Sağlık açısından bakıldığında, dünya tarihinin en rahat yüzyılları 20 ve özellikle 21ci yüzyıllar. Hastalıkların teşhisi ve tedavisinin gelişmesi ile özellikle gelişmiş ülkelerde gittikçe artan bir yaşlı nüfus sorunu var. Çünkü yaşlılıkla birlikte gelen “hareket zorluğu” ya da “Alzhemier” türü rahatsızlıklar sonucunda, bakım ihtiyacı doğuyor. Bu bakımı gerçekleştirecek insan sayısı ise bir hayli az. Öyle ki, Almanya bu konuda kaynakları kısıtlı olduğu için eylül ayında Türkiye’den eleman alımı yapmayı planlıyor [1].
Gelişen teknolojik olanaklar sayesinde, acaba bu soruna “robot”larla çözüm getirmek mümkün olur mu? Japonlar, İngilizler, Amerikalılar ve Çinliler bu konuya çözüm arayan ülkeler arasında. Acaba Türkiye’den de bir çözüm çıkar mı?
İngiliz Robot Baxter Yaşlıları Giydirmeye Yardımcı Oluyor
Londra’daki Imperial College hoca ve öğrencileri, yaşlıları ya da fiziksel sıkıntısı olanları giydirmeye yardımcı olabilecek bir robot hemşire geliştirmiş durumdalar. 3 boyutlu-yazıcıyla oluşturulmuş, becerikli parmaklara sahip bu robot hemşirenin adı “Baxter”. 2 mekanik kola, anime edilmiş bir yüze ve işlemi analiz etmesine yarayan sensörlere sahip. Kollarını kaldırmak ve hareket etmekte zorlanan birini gördüğünde hemen tanımlıyor ve yardıma koşuyor.
Baxter 2011’de bir Amerikalı start-up tarafından geliştirilmiş. Ancak daha sonra üniversitelerin lisansüstü öğrencilerine robot bilim hakkında bilgi edinmeleri için yardımcı olan ana araştırma robotlarından biri haline gelmiş.
Imperial’ın sürümü, makinenin hareketleri okuma yeteneğini geliştirmeyi ve giyinme gibi görevleri tamamlayabilmesi için sahip olduğu becerileri geliştirmeyi amaçlıyor. Imperial kişisel robot laboratuvarının direktörü Yiannis Demiris şöyle diyor :
“İnsanların bağımsızlıklarını korumalarını sağlayacak ve bununla birlikte gizlilik ve onur için temel insani arzularını yerine getirebilecek teknolojilere olan ihtiyaç giderek artıyor”.
Demiris, robot asistanlardaki yapay zekanın, yardım ihtiyacını anlamak ve faydalarını en üst seviyeye çıkarmak için yardım ettikleri kişilerin tercihlerini ve yeteneklerini öğrenmesi gerektiğini söyledi.
Baxter, gözlemlenen hareketleri zaman içinde analiz ederek, tıp uzmanlarının robotu kullanan kişinin hareketliliklerinde değişiklik olup olmadığını da raporluyor.
Baxter henüz araştırma aşamasında ve ticarileşmedi. Demiris, prototipin insanlar için tamamen güvenli olmasını sağlamak için hala test edildiğini söyledi. Mühendisler ayrıca 3D-basılmış parmakları daha da geliştiriyorlar, böylece Baxter uygun görevleri yerine getirebiliyor.
Ancak gelişme devam ederken, yaşlılarla çalışanlar, robotların hemşirelerin yerini alabileceklerini, uzun zaman alacağını düşünüyor. Age UK’nin yardım müdürü Caroline Abrahams ise daha başka bir noktaya işaret ediyor;
“Belki gelecekte teknoloji kişisel bakım da dahil olmak üzere birçok ihtiyacımızı, robotların sağlayabildiği noktaya geleceğiz. Teknolojinin bakımı arttırma ve daha verimli hale getirme şeklinde olanakları olabilir, ancak şimdilik ve muhtemelen sonsuza dek kişisel bakım konusunda insan dokunuşunun yerini hiçbir şey tutamaz”.
