ICIJ (Uluslararası Soruşturmacı Gazeteciler Birliği), BuzzFeed News ve medya ortaklarının 16 aylık araştırması olan FinCEN Dosyaları, ülkeler arasında zikzak çizen kirli paranın yolculuğunu ve bankalarla hükümetlerin bunu durdurmadaki başarısızlığını anlatıyor. Yaklaşık 2 trilyon dolarlık işlem içeren belgeler, dünyanın en büyük bankalarının suçluların dünyanın dört bir yanına kirli parayı taşımasına nasıl izin verdiğini ortaya çıkardı. Bu daha önce Panama Kağıtları benzeri bir çok finansal sızıntının sonuncusu
FinCEN dosyaları nelerdir?
FinCEN, ABD Mali Suçları Uygulama Ağına verilen addır. ABD doları cinsinden yapılan işlemlerle ilgili hareketlerin şüpheli olması durumunda, ABD dışında gerçekleşse bile FinCEN’e gönderilmesi gerektiği için mali suçların da gözüktüğü alan olarak bilinir.
ICIJ öncülüğünde yayınlanan FinCEN dosyaları ise 2.500’den fazla belge içeriyor. Bunların çoğu bankaların 2000 ile 2017 yılları arasında ABD makamlarına gönderdiği dosyalar. Bankalar bunları şüpheli davranışları bildirmek için kullanır, ancak bunlar yanlış veya suçun kanıtı değildir. Bu belgeler, uluslararası bankacılık sisteminin iyi korunan sırlarından bazılarıdır.
Bu belgelerin Buzzfeed News’e sızdırıldığı ve dünyanın dört bir yanından araştırmacı gazetecileri bir araya getiren ICIJ ile paylaşıldığı kaydediliyor. Bunu da 400 kadar gazeteci gözden geçiriyor.
Bankalar Belgeleri FinCen’e Neden Gönderiyor?
Suçlular gayri resmi yollarla kazandıkları büyük miktarda paraları, bir şekilde aklamaya ve yasal hale getirmeye uğraşırlar. Para aklama dediğimiz süreç ise, kirli parayı (uyuşturucu ticareti veya yolsuzluk gibi suçlardan elde edilen gelir) alıp suçla ilişkilendirilmeyeceği saygın bir bankada hesaba geçirme sürecidir.
Bankalar açısından ise bu bir “suça iştirak” konusudur. Bankaların, müşterilerin parayı aklamalarına veya kuralları çiğneyen şekillerde dolaştırmalarına yardımcı olmadıklarından emin olmaları gerekiyor.
Yasaya göre, müşterilerinin kim olduğunu bilmek zorundalar – yetkililerin sorunla ilgilenmesini beklerken, kirli para almaya devam etmek suçu katlamak anlamına gelir. Suç faaliyetine dair kanıtları varsa, parayı hareket ettirmeyi bırakmaları gerekir.
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’ndan (ICIJ) Fergus Shiel, sızdırılan dosyaların “bankaların dünya çapındaki muazzam kirli para akışları hakkında bildiklerine dair bir fikir” olduğunu söyledi.
Belgelerin, olağandışı büyük miktarlarda parayı da vurguladığını söyledi. FinCEN dosyalarındaki belgeler, yaklaşık 2 trilyon dolarlık işlemi kapsıyor ve bunlar, dönem boyunca sunulan belgelerin küçük bir kısmı.
Şu Ana Kadar Ortaya Neler Çıktı?
HSBC, JP Morgan, Barclay, Deutsche Bank, Standard Chartered gibi çok sayıda uluslararası operasyonu olan büyük bankanın pek çok şüpheli işleme izin verdiğine dair belgeler mevcut.
FinCEN dosyaları daha önceki Panama Kağıtları, Cennet Adaları Kağıtları gibi parasal sızıntılardan farklıdır çünkü bunlar sadece bir veya iki şirketten gelen belgeler değildir. Yukarıda belirttiğimiz gibi büyük bankaların elinden geçen işlemleri gösteriyor.
Bu belgeler, şirketleri ve bireyleri içeren bir dizi olası şüpheli faaliyeti gösteriyor. FinCEN, sızıntının ABD ulusal güvenliğini etkileyebileceğini, soruşturmaları tehlikeye atabileceğini ve raporları dosyalayan kurumların ve bireylerin güvenliğini tehdit edebileceğini söyledi.
Ülkemizden de Aktif Bank ve Rıza Zarrab isimlerinin bu dosyalarda yer aldığı kaydediliyor. Bakalım ortaya neler dökülecek?