmek amacıyla kullanımına özen göstermek olacaktır.

Prof. Dr. Cem Say, bu sunumuyla hepimizi, hem kullanıcılar hem de bilgisayar mühendisleri olarak yapay zekâ kullanmak ve geliştirmek konusunda yeniden düşünmek ve değerlendirmek üzere aydınlattı. Teknolojiyi geleceğimiz için doğru kullanmak ve kötüye kullanımını önlemek için düzenlemeleri de zamanında yapmak gerekiyor.