Japon ElliQ, Yaşlılarla Konuşuyor
Japonya, yaşlılara robot bakımını çoktan başlattı. SoftBank Robotics, Tokyo’daki Silver Wing Sosyal Refah huzurevlerinde kullanılan Pepper adında bir robotu geliştirdi. Japonya İstatistik Bürosu’na göre, ülkede yaşayanların %27’den fazlası 65 veya daha yaşlı.
ElliQ, Yaşlılarla Konuşuyor, Maxi Hemşirelere Yardımcı
California Intuition Robotics, yaşlıların yalnızlığını gidermeye yardımcı olmak için ElliQ adında bir robotik arkadaşı yarattı.
Austin merkezli Diligent Robotics firması tarafından tasarlanan ve inşa edilen Moxi, hemşire gibi davranmaya çalışmıyor. Bunun yerine, Diligent Robotik kurucuları Andrea Thomaz ve Vivian Chu, robotlarını, hemşirelerin, zeminde dolabın yanına koşmak ya da laboratuarda analiz için numuneleri bırakmak gibi hastalarla etkileşime girmeyen görevlerin yaklaşık% 30’unu yürütecek şekilde tasarladılar.
Daha önceUT Austin ve Georgia Tech’te robot profesörü olan Thomaz şöyle diyor;
“Personellerini büyütmelerine yardım ediyoruz. Birinin işini aldığımızı iddia etmek zor. Herkes sahip olduğu hemşire sayısını arttırmaya çalışıyor. ”
Moxi robotik bir kol ve tabanında bir tekerlek seti ile donatılmış ve hastane etrafındaki işleri yürütmek üzere önceden programlanabiliyor. Moxi, hastanenin elektronik sağlık kayıt sistemine bağlanır. Hemşireler, Moxi’nin katındaki bir hastanın kaydında bazı şeyler değiştiğinde robotun bir görev alması için kurallar ve görevler koyabiliyor. Örneğin, bir hasta taburcu edildiyse ve odaları sağlık kaydında temiz olarak işaretlenmişse, Moxi yeni bir hasta için yeni bir hasta seti için bir kabul alma emri alacak.
Bu, hemşirelerin günlük işlerinin bir parçası olan bazı görevleri hatırlamak zorunda olmadıkları anlamına gelir, bu da bilişsel yüklerini azaltmanın anlamlı bir yoludur. Hemşire Diligent ekibine, artık görev hakkında düşünmesi gerekmediğini, yani hastalarla daha fazla zaman geçirebileceği anlamına geldiğini söyledi. Ne tür görevlerin hemşirelerin bilişsel yüklerini azaltacağını öğrenmek çok zaman aldı: Ekip Moxi’yi kullanmaya başlamadan önce, ihtiyaç duyabilecekleri şeyleri anlamaları için hemşireleri ve doktorları 150 saat boyunca birlikte bıraktılar. Ardından, robot ihtiyaca göre programlandıktan sonra, ekibin mühendisleri hastanedeki daha ileri testler sırasında her yere robota eşlik etti.
Thomaz ve Chu, Ulusal Bilim Vakfı’ndan bir araştırma ödeneği ile 2016’da Diligent Robotics’i başlattı ve 2017’nin sonunda Moxi’nin ilk versiyonunu oluşturmaya başladı. Şimdi, yerel hastanelerde tamamlanan dört, bir aylık beta programları ile takım, resmen bu yıl daha sonra üç veya dört hastanede birden başlattı.
Sonuçta, ekip, şu an için sağlık hizmetine odaklanmış olsalar da, diğer endüstriler için de insan dostu robotlar oluşturmak için ölçeklendirmek istiyor.
[1] Almanya Hasta ve Yaşlı Bakımı Alımı! Pilot Uygulama Başladı